رویکرد جدید وزارت صمت در تشکیل شورای سیاستگذاری صندوق‌ها

در دستوری جدید سرپرست وزارت صمت وظیفه‌ی اضافه‌ای را برای معاون طرح و برنامه خود با عنوان ساماندهی صندوق‌های حمایتی دولتی زیر نظر وزارت صمت که رئیس مجمع آنها وزیر صمت است تعریف کرده که قابل بحث و بررسی است.

حقیقت آن است که در دهه هفتاد و هشتاد شمسی با تصویب قانون تاسیس صندوق‌ها در مجلس شورای اسلامی و سپس انجام امور قانونی در هیات وزیران، پنج صندوق حمایتی از صنایع و معادن و صادرات در کشور تحت مدیریت وزارت صنعت، معدن و تجارت تاسیس و تشکیل شد که هر کدام در بخشی از حوزه کسب و کار فعالیت دارند. در اینجا قصد نداریم به عملکرد و یا میزان تاثیرگذاری این صندوق‌ها در دوران حیات خود بپردازیم که البته جای تحلیل و بررسی دارد، بلکه می‌خواهیم ضمن معرفی اجمالی این صندوق‌ها و ماموریت و اهداف آنان زمینه آشنایی بیشتر مخاطبان را فراهم آورده و از این برنامه جدید وزارت صمت حمایت کرده باشیم. گر چه باید اذعان داشت که در دنیای امروز کسب و کار دیجیتال محور و مبتنی بر فناوری اطلاعات بازنگری در مفاهیم و روش‌ها و منابع تامین مالی و حمایتی نه تنها لازم که ضروری و اجتناب ناپذیر است.

صندوق‌های پنج گانه تحت مدیریت وزارت صمت:

۱-صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک:

این صندوق در سال ۸۳ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و سپس اساسنامه آن در هیات دولت در سال ۸۴ نهایی گردد. صندوق در سال ۸۵ شروع به کار کرد.

هدف صندوق فراهم آوردن موجبات توسعه سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی در صنایع کوچک، کوتاه کردن مدت زمان اجراتی طرحهای اشتغالزا ودارای توجیه اقتصادی با اولویت مناطق کمتر توسعه یافته وتضمین وتسهیل در توثیق تسهیلات اعطائی به طرح‌های مذکور می‌باشد صندوق از نظر مالی به صورت خود گردان اداره خواهد شد و چنانچه تکالیف و ماموریت‌های خاصی از جانب دولت به آن محول شود از محل اعتبارات عمومی تامین اعتبار خواهد شد.

موضوع فعالیت صندوق کمک به توسعه صنایع کوچک از طریق تضمین بخش بیشتر اصل و سود تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به صنایع واستفاده از وجوه اداره شده و سایر منابع و صدور ضمتنت نامه اعتباری جهت تسهیل در تامین منابع مالی از طریق توثیق تسهیلات صنایع کوچک است.

۲-صندوق ضمانت صادرات ایران:

تولد مجدد این صندوق در سال ۱۳۷۳ و هدف آن حمایت و پشتیبانی از صادرات از طریق بیمه و تضمین اعتبارات و سرمایه گذاری‌های مربوط به کالاها و خدمات صادراتی و همچنین ایجاد تسهیلات و سرمایه‌گذاری لازم به منظور توسعه صادرات با کمترین هزینه و استفاده بهینه از منابع موجود می‌باشد.

۳-صندوق توسعه صنایع دریایی: این صندوق در مجلس هفتم به تصویب وسپس توسط دولت تاسیس و تشکیل شد و اهداف آن به شرح زیر است: تحقق توسعه پایدار در بخش دریایی و تبیین، تنظیم و اعمال انواع حمایت از صنایع دریایی در حوزه‌های مختلف این صنعت مانند ساخت، تعمیر، توسعه زنجیره ی تامین و خدمات و همچنین تسهیل گری در رفع مشکلات و عوامل بازدارنده توسعه صنایع دریایی

۴-صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته:

زمان تصویب قانون تاسیس صندوق در مجلس شورای اسلامی سال ۷۵ و موافقت هیات وزیران بر روی اساسنامه سال ۷۶ بوده است.

موضوع فعالیت صندوق عبارت است از خدمات کارشناسی و حمایت مالی و اعتباری از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته اشخاص حقیقی و حقوقی در بخش خصوصی و تعاونی به صورت اعطای تسهیلات با نرخ ترجیحی، سرمایه‌گذاری خطر پذیر غیر مستقیم، بیمه‌های تخصصی از طریق شرکت‌ها و موسسات بیمه‌ای مربوط، کمک‌های بلاعوض پرداخت یارانه سود تسهیلات و صدور ضمانت نامه در زمینه‌های تخصصی

۵-صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی:

قانون تاسیس این صندوق در مجلس شورای اسلامی سال ۱۳۷۷و سال تاسیس و تصویب اساسنامه صندوق در هیات دولت ۱۳۸۰ است. اهداف و حوزه فعالیت صندوق کاهش خطرات سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های معدنی از طریق صدور بیمه نامه‌های سرمایه‌گذاری اعتیاری، توسعه پایدار بخش معدن و فرآوری مواد مدنی، ایجاد اشتغال در معدن و کمک به توسعه و شکوفایی در صنایع معدنی و اشتغال در این فعالیت‌ها است.

در هر صورت پس از آشنایی با فعالیت و ماموریت این صندوق‌ها و تایید تشکیل شورای سیاستگذاری صندوق‌های زیر مجموعه وزارت صمت و با مدیریت معاونت طرح و برنامه آن وزارتخانه و درک درست از لزوم بازخوانی اهداف و فلسفه تشکیل این صندوق‌ها باید بر روی به روز نمودن و فناوری مالی(فین تک ها)، ایجاد پیوند شبکه‌ای و هم افزایی در این صندوق‌ها، افزایش سرمایه و تعریف ماموریت‌های پروژه‌ای (مانند طرح پوشاک مورد نظر وزارت صمت)، تبادل تجارب و دانش، ارتباط بین‌المللی هدفمند، گفت‌وگوی منظم با بخش خصوصی از طریق عضویت در کارگروه‌های ملی مثل شورای گفت‌وگو، اصلاح اساسنامه، تکمیل فرآیندها و محصولات، جایگزینی روش‌های تامین مالی سنتی، افزایش تعدات ضمانتی و..... تاکید کرد.

البته باید مدل استفاده از خدمات صندوق‌ها و نحوه ارتباط و خدمات دهی آنها با استفاده از ظرفیت سازمان‌های موجود تهیه و ارائه شود در موارد خاص نیز تشکیل کنسرسیوم‌ها و حلقه‌های واسط موثر خواهد بود.

به زبان ساده می‌توان گفت که تشکیل شورای سیاستگذاری صندوق‌های زیر مجموعه وزارت صمت توسط مهندس مدرس خیابانی سرپرست وزارت صمت و نظرات دکتر زرندی معاون جوان طرح و برنامه در نخستین نشست این شورا کاری درست و به موقع بوده و امیدوار است در سال جهش تولید شاهد تکمیل ظرفیت واحدها، صادرات کالاهای غیرنفتی، حفظ و ایجاد اشتغال بیشتر و رشد اقتصادی باشیم.