کارآفرینی به سبک تاجر بانو + تصاویر خط تولید

در روزهای ابتدایی شیوع کرونا شاهد کمبود ماسک و سایر مواد بهداشتی و ضد عفونی کننده بودیم، اما در راستای رسالت اجتماعی و خدمت به نظام سلامت کشور و جبران بحران بیکاری ناشی از آسیب کرونا به مشاغل، بسیاری از شرکت ها و کارخانه ها، خطوط تولید خود را برای ساخت ماسک و محصولات بهداشتی تغییر داده‌اند، تا علاوه بر تامین نیازهای بهداشتی جامعه، در کمک به ایجاد اشتغال خصوصا کسب و کارهای آسیب دیده نقش موثری داشته باشند.

از طرفی صنعت تولید ماسک از جمله مشاغلی بود که شیوع کرونا برایشان رونق آورد. به عبارتی کرونا برای همه ی مشاغل با ضرر همراه نبود، چند روزی بعد از داغ شدن بازار الکل و ماسک و دستکش شاهد سیلی عطیمی از تقاضا برای تهیه این مواد بهداشتی بودیم. به این ترتیب طبع گرم تقاضا و همچنین ترس مردم از کمبود این اقلام در بازار بسیاری از صاحبان خط تولید و شرکت هارا بر آن داشت تا در صدد رفع کمبود این کالاها اقدام کنند.

در طی دو سال اخیر تعداد کارگاه های تولید ماسک و مواد ضدعفونی به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد. چند روزی بود که دنبال یک کارآفرین موفق در حوزه تولید ماسک بودیم. با پرس‌وجو از فعالان این حوزه به کارگاهی واقع در شهر قدس رسیدیم.

هماهنگی ساده ای صورت گرفت و در یک صبح کاری از مدیریت کارگاه وقت بازدید گرفتیم. کارگاهی دو طبقه که در زیرزمین آن کارتن‌های ماسک آماده تحویل به بازار بودند، با همراهی یکی از کارکنان به کارگاه رسیدیم. کارگران با جدیت مشغول ساخت و بسته بندی ماسک با رعایت پروتکل های بداشتی بودند.

آنها هر روز پارچه های ماسک را با دقت تفکیک می‌کنند و کش می‌زنند. از عکاس خواستم از دقت عملشان عکس بگیرد، وقتی متوجه شدند ما در حال عکاسی هستیم شق و رق تر می ایستند و سعی می‌کنند نگاهشان را از دوربین بدزند. احتمالا لبخندی هم می زنند که پشت ماسک معلوم نیست و دوباه کار را از سر می گیرند.

ساختمان دو طبقه بوده و فضای کلی هر طبقه حدودا ۱۵۰ متر و پر از دستگاه های تولید مکانیزه ماسک است. البته بالای سر هر دستگاه چند کارگر در حال انجام وظیفه هستند. خلاصه وجب به وجب کارگاه تولید ماسک جان دارد و همه در حال کار و تکاپو هستند.

بازدید که تمام می شود، به اتاق شیشه ای مدیریت می رسیم. مشخص است که مسئول کارگاه سعی دارد از داخل اتاق به همه کارها نظارت کند. بانویی خندان آنجا از ما استقبال می کند؛ هستی پناهی هستم مدیر کارگاه.

پس از احوالپرسی روبروی ما می‌نشیند. اولین سوالی که به ذهنم می رسد این است که ایده کارگاه تولید ماسک به چه صورت شکل گرفت؟ او در مورد چگونگی آغاز فعالیت در این حرفه می گوید: حدود پانزده سال است که فعالیت خود را با ایجاد شرکت بازرگانی و توریستی شروع کرده ایم. بیشتر فعالیت ما در ایران و چین است و دفتری در چین داریمِ، از آنجایی که جز اتاق بازرگانی ایران و چین هستم در دسامبر ۲۰۱۹ برای فعالیت بازرگانی در این کشور حضور پیدا کردم که در آنجا متوجه‌ ابتلای یک نفر به ویروس کرونا شدم.

وی در ادامه گفت: در مدت حضورم در چین، از آنجایی که شمار مبتلایان کرونا به صورت تصاعدی بالا می‌رفت به طبیعی نبودن موضوع پی بردیم و به دلیل اینکه دارای شرکت توریستی هستیم و می دانستیم که هر شب سه الی چهار پرواز از ایران به سمت چین در جریان است ورود کرونا به ایران برای ما دور از انتظار نبود.

پناهی ادامه می دهد: سرانجام در اسفند ۹۸ کرونا خودش را در ایران نشان داد و ایران در خصوص تهیه ماسک و دستگاه تولید ماسک با کمبود مواجه شد، چرا که کشور آمادگی تولید انبوه ماسک را نداشت. به این ترتیب کار تولید ماسک به صورت جهادی با کمک خیرین شروع کردیم. در حقیقت در شروع کار ما به دنبال این بودیم که کرونا هرچه سریع تر ریشه‌کن شود و فعالیت شرکت تجاری و توریستی ما از سر گرفته شود ولی متاسفانه اوضاع بدتر شد.

این کارآفرین همچنین ادامه می‌دهد: چند دستگاه تولید ماسک خریداری کردیم. در شروع تولید ماسک با کمبود مواد اولیه مواجه بودیم، از آنجایی که زیر ساختی در کشور برای تولید ماسک وجود نداشت در آغاز، کار تولید ماسک همراه با هزینه‌ی زیاد و سود کم‌ بود، در واقع برای ما تولید ماسک صرفا یک کار جهادی و انسان دوستانه بود.

چتری برای حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده

از او در خصوص اشتغال زایی ایجاد شده به وسیله تولید ماسک می پرسم که می گوید: طی دوسال اخیر با همه‌گیری ویروس کرونا در کشور، اکثر مشاغل آسیب زیادی را متحمل شده اند. بسیاری از افراد کار خود را از دست داده و فشار های مالی و روانی زیادی را تجربه کردند. در موردشرکت تجاری ما با افراد خاصی سروکار داشتیم که حتما باید دارای دانش خاصی می بودند، اما درخصوص شرکت تولیدی ماسک نیاز به دانش خاصی نبود، به همین دلیل در راستای حمایت از کسب و کار های آسیب دیده، فرصت بیشتری برای استخدام افراد در اختیار داشتیم.

نگاهم به دنبال کارگر زنی که از کنار اتاق شیشه ای می گذرد، کش می آید. می گویم بیشتر کارگران این کارگاه را بانوان تشکیل می دهند، ماجرای آن چیست؟ او می گوید: در مجموعه‌ی ما حدودا ۲۰۰ نفر مشغول به کار هستند. بیشتر نیروهای شرکت تولید ماسک ما را زنان سرپرست خوانوار تشکیل می‌دهند، از آنجایی که برای تولید ماسک در ایران دستگاه پیشرفته‌ای را در اختیار نداشتیم ابتدا کار خود را به همراه زنان سرپرست خانوار با چرخ خیاطی شروع کردیم تا نیاز به ماسک تامین شود و اکنون هم اگر بحران کرونا تمام شود ما هدف دیگری را مدنظر قرار می‌دهیم که نیروهای استخدامی خود را از دست ندهیم، در واقع حمایت از زنان سرپرست خانوار هدف دائمی ماست.

به خود کفایی رسیده ایم، اما همچنان واردات داریم!

 از او درباره ظرفیت تولید ماسک می پرسم که می گوید: در شروع کرونا دستگاه تولید ماسک در کشور وجود نداشت و از چین چندین دستگاه وارد ایران شد، اما در حال حاضر کشور در تولید دستگاه های ساخت ماسک به خودکفایی رسیده ومجموعه ما به تنهایی روزانه بالغ بر ۸۰ هزار ماسک تولید می کند. با این وجود همچنان شاهد واردات ماسک به کشور هستیم، چرا که هنوز قشری از جامعه از محصولات چینی و ترکی استفاده می‌کنند، درحالی که در کشور تولید ماسک با کیفیت به وفور وجود دارد.

پناهی همچنین در مورد صادارت ماسک به سایر کشورها گفت: برای صادرات ماسک دارای مجوزهای لازم هستیم، ولی در حال حاضر به کشورهای دیگر ماسک صادر نمی کنیم، چرا که کشورهایی اروپایی و آسیایی نیازی به واردات ماسک ندارند اما اگر اعلام نیاز کنند، امکانش را داریم.

او ادامه می دهد: البته در شروع کرونا به کشور عراق ماسک صادر می‌کردیم ولی اکنون بازار ماسک عراق در دست چین است و صادر کردن ماسک به عراق برای ما به صرفه نیست.

کمی درباره کرونا حرف میزنیم. از حال خوب این روزها که با بهبود روند واکسیناسیون همراه بوده است. می گویم بعد از کرونا، تکلیف این کارگاه و کارگران چه می شود؟

 پناهی ادامه می دهد: داستان من همان چوب فروشی است که روزی دید همه چوب هاش سوخته و شروع به زغال فروشی کرد. در حال حاضر نیز در صورت پایان یافتن اپیدمی کرونا و بهبود اوضاع کشور، قصد داریم خط تولید خود را عوض کنیم، در واقع وقتی کار تولید ماسک را شروع کردم به این فکر کردم ما همه باید دست به دست هم بدیم تا این بحران تمام بشود. با پایان یافتن کرونا نیز ما هدف دیگری را مدنظر قرار می‌دهیم تا نیروهای استخدامی خود را از دست ندهیم، مثلا می‌توانیم حوزه‌ی کاری خود را به تولید پوشاک تغییر دهیم و همچنین دستگاه ما قابلیت این را دارند که به دستگاه تولید دستمال کاغذی یا پد‌های بهداشتی تبدیل شوند، در واقع ما دستگاه تولید ماسک را تغییر کاربری می‌دهیم.

گفت‌وگو که تمام شد دوباره چرخی در کارگاه زدیم. حالا دیگر سروصدای دستگاه ها برایمان عادی تر شده بود. نمی‌دانم در همین یک ساعتی که آنجا بودیم چند هزار ماسک تولید شد به هر حال از گروه مهمان‌نواز و مهربان کارگاه تولید ماسک خداحافظی کردیم و به تحریریه برگشتیم.

عکس‌ها: سامان شرف الدین