پدیده ای جدید و عجیب در فروش نان!

یکی از مشکلات حوزه نان بخصوص از اواخر سال گذشته تاکنون افزایش خودسرانه قیمت نان توسط نانوایان است. این در حالی است که تا پیش از این هیچ واحد نانوایی قبل از اعلام قیمت مصوب هیچ گونه افزایشی را در قیمت نان اعمال نمی کرد و نان جزء معدود کالاهای مصرفی بود که با قیمت مصوب عرضه می شد.

از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۸ قیمت نان ثابت بود و لذا با توجه به افزایش هزینه های تولید طی مدت مذکور و پیرو درخواست های مکرر نانوایان و اتحادیه‌های مربوطه برای افزایش قیمت نان، بالاخره مجوز افزایش قیمت نان صادر و در آبان ماه سال ۱۳۹۸ قیمت جدید مصوب نان اعلام شد.

البته با توجه به رشد هزینه های تولید نانوایان پس از چند ماه درخواست افزایش قیمت نان را مجدد در تیرماه سال ۱۳۹۹ به مراجع مربوطه ارائه کردند که تا امروز پاسخی بصورت رسمی پاسخی به این تقاضا داده نشده است.

بطوری که چند روز قبل عباس قبادی دبیر کارگروه تنظیم بازار کشور اعلام کرد که فعلاً هیچ تصمیمی درباره قیمت نان اتخاذ نشده است و هر گونه افزایش قیمت نان قبل از تأیید و اعلام رسمی مراجع ذیربط تخلف محسوب می‌شود.

البته با توجه به اینکه صدور مجوز افزایش قیمت نان بر عهده استانداری ها است افزایش قیمت نان در برخی استان ها با مجوز استانداری ها بصورت رسمی اعلام شده است.

عدم قیمت گذاری به موقع نان و متناسب با افزایش هزینه ها طی سال های اخیر باعث شده است نانوایان برای جبران هزینه های تولید و به عبارتی دور زدن قیمت مصوب نان اقدام به کوچک کردن وزن چانه و کاهش کیفیت تولید کنند و یا با افزودن کنجد، سبزی، مغز تخمه آفتابگردان و... نان را دو یا سه برابر قیمت مصوب عرضه کنند.

اعلام نشدن قیمت مصوب و پدیده «نان چند نرخی»

اما مساله مهم در مورد قیمت نان آن است که عدم اعلام به موقع قیمت مصوب سالانه باعث بروز تخلفی توسط نانوایان شده و آن نیز افزایش خودسرانه قیمت نان است. بطوری که طی دو نوبت یکبار در اواخر سال گذشته و یک بار نیز در سال جاری برخی از واحدهای نانوایی اقدام به افزایش قیمت ها کرده اند و لذا براثر این افزایش خودسرانه قیمت ها، یک بی برنامگی و هرج و مرجی در قیمت گذاری نان ایجاد شده است.

براین اساس اکنون برخی واحدهای نانوایی متناسب با برآورد هزینه های تولید، قیمتی را برای فروش انواع نان تعیین کرده اندکه البته این قیمت ها هنوز هم با افزودن مخلفاتی مانند کنجد و سبزی و سایر افزودنی ها بیشتر هم می شود.

گفتنی است اکنون نان سنگک ساده در یک نانوایی به قیمت ۱۵۰۰، در نانوایی دیگر با قیمت ۲ هزار تومان و در نانوایی سوم با قیمت ۲ هزار و ۵۰۰ و یا ۳ هزار تومان عرضه می شود. همچنین نان بربری قیمت های متنوعی دارد و به طور متوسط این نوع نان با قیمت های ۱۵۰۰، ۲ هزار تومان و ۲ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می شود، حتی برخی نانوایی ها یک نان بربری را با افزودن کنجد به قیمت ۴ هزار تومان عرضه می کنند.

نان تافتون و لواش نیز همین وضعیت را دارد و برخی نانوایی ها نان تافتون را به قیمت ۸۵۰ تومان و برخی به قیمت هزار تومان عرضه می کنند. نانوان لواش نیز قیمتی بین ۳۵۰، ۴۰۰ و ۴۵۰ تومان دارد. در مورد وزن چانه نیز هیچ گونه استانداردی رعایت نمی شود و انواع نان در اوزان مختلف و تقریبا بدون کیفیت عرضه می شود.

البته ذکر این نکته نیز لازم است که هنوز هم ممکن است برخی نانوایی ها نان را به قیمت مصوب سال ۹۸ عرضه کنند اما معمولا این نان ها وزن چانه ای کمتر از وزن چانه مصوب سال ۹۸ دارند.

دخل و خرج نانوایی‌ها نمی‌خواند

به هر حال اگرچه افزایش خودسرانه قیمت نان و ناهماهنگی در قیمت گذاری این کالا برای مصرف کننده یک معضل جدی است اما اگر از نقطه نظر نانوایی ها به این موضوع پرداخته شود به نوعی باید بپذیرفت که ادامه فعالیت صنفی با توجه به افزایش قیمت هزینه های تولید از جمله دستمزد کارگر، هزینه انرژی، حمل و نقل امکان برای نانوایی ها امکان پذیر نیست.

صغر پابرجا رئیس اتحادیه فروشندگان نان سنگک با بیان اینکه از سال ۹۸ تاکنون نانوایان نرخ جدید نگرفته اند، گفت: این امر باعث شده است که دخل و خرج نانوایی ها با یکدیگر تطابق نداشته باشند.

وی افزود: نرخ فعلی نان غیراقتصادی است لذا دولت اگر می خواهد نان به دست مردم برسد باید قیمت جدید را برای نان مصوب کند.

افزایش قیمت نان غیر رسمی است

بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی نیز در این رابطه بیان داشت: با توجه به فشار اقتصادی و افزایش هزینه ها امکان عرضه نان برای نانوایان به نرخ مصوب سال ۹۸ امکان پذیر نیست و براین اساس اکثر نانوایی ها به صورت غیررسمی افزایش قیمت نان را اعمال کرده اند و شرایط به گونه ای است که هر نانوایی براساس آنالیز هزینه های خود قیمتی را برای نان تعیین کرده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر قیمت نان چند نرخی است، گفت: این به هم ریختگی در قیمت نان ناشی از عدم اعلام قیمت مصوب در هر سال متناسب با افزاش نرخ تورم و هزینه های تولید است.

نوروز مقدم اظهار داشت: درخواست ما سال گذشته افزایش ۸۰ درصدی قیمت نان بود، اما با توجه به افزایش مجدد هزینه ها درخواست ما در سال جاری، افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت نان نسبت به قیمت های مصوب سال ۹۸ است.

سازمان حمایت: افزایش قیمت نان غیرقانونی است

سازمان حمایت از مصرف کنندگان نیز اعلام کرده است که فعلا قیمت مصوب جدیدی برای نان اعلام نشده پس افزایش قیمت نان غیرقانونی است.

این سازمان همچنین اعلام کرده است که طی هفته های گذشته ۳۰۸ هزار و ۱۸۷ مورد بازرسی از واحدهای نانوایی در سطح کشور انجام شده که در این رابطه ۱۶ هزار و ۸۴۰ فقره پرونده تشکیل شده است.

با توجه به شرایط حاکم در مورد نان بنظر می رسد مسئولان باید هر چه زودتر نسبت به اعلام قیمت های جدید مصوب اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از هرج و مرج در قیمت گذاری بخشی از مشکلات تولید کنندگان و مصرف کنندگان حل شود.

البته ذکر این نکته نیز لازم است که کیفیت پایین نان یکی از معضلات جدی مصرف کنندگان طی سال های طولانی است که هیچ گاه اقدام موثری برای آن صورت نگرفته است و هیچ نظارتی در این مورد انجام نمی شود.