چالش‌هایی که باعث شد بورس رشد نکند

روز گذشته بازار سهام متاثر از عوامل مختلفی نوسان کرد. از یکسو جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح اخذ مالیات بر عایدی سرمایه را جهت بررسی در جلسه علنی، تقدیم هیات‌رئیسه مجلس کردند و از سوی دیگر مشکلات جدی در سامانه اصلی معاملات رخ داد.

این چالش‌ها همزمان با افزایش موج شناسایی سود پس از رشدهای پرشتاب روزهای گذشته در مجموع سبب تشدید فشار فروش در کلیت بازار شد. این مهم سبب شد تا بازیگران حقوقی وارد میدان شده و نبض بازار را در دست بگیرند. خریدهایی که به نظر می‌رسد عمدتا جنبه حمایتی از بازار داشت و گروه‌های بزرگ را دربرگرفت.

شناسایی سود در گروه‌های کالامحور

در روزی که شاخص کل بورس تهران به رشد ۲/ ۰ درصدی بسنده کرد، شاهد افزایش حدود ۸/ ۰ درصد شاخص کل هم‌وزن با اثرگذاری یکسان نمادها بودیم. تفاوتی که از سبقت نمادهای کوچک بازار در رشد قیمت حکایت داشت. به نظر می‌رسد رشد پرشتاب قیمت‌ها در روزهای اخیر و شناسایی سود از سوی معامله‌گران مهم‌ترین دلیل افزایش فشار فروش در معاملات روز دوشنبه بازار سهام بوده است. این شناسایی سود اما عمدتا نمادهای بزرگ بازار را در برگرفت. نگاهی به سابقه نماگرهای اصلی بورس تهران در روزهای گذشته به وضوح توضیح‌دهنده دلیل تشدید فشار عرضه‌ها در گروه‌های کامودیتی‌محور بازار است. از اواسط معاملات هفته گذشته که شاخص سهام به مسیر صعودی بازگشت، در برابر رشد ۱۱ درصد شاخص هم‌وزن، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ رشدی فراتر از ۴/ ۱۷ درصدی را ثبت کرد. افزایش شتاب قیمت سهام گروه‌های بزرگ بازار که عمدتا در زمره سهام زیرمجموعه صنایع کالامحور قرار می‌گیرند، منجر به شناسایی سود و دست به ماشه شدن فروشندگان شد. این موضوع سبب شد تا در همان دقایق ابتدای بازار شاهد افت حدود ۲هزار واحدی شاخص سهام باشیم. از این رو در افت قیمت بزرگان بازار که نقش شاخص‌سازی را برعهده دارند، بازیگران حقوقی دست به کار شدند تا از فشار فروش در بازار بکاهند. جایی که شاخص کل به مسیر صعودی بازگشت و از کف روزانه خود ۱۳ هزار و ۷۰۰ واحد فاصله گرفت.

ضعف پایدار سامانه معاملاتی

یکی از چالش‌های قدیمی فعالان بازار سهام اما ضعف هسته معاملاتی است. مشکلی پایدار که هرازگاهی بیش از گذشته دادوستد سهام را با دشواری مواجه می‌کند. این مهم روز گذشته هم داد فعالان بازار سهام را بلند کرد. شرایطی که واکنش مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس را به دنبال داشت که اختلال سامانه معاملات را ناشی از اشتباه یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات آنلاین به کارگزاری عنوان کرد که قبل از شروع معاملات اقدام به ارسال سفارش کرده است. از این رو در ساعت پایانی بازار، مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پیام ناظر بازار، تایید نشدن برخی معاملات را طی روز دوشنبه (۱۹ خرداد) اعلام کرد. در این پیام عنوان شد: با توجه به انجام معاملات برخی از نمادهای معاملاتی خارج از قیمت گشایش بازار در دقایق اولیه جلسه معاملاتی روز دوشنبه با توجه به بررسی‌های فنی انجام شده، این دسته از معاملات مورد تایید بورس تهران قرار نخواهد گرفت. اما مشکل تنها ارسال زودتر از موعد برخی سفارش‌ها قبل از آغاز رسمی معاملات نبود بلکه همان ضعف همیشگی سامانه معاملاتی در زمان افزایش تعداد سفارش‌ها بار دیگر خودنمایی کرد و سبب شد تا معامله‌گران با ناهمخوانی شدید قیمت‌ها در سامانه بر خط کارگزاری‌ها و سایت اطلاع‌رسانی‌ بورس مواجه شوند. این سردرگمی فشار بیشتری بر سهام بورسی وارد کرد و نوسان پرمقدار شاخص‌ها را به دنبال داشت. اطلاعات تکمیلی در این خصوص را می‌توانید در گزارش همین شماره تحت عنوان «سامانه بی‌سامان» مطالعه کنید.

مالیات بر عایدی سرمایه

دیروز فعالان بازار سهام در رویداد دیگری از در دستورکار قرار گرفتن طرح مالیات بر عایدی سرمایه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با خبر شدند. طرحی که کارشناسان معتقدند اعمال آن انگیزه سوداگری در بازارهای دارایی را کاهش داده و در نتیجه از افزایش قیمت نامتعارف در این بازارها جلوگیری خواهد کرد. این مهم نیز تاثیر خود را بر افزایش عرضه از سوی دارندگان سهام برجا گذاشت و قیمت‌ها را به محدوده منفی هدایت کرد. اطلاعات تکمیلی در این خصوص را می‌توانید در گزارش همین شماره تحت عنوان «بورس در تور مالیات» مطالعه کنید.

چرخش زمین بازی سهامداران

روز گذشته پس از چهار روز غلبه سهامداران خرد در سمت خرید سهام این بازیگران حقوقی بودند که وارد میدان شدند و خالص خرید مثبتی را رقم زدند. به نظر می‌رسد حمایت از قیمت سهام گروه‌های بزرگ و شاخص‌ساز مهم‌ترین دلیل بازگشت حقوقی‌ها در روز پرنوسان بورس تهران بود. دیروز سهامداران خرد بازار خالص فروشی به میزان ۲۰۹ میلیارد تومان را رقم زدند. بیشترین خالص فروش حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی به میزان ۱۲۱ میلیارد و ۵۶۲ میلیون تومان رقم خورد. بانکی‌ها نیز شاهد جابه‌جایی ۱۰۸میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. در آن سوی بازار اما پالایشی‌ها همچنان مورد توجه سهامداران خرد بازار قرار دارند. شرایطی که از ابتدای هفته شاهد آن هستیم و عمدتا ناشی از افزایش قابل توجه بهای نفت در هفته گذشته بود. هر چند روز گذشته شاهد افت نسبی بهای نفت خام بودیم اما سهامداران خرد خالص خرید ۲۱۱ میلیارد تومانی را در این گروه رقم زدند. سیمانی‌ها دومین گروهی بودند که در لیست خرید حقیقی‌ها قرار گرفتند و شاهد جابه‌جایی ۳۷ میلیارد و ۳۴۰ میلیون تومانی از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بازار بودند. به نظر می‌رسد انتظار برای افزایش نرخ سیمانی‌ها مهم‌ترین دلیل توجه بورس‌بازان حقیقی به این گروه است. موضوعی که در دو گروه دارو و قندی محقق شده و به نوعی پیش‌خور شده است.

نگاهی به عملکرد شرکت‌ها از زاویه حقیقی به حقوقی نیز خالی از لطف نیست. دیروز بیشترین خالص فروش حقیقی‌ها به معاملات شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی اختصاص پیدا کرد. «شستا» دیروز شاهد جابه‌جایی افزون بر ۶۹ میلیون سهم به ارزش ۱۲۶ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. «وبملت» دیگر سهمی بود که روز دوشنبه با فشار فروش حقیقی مواجه شد و خالص خرید ۵۰ میلیارد تومانی از سوی سهامداران عمده را تجربه کرد. در آن سوی بازار اما «شپنا» و «شبندر» مورد توجه سهامداران خرد قرار گرفتند و در مجموع با خالص خرید ۲۱۵ میلیارد تومانی از سوی حقیقی‌ها همراه شدند.