زیر و بم بازنگری در دستورالعمل قیمت‌گذاری خودرو

بعد از جلساتی که با حضور مدیران خودروساز، سازمان حمایت و شورای رقابت در وزارت صنعت برگزار شد، مقرر شد کمیته ای با حضور نمایندگانی از شورای رقابت و سازمان حمایت مصرف کنندگان تحت حکمیت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، فرمول قیمت گذاری خودرو را مورد بازنگری قرار دهند و در روش قیمت گذاری خودرو بازنگری صورت گیرد. گفته می شود بدنه دولت نیز به این نتیجه رسیده که قیمت خودرو باید در حاشیه بازار تعیین شود.

این اتفاق در حالی می افتد که بعد از تعیین قیمت خودروهای داخلی در اردیبهش امسال توسط شورای رقابت، کشمکش بر سر اعلام نرخ های نهایی بین سازمان حمایت و شورای رقابت ادامه یافت و در نهایت هیچ کدام از این دونهاد مسئول حاضر به اعلام نرخ های جدید خودروها نشدند. فقط قیمت چند محصول ایران خودرو و سایپا که در فروش فوق العاده عرضه شدند، از سوی این دو خودروساز اعلام شد که البته تفاوت قابل توجهی با نرخ های اولیه اعلام شده از سوی شورای رقابت داشت.

اواخر اردیبهشت ماه مدیران شورای رقابت و سازمان حمایت مصرف کنندگان در یک نشست خبری مشترک از افزایش متوسط ۱۰ درصدی قیمت محصولات ایران خودرو و رشد متوسط ۲۳ درصدی قیمت محصولات سایپا خبر دادند و قرار شد قیمت جدید محصولات این دو گروه خودروسازی فردای آن روز یعنی ۲۳ اردیبهشت ماه اعلام شود. اما با گذشت یک ماه از موعد تعیین شده، کشمکش بر سر اعلام قیمت ها بین وزارت صنعت و شورای رقابت ادامه پیدا کرد تا آنجا که معاون امور صنایع وزارت صنعت در اظهار نظری، شورای رقابت را مسئول اعلام نرخ های جدید اعلام کرد. این در حالی است که رضا شیوا، رئیس شورای رقابت نیز گفته بود که ستاد تنظیم بازار، قیمت جدید خودروها را اعلام خواهد کرد.

* فرمول فعلی با حقیقت فاصله دارد

مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه سازان در مورد بازنگری در دستورالعمل قیمت گذاری خودروها به خبرنگار فارس گفت: این فرمول باید اصلاح شود زیرا بر مبنای قیمت خودرو در سال ۹۰ تدوین شده و با حقیقت قیمت تمام شده خودرو فاصله زیادی دارد.

وی تصریح کرد: قرار است سازمان حمایت مصرف کنندگان و شورای رقابت کار تجدیدنظر در روش قیمت گذاری خودرو را تحت نظارت سازمان گسترش انجام دهند.

رضا شیوا، رئیس شورای رقابت در مورد دستورالعملی که امسال برای تعیین قیمت خودرو تدوین شده، گفته بود: برای خودروهای متوسط به بالا، قیمت پایه سال ۱۳۹۶ مورد محاسبه قرار می گیرد و با توجه به نرخ تورم سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ و همچنین با در نظر گرفتن افزایش قیمت بهمن ۹۷ قیمت نهایی مشخص خواهد شد. برای نمونه قیمت خودرو پراید بر اساس این قیمت گذاری در مقایسه با قیمت کارخانه حداکثر باید ۲۰ درصد اضافه شود.

وی گفته بود: در دو سال اخیر خودروسازان بیش از افزایش نرخ تورم نسبت به افزایش قیمت محصولاتشان اقدام کرده اند، به طوری که مثلا اگر قیمت تمام شده تولیدشان ۵۰ درصد افزایش یافته، آنها قیمت محصولاتشان را ۱۰۰ درصد افزایش داده اند. این معیار در تدوین دستورالعمل شورای رقابت مورد توجه قرار گرفته است.

* وعده کنترل بازار عملی نشد

عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز با اشاره به اینکه برای تعیین قیمت خودرو، ذی‌نفع‌های مختلفی دخالت دارند، گفته بود: خودروساز باید با تولید کافی و عمل به تعهدات، وجود کالا در کف بازار را تضمین کند و این شرط لازم برای رعایت حقوق مصرف کننده است.

به گفته وی، سالانه به حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو نیاز داریم اما بر اساس آمار تولید خودروسازان، تولید خودرو حدود ۷۶۰ هزار دستگاه بوده و واردات خودرو هم ممنوع است و این تولید ناکافی، عرضه و تقاضا را برهم می‌زند.

تابش اردیبهشت ماه به مردم قول داده بود که با همت دستگاه های امنیتی، نظارتی, شورای رقابت و با سیاست وزارت صنعت، معدن و تجارت, در یک ماه آینده بازار خودرو متعادل شود.

این وعده عملیاتی نشد و حتی طی روزهای جاری شاهد خیز دوباره قیمت ها در بازار هستیم به طوری که نرخ خودروهای داخلی حدود ۱۰ میلیون تومان افزایش یافته است. بررسی بازار نشان می دهد قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ که هفته گذشته به ۱۱۷ میلیون تومان رسیده بود، حالا ۱۰ میلیون تومان افزایش یافته و در بازار به ۱۲۷ میلیون تومان رسیده است. همچنین پژو ۲۰۶ تیپ ۵ در بازار با رشد قیمت ۹ میلیون تومانی، امروز با نرخ ۱۵۹ میلیون تومان عرضه می شود.

در عین حال، سمند ال ایکس افزایش قیمت ۹ میلیون تومانی را طی روزهای اخیر تجربه کرده و حالا در بازار با قیمت ۱۲۳ میلیون تومان عرضه می شود. قیمت پژو پارس نیز با افزایش ۱۰ میلیون تومانی طی هفته گذشته، در حال حاضر با قیمت ۱۳۷ میلیون تومان در بازار ارائه می شود.

پژو ۴۰۵ نیز رشد قیمت ۶ میلیون تومانی را داشته و قیمتش در بازار به ۱۱۵ میلیون تومان رسیده است.

در مورد قیمت پراید نیز باید به رشد ۳ میلیون تومانی طی روزهای اخیر اشاره کنیم، در حال حاضر هر دستگاه سایپا ۱۳۱ با قیمت ۷۰ میلیون تومان در بازار عرضه می شود. تیبا معمولی نیز با رشد قیمت ۶ میلیون تومانی، حالا با قیمت ۸۱ میلیون تومان به مشتریان عرضه می شود. قیمت تیبا ۲ نیز طی یک هفته گذشته ۴ میلیون تومان افزایش یافته و به ۸۹ میلیون تومان رسیده است

در هر حال آنچه خارج از این کشمکش ها برای مردم اهمیت دارد، ثبات بازار خودرو و حذف دلالان است. تحقق این موضوع نیازمند همکاری دستگاه های مرتبط با تولید و عرضه خودرو و پرهیز از ادامه بگومگوهای بی نتیجه است و البته ضروری است که واقعیت های صنعت خودرو و حقوق مصرف کنندگان مورد توجه قرار گیرد تا با افزایش بهره وری تولید و همچنین درنظر گرفتن محدودیت های مالی صنعت و توان اقتصادی مردم، نه حقی از مصرف کننده ضایع شود و نه خط پایانی بر تولیدات داخل باشد.