فرصت بزرگ برای دلالان برنج

این پیشنهاد که از سوی معاون فنی گمرک اعلام شده از آن جهــت حائز اهمیت است که هر ساله دولت با فرارسیدن فصل برداشت برنج‌ داخلی و برای حمایت از برنج‌کاران کشور نسبت به اعمال ممنوعیت فصلی واردات اقدام می‌کند.

این در حالی است که در سالجاری با تشدید خشکسالی که به‌گفته برخی از فعالان این حوزه زمینه کاهش تا ۳۰ درصدی تولید برنج داخلی را به‌همراه داشته از چند ماه قبل واردکنندگان برنج با بهانه تامین کسری خواستارافزایش واردات شده‌اند، موضوعی که اگرچه در نگاه اول نشان‌دهنده آینده‌نگری ستاد تنظیم بازار برای جلوگیری از رشد قیمت در نتیجه کمبود و شکل‌گیری بازارسیاه دارد، اما باید توجه داشت مصادف‌شدن واردات و توزیع برنج خارجی آن هم در اوج فصل برداشت برنج داخلی عملا به معنای افزایش قدرت چانه‌زنی دلالانی را فراهم خواهد آورد که با یهانه توزیع گسترده، برنج کشاورزان را با قیمت واقعی خریداری نخواهند کرد و این روند علاوه بر افزایش مشکلات اقتصادی برنج‌کاران به کاهش بیشتر تولید در سال آتی نیز منجر خواهد شد. این در حالی است که به گفته فعالان بازار هم‌اکنون مشکلی در زمینه تامین نیاز بازار وجود ندارد اما تعویق یکماه اجرای ممنوعیت فصلی واردات می‌تواند تولید داخلی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

 تاخیر در اعمال ممنــوعیت

براســاس مــندرجـــات ذیــل یادداشت‌های کتاب مقررات صادرات و واردات، هرسـال جهت حمایت از محصول داخل، از ابتدای مرداد تا پایان آبان‌ماه، ممنوعیت فصلی واردات برنج اعمال و بعداز چهارماه لغو می‌شود، در این فاصله ترخیص آن از گمرک ممنوع است.

برای سالجاری نیز ممنوعیت واردات برنج از ابتدای مردادماه پیش‌بینی شده و در دستور کار قرار خواهد گرفت؛ هرچند که پیش از این درخواست‌هایی به‌ویژه از سوی انجمن واردکنندگان برنج جهت عدم اعمال ممنوعیت واردات برای امسال وجود داشت و حتی در جلسه ستاد تنظیم بازار لغو ممنوعیت برای سالجاری مورد بررسی قرار گرفته بود.

در هر صورت طبق آنچه که اخیرا قبادی معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت به دستگاه‌های ذیربط از جمله گمرک اعلام کرد تصریح بر این موضوع داشت که ممنوعیت واردات برنج در سالجاری از ابتدای مردادماه تا پایان آبانماه، اعمال می‌شود اما تاکید بر این بود که برای حمایت از مصرف کننده، امکان ترخیص برای محمولــه‌های وارداتی برنج که تا قبل از ۳۱ تیرماه به بنادر رسیده و دارای اعلامیه ورود و یا قبض انبار هستند به شرط این‌که ثبت سفارش داشته باشند، فراهم شود. بنابراین در زمان چهارماهه ممنوعیت فصلی واردات برنج، آن بخشی که قبل از اعمال ممنوعیت، دارای اعلامیه ورود بوده و یا قبض انبار شده باشد، امکان ترخیص دارد. اما ارونقی، معاون فنی گمرک ایران در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر واردکنندگان برنج، محموله‌هایی را از کشورهای مختلف از جمله هند خریداری کرده‌اند که حدود هشت تا ۱۰ کشتی را شامل می‌شود.

این محموله‌ها در آستانه بارگیری است و یا بارگیری شده اما زمان حرکت آنها به نحوی است که تا قبل از ۳۱ تیرماه احتمالا فقط یک کشتی به بندر می‌رسد و زمان ورود مابقی کشتی‌ها بعداز این تاریخ یعنی در زمان اعمال ممنوعیت خواهد بود. طبق گفته وی، مساله اینجاست که وقتی کشتی‌ها بعد از ۳۱ تیرماه به بندر رسیده و تاریخ اعلامیه ورود و یا قبض انبار آنها بعد از این تاریخ باشد دیگر مشمول شرایط ترخیص نخواهند شد و این برنج‌ها به مدت حداقل چهارماه در گمرک و بنادر دپو شده و امکان اظهار و ترخیص نخواهند داشت. ارونقی اظهارکرد: در این شرایط صاحبان کالا با مشکلاتی مواجه شده و ترجیح می‌دهند که اگر قرار است کالای آنها دپو شده و ترخیص نشود فعلا از حمل و ورود کالا خودداری کرده و برنج وارد نکنند. آن‌هم در شرایطی که در حال حاضر موجودی برنج در بنــادر به کمتر از ۴۰ هزار تن می‌رسد و به‌طورحتم در این فاصله بازار به ورود برنج نیاز دارد.

از پیشنهادات مطرح شده از سوی این مقام مسئول در گمرک ایران، تاخیر یکماهه در شروع ممنوعیت فصلی و آغاز آن از اول شهریورماه است. این جریان در حالی پیش‌آمده که در سال گذشته و زمان اعمال ممنوعیت واردات برنج، واردکنندگان با مشکلات بسیاری مواجه بودند از سویی محموله‌هایی که ماه‌ها در شرایط جوی بنادر و یا داخل کانتینرها مانده و رو به فساد رفته بود و با ممنوعیت واردات مواجه شد و از سویی عدم به موقع تامین ارز از سوی بانک‌مرکزی که در مجموع به دپوی بیش از ۲۰۰ هزار تنی برنج انجامید. بر این اساس اکنون واردکنندگان برنج نگران تکرار ماجراهای گذشته بوده و در حمل و ورود محموله های خریداری شده مردد مانده‌اند.

 برنج وارداتی توزیع نشود

در این رابطه عباس پورباقری رئیس انجمن برنج‌فروشان استان مازندران پیش از این گفته بود: «واردات و توزیع برنج در شرایط کنونی برنج‌کاران را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد کرد.» وی در پاسخ به اینکه حذف ممنوعیت واردات در راستای تنظیم بازار و جلوگیری از بازارسیاه صورت گرفته است، اظهارکرد: برنج‌کاران مخالفتی با مصوبات و تصمیمات ستاد تنظیم بازار ندارند اما هم‌اکنون در فصل برداشت برنج قرار داریم و کشاورزان پس از یکسال برنج خود را به فروش می‌رسانند. بنابراین در حال حاضر کمبودی در بازار برنج وجود ندارد و با فراوانی مواجه هستیم.

وی تاکید کرد: در صورتیکه برنج وارد و توزیع شود دلالان از این فرصت استفاده کرده و کشاورز را مجبور به فروش ارزان محصول خود می‌کنند که این موضوع نه تنها مشکلات اقتصادی عدیده‌ای را برای کشاورزان به‌همراه دارد بلکه روند کشت و تولید در سال آینده را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. این فعال صنفی از مسئولان ستاد تنظیم بازار درخواست کرد: اگر مجوز واردات برنج می‌دهید حداقل توزیع آن را به بعد از فصل برداشت موکول کنید تا هم کشاورزان آسیب نبینند و هم بازار با مشکل کمبود مواجه نشود.