واکنش سازمان غذا و دارو به ماجرای مرغ های تریاکی

حسین عزیزی در نشست خبری وزارت بهداشت که به مناسبت روز جهانی غذا برگزار شد، گفت: همه ساله ۱۶ اکتبر از نظر سازمان‌های بین‌المللی یعنی فائو روز جهانی غذا است که در ایران هم ۲۴ یا ۲۵ مهر ماه به عنوان روز جهانی غذا نام‌گذاری شده است. همه کشورهای دنیا روز جهانی غذا را جشن می‌گیرند و برنامه‌هایی را در جهت رفع گرسنگی، تولید غذای سالم و رساندن غذا به همه طبقات به ویژه طبقات و دهک‌هایی که مقداری آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است از نظر تامین غذا با مشکل مواجه باشند، اجرا می‌کنند. ما هم امسال ۲۴ مهر ماه را مصادف با روز جهانی غذا داریم.

درج "چراغ راهنما" در مواد غذایی

وی افزود: وزارت بهداشت که وظیفه خاصی در زمینه سلامتی غذا دارد، همیشه این روز را گرامی می‌دارد و طبق روال هر ساله برای این روز برنامه داریم. برنامه‌هایی که وجود دارد، در جهت معرفی غذای سالم است تا مردم رژیم سالم را رعایت کرده و به سمت رژیم‌های سالم‌تر روند. در عین حال شعار کاهش مصرف نمک، شکر و روغن انتخاب شده است که چند سال مطرح شده است و اعلام شده که زیاده‌روی در مصرف این مواد، می‌تواند زمینه‌سار بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و... باشد. بر همین اساس سال‌هاست سازمان غذا و دارو روی مواد برچسب غذایی نشانگر رنگی با عنوان چراغ راهنما گذاشته که شامل سبز، زرد و قرمز است. سبز به معنی سالم بودن ماده غذایی است، زرد به معنای متوسط و قرمز هشدار است که نمک، شکر یا چربی محصول زیاد است. به ویژه افراد در معرض خطر بیشتر باید به این نشانگرهای رنگی توجه کرده و غذایشان را بر اساس این نشانگرها انتخاب کنند.

عزیزی ادامه داد: در سطح کشور حدود ۷۰ دانشگاه علوم پزشکی داریم که در شهرهای خودشان برنامه‌هایی برای روز غذا دارند. برای هر روز هفته برنامه هایی داریم.

تعلل وزارت جهاد کشاورزی در شناسنامه‌دار کردن مزارع و باغات

عزیزی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت پایش آلاینده‌ها در مزارع و در محصولات کشاورزی و سرانجام شناسنامه ‌دار کردن مزارع، گفت: مساله تولید غذا بسیار مهم است و نظارت باید از مزارع و باغات آغاز شود. بیش از هشت سال قبل تفاهم‌نامه‌ ای بین وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه منعقد شده که وزارت بهداشت وضعیت سموم را در مواد اولیه کشاورزی بررسی کند. متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی نتوانسته مزارع و باغات را شناسنامه‌دار کند. اگر ما وضعیت سموم را در سبزیجات و صیفی‌جات و سایر مواد اولیه کشاورزی بررسی کنیم و عدم انطباق‌هایی مشاهده شود، این عدم انطباق‌ها باید پیگیری شود و بعد بتوانیم مداخله کنیم، اما متاسفانه از آنجایی که محصولات شناسنامه ندارند و مشخص نیست که از کجا آمده، فقط می‌توانیم وضع موجود را اعلام کنیم که برخی محصولات از نظر نیترات و سموم کشاورزی مشکل دارند، اما پیگیری و مداخله‌ای انجام نمی‌شود.

وی گفت: طبق آخرین چیزی که وزرات جهاد کشاورزی اعلام کرده است، این است که حدود ۳۰۰ هکتار را ظاهرا شناسنامه‌دار کردند. البته بسیاری از باغات و مزارع پروانه دارند، اما آن‌هایی که گواهی شده باشد و شناسنامه‌دار شده باشد، ۳۰۰ هکتار است که بسیار کم است و تاکنون هم چیزی به سازمان غذا و دارو معرفی نشده است.

اقدام برای ساماندهی لبنیات سنتی

عزیزی در پاسخ به سوالی درباره سلامت فرآورده‌های لبنی به ویژه لبنیات سنتی و تعامل با سازمان دام‌پزشکی، گفت: وزارت بهداشت به طور کلی مسئول ارزیابی سلامتی است و آخر کار و زنجیره را می‌بیند؛ چه در سطح سازمان غذا و دارو که ما محصولات صنعتی و کارخانه‌ها و کارگاه‌ها را نظارت می‌کنیم و چه در سطح معاونت بهداشتی که سطح عرضه را مورد توجه قرار می‌دهند. خوشبختانه تعامل ما با سازمان دامپزشکی خوب است که دامداری‌ها و مرغ‌داری‌ها و مراکزی که پروتئین‌های حیوانی را تولید می‌کنند اعم از شیر، گوشت، مرغ و ماهی را کنترل می‌کنند و در حقیقت مواد اولیه‌ای که به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها وارد می‌شود، می‌تواند وضعیت خوبی داشته باشد. البته هنوز مشکلاتی در زمینه لبنیات سنتی وجود دارد. زیرا تعداد مغازه‌ها زیاد است، اما خودشان خوشبختانه داوطلب شدند و به سراغ ما آمدند و دوست دارند که تحت نظارت و کنترل قرار گیرند و هم سازمان غذا و دارو و هم معاونت بهداشتی از این موضوع استقبال کرده و به زودی این حوزه هم سروسامان بهتری پیدا می‌کند. در مجموع اقدامات در این حوزه امیدبخش است.

چگونگی بررسی سلامت "نان"

عزیزی در پاسخ به سوالی درباره سلامت نان، گفت: امنیت غذا، یعنی تولید و تامین آن بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است. به عنوان مثال این وزارتخانه باید گندم نان را تولید کرده یا با توجه به نیاز کشور وارد کند. بنابراین در بحث تولید و تامین غذا وزارت بهداشت دخالت ندارد، اما ما در بحث سلامت غذا نظارت داریم و هر ماده غذایی که بخواهد وارد شود، از جمله گندم تحت نظارت ما است که قبل از ورود آنالیز می‌گیریم و بعد از ورود هم نمونه‌گیری کرده و آنالیز می‌کنیم و اگر مشکل نداشت ترخیص می‌شود. نان هم از نظر سلامتی زیر نظر ما قرار دارد. ما بر این نظارت داریم که نان از نظر فاکتورهای سلامتی مورد تایید باشد و قیمت و... آن در دست ما نیست.

نمونه‌برداری ادواری از آب‌های معدنی

وی در پاسخ به سوال ایسنا، وضعیت پایش سلامت آب‌های معدنی و همچنین تفاوت آن با آب آشامیدنی و درج بر روی بسته‌بندی‌ها، گفت: باید توجه کرد که تمام محصولاتی که به کشور وارد می‌شود یا در داخل کشور تولید می‌شود، از جمله آب معدنی تحت نظارت ما قرار دارند که به صورت ادواری از آن‌ها نمونه‌برداری شده و اگر عدم انطباق داشته باشند، بر اساس آن عدم انطباق با شرکت‌ها برخورد می‌شود. اگر جزئی باشد به آنها تذکر داده می‌شود و اگر نیاز به تغییراتی در خط تولید و... باشد، انجام و نظارت می‌شود. در حال حاضر خوشبختانه مشکلی در زمینه آب‌های معدنی نداریم.

تفاوت آب معدنی با آب آشامیدنی بسته‌بندی

وی افزود: همه اصطلاحا به این بسته‌بندی‌های آب، آب معدنی می‌گویند، اما خیلی از این‌ها آب معدنی نیست و از معادن یا چشمه‌ها برداشت نمی‌شود، بلکه همین آب شرب معمولی است که مجددا تصفیه می‌شود. یعنی آب معمولی را مجددا تصفیه می‌کنند تا از نظر فاکتورهای سلامتی کاملا مورد اطمینان باشد و بعد بسته‌بندی می‌کنند. بر این اساس ما پیگیر بوده‌ایم که آن برندی که آب آشامیدنی است، روی آ "آب آشامیدنی" درج شود تا مصرف‌کننده گمراه نشود و آن که از چشمه‌ها و معادن برداشت شده، "آب معدنی" نوشته شود. البته هر آب معدنی هم به صرف اینکه معدنی است، ممکن است خیلی خوب نباشد و املاحش زیاد باشد و برای مصرف‌گننده به ویژه در درازمدت مشکل ایجاد کند که به آن‌ها اعلام می‌کنیم که باید اصلاح کرده و املاح را تعدیل کنند که قبل از پر شدن بطری، اصلاحات انجام می‌شود. فعلا این موضوع دارد رعایت می‌شود و فکر می‌کنم که مساله آشامیدنی و معدنی را روی برچسب‌ها درج می‌کنند. در عین حال ما برچسب‌ها را هم به صورت ادواری ارزیابی می‌کنیم و اگر برچسبی مشکل داشته باشد به صاحب شرکت تذکر داده می‌شود و مطابق با دستورالعمل با او برخورد می‌کنیم.

ماجرای مرغ‌های تریاکی، شایعه بود

مدیر کل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو درباره اضافه کردن مواد غیرمجاز به آب آشامیدنی مرغ‌ها و بحث مرغ‌های تریاکی نیز، گفت: این موضوع را مدیر دفتر سلامت وزارت جهاد کشاورزی مطرح کرد که البته قبلا رییس سازمان دامپزشکی بوده است، اما رییس فعلی سازمان دامپزشکی این موضوع را تکذیب و اعلام کرد که چنین چیزی نیست. ما هم طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم و با آزمایش گوشت مرغ، اثری از این قضیه ندیدیم. فکر می‌کنم که این موضوع بیشتر جنبه شایعه دارد و شاید خیلی کار کارشناسی روی آن انجام نشده و فردی که این موضوع را مطرح کرده، بهتر بود که ابتدا بررسی‌ها را انجام می‌داد و با مدارک و مستندات اعلام می‌کرد.

وی افزود: این مباحث مقداری منجر به تشویش اذهان عمومی می‌شود و ما دوست نداریم که به هیچ عنوان مطالبی مطرح شود که قبل از اینکه ثابت شده باشد، منجر به تشویش اذهان عمومی شود. بنابراین ما این موضوع را تکذیب می‌کنیم. هورمون‌ها هم که سال‌هاست مطرح شده، چنین چیزی اصلا نیست و به مرغ‌ها هورمون یا تریاک داده نمی‌شود. تنها چیزی که به مرغ‌ها داده می‌شود، آنتی‌بیوتیک است که بیمار نشوند. زیرا رشدشان بسیار سریع است و باید به همراه غذا آنتی بیوتیک بخورند که وجود آنتی‌بیوتیک را هم در گوشت مرغ در چندین طرح تحقیقاتی بررسی کردیم و در هیچ موردی باقی‌مانده‌ای در گوشت مرغ وجود نداشته است. اگر هم بوده در حد مجاز بوده است. درباره افزودنی‌ها و سموم شاید فرآورده‌ای را پیدا نکنیم که اصلا در آن‌ها وجود نداشته باشد، بلکه هر یک از این‌ها حد مجاز دارند. در این مورد هیچکدام از حد مجاز خارج نبوده و از نظر سلامتی مورد تایید است و مشکلی ندارد.

وضعیت سلامت یکی از برندهای ایرانی کلوچه و چرایی توقف فروش آن در آلمان

عزیزی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره توقف فروش کلوچه نادری در آلمان با ادعای داشتن مواد غیرمجاز و سرطان‌زا و وضعیت بررسی آن در بازار ایران، گفت: این کلوچه بررسی شد و دو مورد درباره آن مطرح بود؛ یکی اینکه روی برچسب آن نوشته نشده بود که حاوی بادام زمینی است. زیرا بادام زمینی از مواد غذایی است که ممکن است برای برخی آلرژی‌زا باشد و زمانیکه مصرف کنند دچار آلرژی شوند که این موضوع روی برچسب درج نشده بود که این تخلف را انجام داده بود که ما به آنها تذکر دادیم. زیرا طبق قوانین و ضوابط اگر یک ماده غذایی دارای یک ماده آلرژی‌زا باشد، باید روی آن درج شود.

وی ادامه داد: نکته دوم این بود که MPCD و GE که دو ترکیبی هستند که در جریان حرارت دادن روغن ایجاد می‌شود، این‌ها را جدیدا سازمان‌های جهانی وارد ویژگی‌هایی کردند که باید اندازه‌گیری شود. تا سال ۲۰۲۰ این موارد در ویژگی‌ها نبوده و از سال ۲۰۲۱ این موارد در ویژگی‌هایی آمده که باید در فرآورده‌هایی که حاوی روغن هستند و حرارت بالا می‌بینند، مانند کلوچه، بیسکوییت و....اندازه‌گیری شود. حال از آنجایی که این موارد در استاندارد اروپا هم نیامده بود، ما مکاتبه کردیم که این موارد هنوز در استاندارد نبوده و اندازه‌گیری آن اجباری نشده بود و هر زمان که اجباری شود آن‌ها را وارد استاندارد ایران می‌کنیم. پیگیریم که امسال یا سال آینده این موارد در استاندرد ایران قرار گیرد. زیرا باید مقدمات اندازه‌گیری آن و دستگاه‌ها و تجهیزات لازم آن برای اندازه‌گیری این ترکیبات فراهم شود. حال گفته می‌شود که این ترکیبات در درازمدت و به طور مکرر باید استفاده شود تا اثر سرطان‌زا داشته باشد. بنابراین این دو ترکیب، دو ترکیب جدید هستند که به استانداردها اضافه شده و به تازگی دارد وارد استانداردهای اجباری می‌شود.

چند نکته درباره مواد غذایی تراریخته

وی همچنین درباره وضعیت تولید محصولات تراریخته نیز گفت: روی برچسب‌ فرآورده‌هایی که تراریخته باشد، ذکر می‌شود تا مصرف‌کننده آگاهی داشته باشد اگر تمایلی ندارد، این فرآورده را استفاده نکند. البته در سطح دنیا درباره تراریخته سه نظر وجود دارد؛ یکی اینکه تراریخته با غیرتراریخته فرقی ندارد. مانند کشورهایی چون آمریکا و کانادا و ژاپن این نظر را دارند. البته اصلاح ژنتیکی هم چند مدل دارد که یکی اصلاح ژنتیکی سنتی است که تقریبا کسی روی آن نظر مخالف ندارد و دیگری اصلاح ژنتیکی جدید است که ژن‌ها را از یک فرآورده دیگر به محصول دیگری منتقل می‌کند. طبق وظیفه‌ای که برعهده وزارت بهداشت گذاشته شده، روی برچسب این محصولات ذکر می‌کنیم که تراریخته است. در عین حال اروپایی‌ها می‌گویند، وقتی فرآورده‌ای تراریخته است، هرچه از آن تولید شود هم تراریخته است، اما بسیاری از کشورهای دیگر می‌گویند ما باید محصول را کنترل کنیم. مثلا اگر از ذرت تراریخته روغن می‌گیریم، اگر ژنی در آن پیدا نکردیم، غیرتراریخته محسوب می‌شود. ما فعلا از استاندارد اروپا پیروی می‌کنیم که از همه سختگیرانه‌تر است و منبع اولیه را ملاک قرار می‌دهد. به همین دلیل است که روی روغن‌ها اصطلاح تراریخته را درج می‌کنیم.

بی‌توجهی صدا و سیما به تذکر چندین باره درباره تبلیغ کالاهای آسیب‌رسانِ سلامت

عزیزی همچنین درباره تبلیغات کالاهای مضر بر سلامت و همچنین ادعاهای دروغین آن‌ها، گفت: این مشکلی است که سال‌ها با آن مواجهیم. وزارت بهداشت سال‌هاست که لیست کالاهای آسیب‌رسان را به صدا و سیما اعلام می‌کند و صدا و سیما هم متاسفانه تقریبا به این لیست اعتنایی نکرده و به دلیل مسائل مالی آن را نادیده می‌گیرد. همچنین تبلیغات را بدون اینکه از سازمان‌های مسئولی مانند وزارت بهداشت حداقل تاییدیه محتوایی بگیرد، مورد تبلیغ قرار می‌دهد. چندین بار در این زمینه مذاکره کردیم و حتی اعلام کردیم که حاضریم قبل از پخش محتواها آن‌ها را اصلاح کنیم، اما متاسفانه توجه نکردند. اخیرا رییس جمهور هم به این موضوع اشاره کرد که باید به تبلیغات سروسامان داده شود و مواردی که ممکن است منجر به گمراهی مردم شود، پخش نشود که بسیار خوب است و امیدواریم این موضوع با قدرت ادامه یابد و ما هم حاضریم که نهایت همکاری را انجام دهیم که نه تنها مقدار تبلیغات کم نشود، بلکه بیشتر هم شود اما محتوای پخش شده، محتوای درستی باشد.