سرمایه‌گذاری در بورس توجیه اقتصادی دارد؟

با توجه به رشد اخیر شاخص بورس دیدگاه‌های متضادی در توجیه وضعیت بازار بیان می‌شود. برخی دم از حباب بازار می‌زنند و برخی اصرار به ارزشمند بودن سهام و معامله آنها زیر ارزش ذاتی دارند؛ فارغ از اینکه نظر کدام گروه درست است که گذر زمان مشخص‌کننده این موضوع است، باید دقت کرد نظر هر دو گروه با توجه به مفروضات مختلف می‌تواند درست باشد.

گروه اول با نرخ دلار ۱۵هزار تومانی و قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها در کف خود، به محاسبه سود شرکت‌ها می‌پردازند و با این مفروضات قیمت سهام شرکت‌ها را گران تخمین می‌زنند.

گروه دوم اما چشم‌انداز کاهش درآمدهای دلاری دولت و به تبع آن کاهش عرضه دلار، افزایش تحریم‌ها، کسری بودجه دولت و تورم بالا را در امسال پیش‌بینی می‌کنند که منجر به افزایش نرخ دلار می‌شود. همچنین خوش‌بین به کنترل ویروس کرونا و کشف واکسن برای آن هستند که منجر به افزایش رشد اقتصاد جهانی و در نتیجه افزایش قیمت کامودیتی‌ها از سطوح کنونی می‌شود؛ که با این مفروضات یعنی دلارگران‌تر و افزایش قیمت کالاها قیمت سهام توجیه‌پذیر است؛ البته نه در ظرف زمانی یک ماهه که شاخص رشد دو برابری را تجربه کرد.

با رشد بالای قیمت سهام، لذت سود روزانه ۵ درصدی به مذاق بسیاری از مردم خوش آمد و اقشار مختلف هر یک به قصد برداشت توشه‌ای از بازار سهام وارد آن شدند و عموما به دلیل اینکه شناخت درست و اطلاعات کافی از بازار سهام و شرکت‌ها نداشتند، هر سهمی که صف بیشتری داشت در انتهای آن می‌نشستند تا با خرید آن سود بیشتری کسب کنند. اما شاخص با رسیدن به مقاومت روانی و مهم یک میلیون واحدی با فشار عرضه روبه‌رو شد که با توجه به تقاضای روز افزون سرمایه مردمی این عرضه‌ها به خوبی جذب شد تا اینکه خبر آزاد‌سازی سهام عدالت در بازار پیچید.

موضوع آزادسازی این سهام طبق اخبار قرار بود در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ اجرایی شود و بازار این موضوع را در تحلیل‌های خود لحاظ کرده بود، اما به یک باره از ابتدای خرداد فرمان فروش این سهام صادر شد، با توجه به عدم تطابق انتظارات با واقعیت موضوع سهام عدالت، فشار عرضه به یکباره در بازار فزونی یافت و بسیاری از سهامداران اقدام به فروش سهام خود کردند؛ عمده دلیل منفی شدن روزهای اخیر بازار، رشد دو برابری قیمت سهام طی یک ماه کاری بوده که نیاز به اصلاح را پررنگ می‌کرد و حال آزاد‌سازی سهام عدالت برای انجام این اصلاح خوراکی مهیا کرده‌ است.

با توجه به ابلاغیه وزارت اموراقتصادی و دارایی در مرحله فعلی تنها ۳۰ درصد از سهام عدالت قابل فروش است که با فرض اینکه ۲۰ درصد از دارندگان سهام عدالت اقدام به فروش سهام خود کنند، نقدینگی مورد نیاز (به قیمت ۳ خرداد ۱۳۹۹) حدود ۲۵۰ هزار میلیارد ریال خواهد بود که با توجه به ارزش معاملات کنونی بورس و فرابورس که در روز به ۲۰۰ هزار میلیارد ریال هم می‌رسد، اثر آنچنانی بر بازار سهام نخواهد داشت. اما به منظور ترسیم چشم‌انداز آتی بازار سهام باید به پارامترهای بنیادی توجه داشت که در ادامه به بررسی وضعیت آنها پرداخته می‌شود:

نرخ دلار: پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال شاهد روند صعودی نرخ دلار و همگرایی نرخ نیمایی با دلار بازار آزاد باشیم. نرخ تورم: با توجه به کسری بودجه دولت، همچنان شاهد نرخ تورم بالایی خواهیم بود. قیمت‌های جهانی: با توجه به خبرها درباره واکسن ویروس کرونا و حذف مرحله به مرحله قرنطینه در کشورهای دنیا شاهد افزایش نرخ محصولات جهانی خواهیم بود.

قیمت سهام: با توجه به اصلاح اخیر که سهم‌های بنیادی اصلاحی در بازه ۳۰ تا ۴۰ درصد داشته‌اند، قیمت‌ها جذاب شده‌اند. با ترکیب عوامل بالا می‌توان گفت پارامترهای بنیادی، خرید سهام در شرایط فعلی را توجیه می‌کند، اصلاح‌ اخیر بازار سرمایه نیز فرآیندی طبیعی است که همواره پس از یک دوره صعودی اتفاق می‌افتد و لازمه رشد بازار است؛ همچنین این اصلاح باعث شده تا افرادی که اعتقاد به حباب بازار سرمایه داشتند، قیمت‌ها را اکنون منطقی ارزیابی کنند و در این برهه ترغیب به خرید سهام ارزنده شوند.

از نظر نگارنده همچنان بازار سرمایه فرصت‌های جذابی در دل خود دارد و سرمایه‌گذاران با دید بلند مدت می‌توانند از منافع آن بهره جویند، سرمایه‌گذاران جدید نباید به بازار سرمایه به‌عنوان ابزاری برای سود چند روزه نگاه کنند، بلکه روند تاریخی بازار نشان می‌دهد تمام کسانی که حتی در قیمت‌های بالای سال ۱۳۹۲ نیز به بازار وارد شدند، پس از ریزش شاخص بورس در آن زمان، هم‌اکنون در سود هستند؛ همچنین مناسب‌ترین ابزار برای افراد تازه وارد، سرمایه‌گذاری به‌صورت غیر مستقیم یعنی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی است که هم سود جذابی در سال گذشته برای سرمایه‌گذاران رقم زدند و هم هزینه بسیار پایینی برای سرمایه‌گذاران دارند.