کارت های خرید و حامل انرژی به مردم داده می‌شود؟

آیا بسته‌ها معیشتی و یارانه‌های نقدی، معیشتی بهتر برای دهک‌های پایین جامعه ایجاد می‌کند؟

نخستین پاسخی که در مواجهه با این پرسش به ذهن متبادر می‌شود، سخنان معاون اول رئیس جمهور، در جریان تبلیغات انتخاباتی دولت حاکم است. اسحاق جهانگیری در مناظره انتخاباتی گفت که هر کمک معیشتی به مردم، برداشت از جیب خود آنها است.مثالی که وی از جبران منابع دولتی در هنگام پرداخت یارانه زد، افزایش آبونمان حامل‌های انرژی ( برق و گاز و..) بود. افزایش نقدینگی در جامعه خود ایجاد تورم می‌کند. یارانه‌های نقدی همراه با تورمی که ایجاد می‌کنند، تغییری در قدرت خرید یارانه بگیران را ایجاد نمی‌کند. دریافت قریب به ۵۰ هزار تومان یارانه، در حالت کنونی چشم گیر نیست؛و اگر تاثیر افزایشی بر تورم بگذارد، عملا مشغله معیشت برای خانواده‌های دهک‌های پایین سخت تر می‌شود. با این وجود، در دوران شیوع کرونا، ارائه بسته‌های معیشتی از پیشنهاداتی بود که بسیار بیان می‌شد و البته پیش از کرونا هم بسته‌های معیشتی در نظر گرفته شده بود. با توجه به این نکته که ارائه بسته‌های معیشتی و پرداخت یارانه‌ها (آنچه به قول برخی از کارشناسان صدقه به مردم محسوب می‌شود ) در تمام دولت‌ها انجام می‌شده است، و اینکه چه تاثیری بر اقتصاد کشور داشته است، و میزان لزوم آن در شرایط بحرانی مانند کرونا چقدر است، با معصومه آقاپور علیشاهی، عضو کمیسیون اقتصاد مجلس دهم شورای اسلامی گفت‌وگو کردیم.

معصومه آقاپور علیشاهی، به این پرسش که لزوم بسته‌های معیشتی چه است و چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد"، پاسخ داد: با شیوع کرونا و با توجه به اینکه بخشی از مردم (به‌ویژه در موضوع معیشت) دچار مشکل شده اند، باید به این خانواده‌ها توجه شود. این راهکار در تمام کشورها (توسعه یافته یا در حال توسعه) بکار گرفته می‌شود. اما مهم است که بسته‌های کمک معیشتی، ارزاق باشد. پرداخت پول نقد عواقب اقتصادی خود را دارد. نباید حجم نقدینگی در کشور به بهانه کمک‌های معیشتی افزایش پیدا کند.

حجم نقدینگی فعلی کشور دو هزار تریلیون

علیشاهی گفت: لازم است بخش تولید در کشور رونق پیدا کند. بهترین روش ارائه کارت هایی است که افراد بتوانند با آن ارزاق تهیه کنند. بنابراین هر خانواده می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را تامین بکند، بدون آنکه وجوهاتی به نقدینگی کشور اضافه شود؛ پولی که خود موجب تورم می‌شود. درحال‌حاضر حجم نقدینگی کشور دو تریلیون و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است، هر چه میزان این نقدینگی بیشتر شود، تورم هم با آن افزایش پیدا می‌کند. متعاقبا قدرت خرید مردم همآنقدر پایین می‌آید و در حقیقت انگار پولی پرداخت نشده باشد. امّا، کارت‌های خرید و حامل انرژی می‌تواند از ورود ریال مازاد به نقدینگی کشور جلوگیری کند.

لزوم اهدا کارت‌های پرداخت انرژی

نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی، اشاره کرد: لازم است کارت‌های پرداخت انرژی به مردم بدهند. این برای افرادی که تحت فشار معیشتی هستند لازم است زیرا، می‌توانند هزینه‌های آب و برق و گاز خود را پرداخت کنند. در شرایط فعلی ( شیوع کرونا) این دو عامل (یعنی کارت‌های پرداخت برای مایحتاج و حامل‌های انرژی) می‌تواند به معیشت دهک‌های پایین جامعه کمک کند.

یارانه، تورم سرآسیمه را ایجاد کرد

علیشاهی به این سوال که "یارانه‌های معیشتی مقوله‌ای نیست که محدود به دوران کرونا باشد، تاثیراتی منفی یارانه‌ها بر اقتصاد ما را چگونه برآورد می‌کنید؟" جواب داد: در واقع از آبان ۸۷ یارانه‌ها معیشتی سبب شدند که حجمی از نقدینگی وارد بازار شود که ما توان کنترل آن را نداشته باشیم. عدم توان کنترل نقدینگی آن چیزی بود که تورم سرآسیمه را ایجاد کرد.

در ایران مدیریت کار بسیار سختی است

وی اشاره کرد: ما در کشور ژاپن شاهد تورم منفی (ارزان شدن کالا و خدمات) بودیم. دولت برای تولیدکنندگان یارانه پرداخت می‌کند و تورم کاذب ایجاد می‌کند تا انگیزه تولید بالا برود. بنابراین کنترل آن را در دست دارد. اما در کشورهای در حال توسعه (به‌ویژه کشور ما که هم بحران کرونا و هم تحریم‌ها را تجربه می‌کند) مدیریت کار بسیار سختی است.

عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس دهم، گفت: اما مشکلات همیشگی هم جدای تحریم و کرونا وجود دارد. مهم‌ترین عامل اقتصاد سیاسی است. در حالی که در تمام دنیا سیاست اقتصادی مطرح است. یعنی سیاست ابزاری برای کنترل اقتصاد است. اما در کشورهای در حال توسعه (مانند ایران، افغانستان، پاکستان و حتی خود اعراب) اقتصاد در خدمت سیاست است. همین موضوع باعث می‌شود که جهش‌های تورمی داشته باشیم.

باید اقتصاد مسیر سیاست را مشخص کند

وی تاکید کرد تا زمانی که تمام منابع کشور در خدمت کشور نباشد دچار چالش‌های اقتصادی همیشگی خواهیم بود و گفت: باید اقتصاد مسیر سیاست را مشخص کند. امروز این کار ممکن است. خوشبختانه با شرکت‌های دانش‌بنیان و نیروهای جوان کشور می‌توانیم این خط مشی را ایجاد کنیم. لازم است با استفاده از این منابع اقتصاد پوست بیاندازد.

مجلس یازدهم از شعار زدگی پرهیز کند

علیشاهی در پاسخ به این پرسش که "با توجه به فوج اصولگرایان در مجلس یازدهم و با توجه به رویکرد آنها به اقتصاد و سیاست، آیا امیدوار به این دگرگونی هستید؟" گفت: ما برای مجلس یازدهم آرزوی توفیق داریم. اما خواهشی که از این مجلس دارم این است که سطح انتظارات مردم را بالا نبرند. از شعارزدگی پرهیز کنند. مجلس باید به دور از چالش و شعار، در کنار دولت و قوه قضاییه، به صورت عملیاتی به فکر اقتصاد کشور باشد. وقتی شعارهائی داده می‌شود که رخ نخواهند داد، جز ناامیدی برای جامعه چیزی ندارد. شعارها می‌توانند بیان نشوند و کارکرد نهادها می‌تواند گویا باشد.