جهش بورس و نرخ ارز چه رابطه‌ای با هم دارند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش شاخص کل بورس هیچ تناسبی با رشد نرخ ارز ندارد چراکه از مهرماه ۹۶ تا ۲۲ تیر ماه ۹۹ نرخ ارز ۴۵۳ درصد رشد داشته اما شاخص کل بورس افزایش انفجاری و بی‌سابقه ۱۹۸۷.۷ درصدی را تجربه کرده است.
رشد‌های شدید شاخص بورس در ماه‌های اخیر نقدهایی را به اصالت این رشد در محافل کارشناسی برانگیخته است.
برخی فعالان بازار سرمایه عامل اصلی رشد بازار را رشد بهای ارز و افزایش درآمدها و پیش‌بینی درآمد شرکت‌های بورسی عنوان می‌کنند. اما نگاهی به تغییرات بهای ارز و نسبت آن با شاخص بورس از مهر ماه ۹۶ تاکنون نشان می‌دهد هر چند در سال ۹۶ و ۹۷ رشد نرخ ارز از شاخص بورس بیشتر بوده اما تقریبا از نیمه دوم سال ۹۸ سرعت رشد شاخص از نرخ ارز پیشی گرفته و این شدت در سال ۹۹ به صورت انفجاری و لجام گسیخته شده است.
برخی اقتصاددانان معتقدند در شرایط فعلی دیگر نرخ ارز موتور محرک افزایش شاخص بورس نیست و بالعکس این بورس است که سایر بازارها از جمله بازار ارز را با تورم انتظاری مواجه می‌کند.
بورس به عامل رشد نقدینگی در اقتصاد ایران تبدیل شده است
در همین باره کامران ندری اقتصاددان و کارشناس مسائل پولی و بانکی، گفت: سپرده‌های مردم در بانک‌ها تا پیش از این علاوه بر وسیله مبادله به عنوان ذخیره ارزش نیز محسوب می‌شد، اما درحال‌حاضر این سپرده‌ها به سهام تبدیل شده و با توجه به نقدشوندگی بالای بورس، شاهد شکل نوع سوم از نقدینگی هستیم.
وی تصریح کرد: تاکنون دو نوع نقدینگی توسط بانک مرکزی و بانک‌ها در کشور تولید می‌شد که بانک مرکزی می‌توانست به تغییر نرخ سود بانک‌ها و تغییر نرخ بهره بین بانکی تورم این نقدینگی ایجاد شده را کنترل کند، اما امروز شاهد تولید نقدینگی توسط بورس هستیم که کمترین اثر آن افزایش تورم است. در گذشته نگرانی اقتصاددانان به دلیل ایجاد و رشد پول و شبه پول در نظام بانکی بود، اما هم اکنون این نقدینگی در حال تولید در بازار سرمایه بوده و خودش می‌تواند مشکلات فراوانی را به وجود بیاورد.
ندری افزود: سهامی که طی ماه‌های گذشته ۲۰۰ درصد رشد داشته، سبب تولید نوعی نقدینگی شده که به سمت بازارهای دیگر مانند مسکن، ارز، خودرو و طلا سرایت می‌کند و یک موج تورمی را برای کشور به وجود می‌آورد. رشد سرسام آور قیمت دلار و طلا ناشی از رشد بی‌رویه شاخص بورس است که سبب شده است، شبه پول به پول تبدیل شده و نخستین تاثیر این ماجرا رشد تورم در کشور است.
رحمانی: بورس از بهمن ماه به پیش‌ران افزایش قیمت‌ها تبدیل شده است
همچنین تیمور رحمانی اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران هم در یادداشتی به این مسئله پرداخته و نوشته است: در حالی که تا پاییز سال ۱۳۹۸ تحولات بازار سرمایه امری عادی تلقی می‌شد و افزایش قیمت سهام انعکاس افزایش ارزش جایگزینی بنگاه‌ها محسوب می‌شد و عملاً دنباله‌رُوی تغییرات نرخ ارز و سایر قیمت‌ها محسوب می‌شد، از حدود بهمن ۱۳۹۸ کاملاً تغییر ماهیت داد و به پیش‌ران افزایش قیمت‌ها تبدیل شد. این تغییر ماهیت از آنجا سرچشمه می‌گرفت که به‌دلایلی که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست، سهام تبدیل به یک دارایی بدون ریسک کاهش قیمت و بسیار نقدشونده از منظر سرمایه‌گذاران شد و به این ترتیب مبتنی بر تحلیل ناسازگاری زمانی سبب کشاندن پی‌درپی اشخاص به این بازار و امکان‌پذیری تشدید سفته‌بازی در این بازار شد. آنگاه افزایش قیمت سهام هم از طریق اثر ثروتی بسیار شدید آن سبب فشار بر بقیه قیمت‌ها و به‌ویژه قیمت بقیه دارایی‌ها شده است و هم سبب فشار برای رشد درونزای کمیت‌های پولی و از جمله حجم نقدینگی شده و خواهد شد و هم انتظارات تورمی را افزایش داده است.
* افزایش ۴۵۳ درصدی نرخ ارز در برابر جهش ۱۹۸۷ درصدی بورس از مهر ۹۶ تاکنون
جدول زیر تغییرات نرخ ارز و شاخص بورس از مهر ۹۶ تا تیر ماه ۹۹ را نشان می‌دهد.
* منابع آماری: سازمان بورس و بانک مرکزی
| دوره | شاخص کل | شاخص بازار اول | شاخص بازار دوم | ارزش معاملات ( به میلیارد تومان) | میانگین بهای ارز (به تومان) |
| مهر 96 | 86،832 | 60،215 | 190،581 | 4،467 | 3،973 |
| اسفند 96 | 96،290 | 68،124 | 206،487 | 9،488 | 4،643 |
| اسفند 97 | 178،659 | 133،867 | 345،162 | 20،164 | 13،245 |
| شهریور 98 | 302،104 | 219،857 | 613،021 | 36،828 | 11،391 |
| مهر 98 | 308،315 | 242،987 | 622،912 | 34،349 | 11،410 |
| آبان 98 | 304،997 | 220،787 | 624،226 | 24،614 | 11،513 |
| آذر 98 | 353،997 | 253،362 | 737،550 | 43،215 | 12،755 |
| دی 98 | 409،808 | 293،927 | 851،035 | 64،358 | 13،223 |
| بهمن 98 | 478،756 | 339،165 | 1،013،079 | 82،669 | 13،642 |
| اسفند 98 | 512،901 | 362،731 | 1،088،094 | 96،119 | 15،223 |
| فروردین 99 | 690،037 | 486،301 | 1،472،110 | 101،815 | 15،830 |
| اردیبهشت 99 | 986،759 | 727،319 | 1،972،837 | 249،386 | 16،193 |
| خرداد 99 | 1،270،627 | 957،010 | 2،455،417 | 171،999 | 17،825 |
| تا 22 تیر 99 | 1،812،834 | 1،386،404 | 3،416،323 | 273،885 | 22،000 |
در جدول زیر نیز می‌توان درصد تغییرات هر یک از این بازارها را در بازه‌های زمانی مشخص شده مشاهده کرد. در ردیف آخر این جدول درصد رشد ارز از شروع التهاب ارزی سال ۹۶ تا تیر ۹۹ با افزایش شاخص بورس در همان دوره زمانی مقایسه شده و قابل مشاهده است.
درصد رشد شاخص‌های بورس و نرخ ارز در بازه‌های زمانی مختلف
| دوره | شاخص کل بورس | شاخص بازار اول | شاخص بازار دوم | نرخ ارز |
| 6 ماهه دوم 96 | %10.9 | %13.1 | %8.3 | %16.8 |
| سال 97 | %87 | %96.5 | %67.1 | %185 |
| سال 98 | %187 | %170.9 | %215.2 | %14.9 |
| 3 ماه و 22 روز اول سال 99 | %253.4 | %282.2 | %213.9 | %44.5 |
| از مهر 96 تا اسفند 97 | %105.7 | %122.3 | %81.1 | %233 |
| از مهر 96 تا اسفند 98 | %490 | %502.3 | %470.9 | %283 |
| از مهر 96 تا تیر 99 | %1987.7 | %2202.4 | %1692.5 | %453 |
جدول و نمودار بالا نشان می‌دهد افزایش شاخص کل بورس هیچ تناسبی با افزایش بهای ارز ندارد. نرخ ارز از مهر ماه ۹۶ (نقطه شروع التهاب ارزی و افزایش نرخ ارز) به‌تدریج شروع به افزایش در بازار کرد و تا پایان سال ۹۸ در مجموع ۲۸۳ درصد رشد را ثبت کرد. اما شاخص کل بورس در همین دوره رشد ۴۹۰ درصدی را تجربه کرده است.
این وضعیت در سه ماه و نیم سال ۹۹ بدتر شده است. به‌طوری که از مهر ۹۶ تا ۲۲ تیر ۹۹ شاخص کل بورس ۱۹۸۷ درصد افزایش یافته اما بهای ارز ۴۵۳ درصد رشد کرده است. بنابراین این میزان رشد شاخص بورس و افزایش ارزش سهام هیچ ارتباطی با تاثیر نرخ ارز و آثار تورمی آن بر درآمد و ارزش دارایی شرکت‌های بورسی ندارد.
نسبت منطقی رشد نرخ ارز و رشد شاخص بورس در سال‌های ۸۹ تا ۹۲
این میزان رشد شاخص بورس در هیچ دوره‌ای از تاریخ فعالیت بورس سابقه نداشته است. حتی در دوره افزایش نرخ ارز در سال‌های ۹۰ و ۹۱ هم چنین رشدی را شاهد نبوده‌ایم. ارقام نرخ ارز در جدول زیر که از گزارش‌های بانک مرکزی به‌دست آمده است، نشان می‌دهد در آن دوره زمانی یک همبستگی نسبی بین رشد بهای ارز و شاخص بورس وجود داشته است.
| دوره | شاخص کل بورس | نرخ دلار ماه پایانی سال |
| سال 89 | 23،295 | 1،044 تومان |
| سال 90 | 25،905 | 1،850 تومان |
| سال 91 | 37،667 | 3،573 تومان |
| سال 92 | 79،015 | 3،026 تومان |
| سال 93 | 65،532 | 3،393 تومان |
| درصد تغییر از 89 تا 91 | 61.7 درصد | 242 درصد |
| درصد تغییر از 89 تا 92 | 239 درصد | 189.8 درصد |
| درصد تغییر از 89 تا 93 | 181.3 درصد | 225 درصد |
سهامدار خرد رو به اینجایی رسوندن که ترجی ح میده توو صف میلیاردیِ سهمهای دولتی باش ه یا حتی پولشو بیرون نگه داره اما توو 5- سهام شرکت های غیردولتی رو نخره، این محص ولِ یه روندِ چهارماهس
برای ادامه ی این روند دولت به پنج شش سهم بزرگ بازار نیاز داره تا بتونه به محض نفس کشیدن سهمه ای کوچیک یه در میون اونارو باز و بسته کن ه
شستا رو بذار توو پیش گشایش،،حالا شپنارو بفرست کنفرانس 50 درصد،،یه افشای ریز بزن شبندر رو،،حالا فملی و فولاد رو ب علت حجم زیاد معاملات ببند فعلا!!! خودرو رو وا کن،،خساپا رو یساعت دیگه وا کن.....
این یه خرابکاریِ سیستماتیکه
دارن همه کار میکنن که این سهما منفی نشن ،،همه کار....سهامدارهای این سهم ها من جم له خودم خوشه چینی بیش نیستیم اما این یه فسادِ مکانیزس
تبریک به حسن کلیدساز و اعوان و انصارش و بالاتر و پایی نترش بابت این پلانِ جذابی که دارن واسه غ ارت خرده پولِ ملت...
دستت تا آرنج توو جیبِ مردمه آقا .....