چرا روغن موتور در بازار کم است؟

روغن‌موتور یکی از روان سازهای مهم در خودرو بوده که تامین و تعویض آن برای مشتریان، این روزها دغدغه‌های فراوانی را ایجاد کرده است. این دغدغه در خودروهای دیزلی بیش از گذشته به وجود آمده؛ چرا که تامین آن با کمبود و عدم دسترسی آسان برای مالکان همراه است.

از سویی تولیدکنندگان عامل این کمبود را بازار و شبکه توزیع و همچنین قدرت خرید مشتری می‌دانند. در این میان نیز می‌بینیم هزینه‌های نگهداری خودروها به ویژه برای ناوگان حمل و نقل به حدی افزایش یافته که در آستانه آسیب پذیری قرار گرفته است.

برای بررسی این موضوع به سراغ «عباس کهتری» مدیر برندینگ شرکت نفت ‌بهران رفتیم تا عامل اصلی را بررسی کنیم.

 قیمت روغن‌موتور امسال مورد افزایش قرار می‌گیرد؟ آیا برنامه‌ای برای جهش قیمت باتوجه به بالارفتن نرخ نهاده‌های تولید این محصول دارید؟

افزایش قیمت روغن‌موتور باتوجه به اینکه کالای حمایتی است، در اختیار سازمان حمایت قرار دارد. به عنوان تولید کننده نمی‌توانیم اعلام کنیم برنامه‌ای برای افزایش نرخ داریم یا خیر، در حقیقت نیاز به افزایش قیمت داریم. درخواست افزایش بهای روغن موتور از سوی انجمن تولیدکنندگان روغن‌موتور به سازمان حمایت ارائه شده، اما هنوز پاسخ مثبت نداده‌اند. با اینکه نرخ ارز، روغن پایه خوراک پالایشگاه‌ها به عنوان مواد تشکیل دهنده این محصول افزایش یافته، با احتساب هزینه‌های سربار و رشد نرخ انرژی تا کنون هیچ برنامه رسمی برای افزایش قیمت به ما ارائه نشده است.

    کمبود در بازار را احساس کردیم، دلیلی برای این کمبود که ناشی از چیست، نداریم. چون نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته حجم روغن بیشتری در بازار داخل فروخته‌ایم و آمارهای ما در کدال نیز گویا این موضوع است

 باتوجه به کمبود شکل گرفته در بازار، میزان توزیع روغن موتور چگونه است؟  

کمبود در بازار را احساس کردیم، دلیلی برای این کمبود که ناشی از چیست، نداریم. چون نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته حجم روغن بیشتری در بازار داخل فروخته‌ایم و آمارهای ما در کدال نیز گویا این موضوع است. بخشی از این کمبود ممکن هست به دلیل افزایش قیمت از سوی شبکه توزیع بوده که به شکل قطره چکانی به نقطه مصرف می‌رساند.

متاسفانه به دلیل اینکه شبکه توزیع یک شبکه توزیع سنتی و در کنترل و مدیریت هیچ یک از تولیدکنندگان نیست، بر این اساس احتمال مذکور وجود دارد. از این‌رو باید سازمان حمایت و تعزیرات به این موضوع ورود کنند. هرچند که فشار خود را برای توزیع میان عاملین در تمام استان‌ها برای فروش گسترده کرده‌ایم. هرچند که در لایه‌های مختلف نظام توزیع یک شیوه سنتی همراه هست که احتمال احتکار کالا را دارد.

گاهی نیز ممکن است کمبود تولید توسط برخی از تولیدکنندگان باشد. صرف نظر از چهار تولید کننده رسمی روغن موتور، تعدادی قابل توجه روغن‌ساز کوچک وجود دارد که عملا از بازار تولید و عرضه روغن به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه خارج شدند. این موضوع نیز فشار به سایر تولیدکنندگان می‌آورد. در این میان نیز تمایل به صادرات محصول از سوی تولیدکنندگان وجود دارد، البته جز صادرکنندگان نبودیم و تلاش را برای رشد سهم ۴۲ تا ۵۰ درصدی گذاشتیم.

 بحث کمبود روغن‌موتورهای دیزلی بیش از پیش مطرح است، برای این موضوع چه اقدامی انجام داده‌اید؟

باتوجه به اینکه اکنون کمبود روغن‌موتورهای دیزلی احساس می‌شود، بیش از ۵۰ درصد از سهم بازار در سه ماهه نخست سال را تامین کردیم. بیش از این نیز توقع تولید برای محصولاتمان وجود ندارد. ولی در بازار چرا کاهش وجود دارد، دلایل متعددی داشته که عمده دلیل آن قیمت است. قیمت منصفانه برای محصول وجود ندارد یا سه شرکت رقیب سعی می‌کنند با صادرات ضرر داخل را جبران کنند.

زمانی که بها تمام شده محصول افزایش می‌یابد به روش‌های مختلف سعی می‌شود که هزینه‌های تولید را کاهش دهند، بنابراین ممکن هست مقداری کیفیت کاهش یابد. تولید کننده دو راه دارد یا باید کیفیت کاهش یابد یا با ضرر تولید صورت گیرد

 در بحث کیفیت روغن‌موتورهای دیزلی همواره این سوال مطرح هست که چرا کیفیت ارتقا نمی‌یابد، امسال برنامه افزایش کیفیت دارید؟

این موضوع ممکن هست در تمام صنایع رخ دهد، زمانی که بها تمام شده محصول افزایش می‌یابد به روش‌های مختلف سعی می‌شود که هزینه‌های تولید را کاهش دهند، بنابراین ممکن هست مقداری کیفیت کاهش یابد. تولید کننده دو راه دارد یا باید کیفیت کاهش یابد یا با ضرر تولید صورت گیرد. یکی از راه‌های پایین آوردن هزینه کاهش کیفیت است. آنچه که برای بهران مهم هست نگاه بلند و میان مدت به بازار است. نگاهی که مصرف کننده‌ها با اعتماد به بهران داشته‌اند، در کیفیت عدول نکردیم. بلکه بحران‌های شدیدتر از این موضوع را نیز پشت سر گذاشته‌ایم. اصولا کیفیت را دست مایه بازی قیمت قرار نمی دهیم.

مقدار محصولی که در حال توزیع هست باتوجه به اختلاف نرخ بازار و تولید کننده یک نوع رانت است، بنابراین برای پیشگیری از اتهام به رانت فروشی سعی کردیم عدالت را در بخش توزیع رعایت کنیم

در صحبت های خود به این موضوع اشاره کردید که بازار سنتی و فروش به شکل قطره چکانی است، تولیدکنندگان خودشان نمی‌توانند شبکه فروش مستقیم یا اینترنتی داشته باشند که این مشکل را حل کنند؟

البته تاکید کنم آنچه اکنون می‌گویم براساس شواهد عمومی است، اگر مستندی داشته باشیم از این موضوع به دلیل ارتباط حسنه با سازمان مصرف و تعزیرات در صورت شناسایی قطعا اقدام به معرفی خواهیم کرد. هرچند تیم‌های کارشناسی نیز برای این مساله در بازار داریم. ولی شواهد کلی بازار نشان می‌دهد، تجمع کالا در بازار به بهانه‌های مختلف وجود دارد. از نظر عرف بازار می‌توان گفت این مساله یک نوع احتکار است.

اما چه اقدامی می‌توانیم انجام دهیم؟ در این بخش سهمیه بندی شهرستان را کاملا عادلانه براساس مصرف آن شهر انجام داده‌ایم. زیرا برنامه‌ای از میزان مصرف هر شهرستان داریم، سعی کردیم میان عاملین عدالت وجود داشته باشد. مقدار محصولی که در حال توزیع هست با توجه به اختلاف نرخ بازار و تولید کننده یک نوع رانت است، بنابراین برای پیشگیری از اتهام به رانت فروشی سعی کردیم عدالت را در بخش توزیع رعایت کنیم.

در نظام توزیع یک شرکت زیر مجموعه به نام بازرگانی بهران داریم، این شرکت در شهرهای تهران، اصفهان، تبریز، کرمانشاه و اهواز به دلیل مذکور برنامه توزیع مویرگی داشته که فروش مستقیم به تعویض روغنی‌ها را دارد. چرا در کل کشور چنین روشی نداریم، به دلیل این که در کل کشور تعدادی نیرو انسانی، انبار و موجودی کالا بسیار زیادی می‌خواهد. به موازات این موضوع نیاز به حجم سرمایه گذاری فراوانی وجود دارد و بروکراسی اداری سنگین به سازمان تحمیل می‌شود.

در پاسخ به بخش دیگر سوال شما باید گفت فروش اینترنتی داریم، اما روغن موتور ترکیبی از کالا و خدمت است، یعنی اگر یک قوطی روغن را تحویل یک مشتری دهیم ببرد، هیچ تعویض روغنی برای مشتری روغن را به بهانه‌های مختلف تعویض نمی‌کند. گاهی مشتری را از تعویض روغن منصرف می‌کنند، زیرا سود اصلی اتوسرویس‌ها در فروش روغن به جای تعویض روغن است. اینکه فقط اتوسرویس‌ها دستمزد دریافت کنند سود منطقی ندارند.

اگر تعویض روغنی سود لازم را کسب نکنند با چالش مالی مواجه می‌شود. زمانی که روغن را آنلاین می‌فروشیم تعویض روغن تعویض نکرده و روی دست مشتری می‌ماند. بنابراین تمایلی به خرید مستقیم و اینترنتی وجود ندارد. فروشگاه اینترنتی با روازنه فروش ۲۰ مورد در بهران مشغول فعالیت است.