دلیل واقعی مرجوع شدن سیب‌ زمینی ایران

اخیرا یکی از اعضای اتاق بازرگانی ادعایی چالش‌برانگیز کرد: تهاتر سموم بی‌کیفیت چینی با نفت. در همین راستا گفته‌ شد یکی از دلایل اصلی، مرجوع شدن محصولات کشاورزی ایران به کشورهایی مثل هند، ازبکستان، روسیه و به تارگی ترکمنستان همین موضوع بوده است. اما بعضی دست‌اندرکاران، ضمن رد این ادعا معتقدند نظارت و کنترل دستگاه‌های اجرایی و همچنین آگاهی کشاورزان می‌تواند این مشکلات را کاهش دهد. یکی از اخباری که اخیرا وضعیت صادرات محصولات کشاورزی ایران را به چالش کشید استفاده از سموم نامرغوب بوده است. کارشناسان معتقدند برای این پیشامدها نمی‌توان به اجماع رسید.

چرایی و جزئیات مرجوع شدن محموله سیب‌زمینی از مرز ترکمنستان هنور مشخص نیست و همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این محصولات بعد از قرنطینه به کشور مرجوع شده یا قبل از آن و اساسا دلیل مرجوع شدن چه بوده است؟

از سوی دیگر یکی از اعضای اتاق بازرگانی ضمن انتقاد صریح از کم‌وکیف تهاتر نفت با کالای چینی از مورد سموم نامرغوب نام برده و گفته بود: چینی‌ها هر کالای بنجلی که بخواهند را به ما می‌دهند. سموم نباتی از آن جمله است. این موضوع مشکلات عظیمی برای ما در صادرات کالای کشاورزی به وجود آورده است. این، نتیجه تهاتر بدون قید و شرط با چینی‌هاست. ابعاد مشکلات ناشی از این سموم، هنوز مشخص نشده است».

دلیل واقعی مشخص نشد

محمدرحیم نیازی، رییس هیئت‌مدیره انجمن پرورش‌دهندگان سیب‌زمینی در گفتگو با گسترش نیوز اظهار داشت: «روایت‌های بسیاری درباره برگشت این محصول از مرز ترکمنستان  وجود دارد ولی هیچ کارشناسی نمی‌تواند به طور حتم و یقین نظر ثابتی در این باره ارائه دهد. معتقدم؛ مافیا و رقیبان تجاری ما در بازارهای هدف بیکار ننشسته و به دنبال ارتقای کیفیت محصولات خود و تصرف بازار های صادراتی و  هدف ایران هستند».

به گفته نیازی در سال جاری چند مورد برگشت محصول داشته‌ایم که علت آن را می‌‌توان وجود باقیمانده سموم، باقیمانده کود یا موردتائید نبودن سموم در کشورهای مقصد دانست.

رییس هیئت‌مدیره انجمن پرورش‌دهندگان سیب‌زمینی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به وجود مشکلات بسیاری در حوزه خرید و واردات، سم افزود: «قطعاْ سمومی که در چین و هندوستان تولید می‌شود قابل قیاس و رقابت با سموم تولیدی اروپا نیست. کشورهای اروپایی به سلامتی جامعه اهمیت بسیاری می‌دهند بنابراین تا زمانی که باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی از بین نرود مورداستفاده جوامع آنها قرار نمی‌گیرد».

نیازی در پاسخ به این سوال که آیا واردات سموم بی‌کیفیت از چین منجر به این اتفاق شده است؟ گفت: «چینی‌ها معامله‌گرند و میزان کیفیت سموم چینی وابسته به پولی است که از طرف ایرانی دریافت می‌شود. به عبارت دیگر کیفیت سموم چین به مقدار پول پرداخت‌شده به آنها بستگی دارد».

جای خالی نظارت

 وی در ادامه با انتقاد از اینکه، مسئولان نظارت صحیحی بر واردات سم توسط واردکنندگان ندارند ابراز کرد: «سازمان حفظ نباتات، سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نظارت و کنترلی بر کیفیت واردات سموم ندارند. این موضوع نه تنها اعتبار ما در بازارهای صادراتی و هدف را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد بلکه سلامت جامعه را نیز تهدید می‌کند». 

نیازی همچنین در پاسخ به این سوال که تهاتر سموم پرخطر چینی با پول نفت را طبق سخنان یکی از اعضای اتاق بازرگانی تایید می‌کند گفت: «چنین موضوعی حقیقت ندارد و مسئله تهاتر مطرح نیست». به اعتقاد نیازی دلیل مشکل گفته‌شده، نه تهاتر با چینی‌ها که عدم وجود استانداردهای مناسب است.

واردات سموم چینی ربطی به تهاتر ندارد

در این میان مهدی حسینی رییس انجمن واردکنندگان سم و کود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تهاتر بی‌قید و شرط نفتی با چین را تایید می‌کند؟ گفت: «چنین چیزی صحت ندارد و سموم بی‌کیفیت، به علت تهاتر نفتی ایران با چین وارد کشور نشده است. تمامی سموم و آفت‌کش‌هایی وارداتی، آزمایش شده و اگر موردتایید سازمان نباتات قرار گیرد توزیع می‌شود. بنابراین آفت‌کش وارداتی نمی‌تواند مشکلی داشته باشد».

رییس انجمن واردکنندگان سم و کود اضافه کرد: «سال‌هاست که کشورهای اروپایی با در نظر گرفتن شرایط زیست‌محیطی، کالاهای خود را در چین و هندوستان تولید می‌کنند. این از جمله دلایلی است که [با تکیه بر آن] می‌توان گفت سموم وارداتی مشکلی نداشته‌اند».

نتیجه ناآگاهی کشاورزان

حسینی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه چین دارای محصولات بسیار باکیفیت یا کم‌کیفیت است ابراز کرد: «این در حالی است که محصولات وارداتی بعد از آزمایش توسط چند ارگان و کسب تاییدیه در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد. اگر امروز محصولات کشاورزی ایران مرجوع می‌شود به علت  عدم آگاهی کشاورز از زمان استفاده از سموم و انتخاب نوع سموم مناسب برای هر محصول است».

وی درباره مرجوع شدن سیب‌زمینی از مرز ترکمنستان گفت: «متاسفانه پیش از این، نظارت و کنترل کیفیت سازمان نباتات محدود بود اما به نظر می‌رسد با تغییراتی که در بدنه دولت به وقوع پیوسته به زودی شاهد تغییرات قابل‌توجهی در امر واردات خواهیم بود».

به گفته حسینی، با حضور وزیر جهاد کشاورزی و تغییر مدیریتی در سازمان نباتات، بخش خصوصی وارد عمل شده و به نظر می‌رسد همکاری دولت و بخش خصوصی در راستای حمایت از کشاورزان و مصرف‌کنندگان نتایج خوبی به دنبال داشته باشد.

رییس انجمن وارد کنندگان سم و کود ادامه داد:  «یکی از مهمترین مطالبات بخش خصوصی از دولت استفاده کم از سموم پرخطر است. به عبارت دیگر از آن جایی که مصرف آفت‌کش‌ها برای جلوگیری از مقاوم شدن آفت، بیماری‌ها و علف‌های هرز بسیار مهم است بنابراین باید آمار دقیقی از حجم مصرفی سموم پرخطر ارائه شود و در گام بعدی شرایط را برای ورود سموم کم‌خطر فراهم کرد».