بازار داغ سوءاستفاده از یارانه علوفه

صادرات شیرخشک و واردات کره دو موضوع چالش‌برانگیز حوزه لبنیات هستند. بسیاری، صادرات شیرخشک را اقدامی نادرست و نقض غرض می‌دانند چون تولید این محصول مهم، به طرق مختلف مشمول یارانه می‌شود. واردات کره با ارز دولتی هم در حالی صورت می‌گیرد که ایران یکی از قدرت‌های تولید لبنیات است و مانع غیرقابل‌حلی برای خودکفایی در تولید کره وجود ندارد. برای بررسی بیشتر این دو موضوع مهم با رئیس سابق اتحادیه فرآورده‌های لبنی ایران به گفتگو نشستیم. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

اولویت با نیاز داخل است

آیا صادرات شیرخشک کار درستی است؟ محمدرضا اسماعیلی، رئیس سابق اتحادیه فرآورده‌های لبنی ایران در پاسخ این سوال اظهار داشت: خیر. صادرات زمانی منطقی است که تولید داخلی به استاندارد لازم رسیده باشد. در شرایطی که به سرانه تولید ۱۵۰ لیتر شیر نرسیده‌ایم باید روی افزایش تولید تمرکز کرد. استاندارد مطرح شده در برنامه پنجم و ششم توسعه به مراتب بیشتر است. در حال حاضر صادرات به گرانی داخلی منجر می‌شود. برای ارزیابی بهتر درست یا نادرست بودن صادرات شیرخشک باید دید چه تعداد از جمعیت کشور به واسطه این سیاست، منتفع می‌شود.

روش یارانه‌دهی تغییر کند

اسماعیلی در تشریح بیشتر موضوع اختصاص یارانه به محصولات لبنی گفت: بر ۲۰۰ یا ۵۰۰ کارخانه می‌توان نظارت کرد و عملکرد آنها را کنترل کرد اما وقتی تعداد یارانه‌بگیرها به چند میلیون نفر رسید چنین امکانی وجود ندارد. قبلا این گونه بود و ورودی و خروجی شیر کارخانجات، قابل کنترل بود. کارخانه شیر را با قیمت مصوب می‌خرید و بازار دچار نوسان نمی‌شد. اوج تولید شیر ما به همان زمان مربوط می‌شود. کارخانه‌ و مصرف‌کننده از یارانه بهره‌مند می‌شدند. بعضی پیشنهاداتی که مطرح می‌شود ماهی‌گیری از آب گل‌آلود است. آیا به راستی می‌توان کم و کیف اختصاص یارانه به چند میلیون دامدار را کنترل کرد؟ به هر حال بعضی از دامداران می‌توانند علوفه یارانه‌ای را به آسانی در بازار بفروشند. کارخانه شناسنامه‌دار است و می‌توان عملکرد آن را مورد نظارت قرار داد. یارانه اگر به کارخانجات بازگردد صنعت و بازار لبنیات کشور نجات پیدا خواهد کرد و به بحران و آشفته‌بازار کنونی پایان داده می‌شود. دولت و حاکمیت توان کنترل ۵۰۰ کارخانه لبنی را دارد. یارانه باید به کسی که شیر تحویل می‌دهد اختصاص یابد نه به کسی که فقط پروانه دامداری گرفته است و از یارانه علوفه سوءاستفاده می‌کند. به این وضعیت باید پایان داد چون مردم دیگر توان خرید لبنیات را ندارند.

دلیل نوسان قیمت شیر

البته طرف دیگر بازار یعنی دامداران معتقد هستند که کارخانجات، شیر آنها را به قیمت مناسب نمی‌خرند. رئیس سابق اتحادیه فرآورده‌های لبنی ایران در ارتباط با این موضوع اظهار داشت:  این موضوع به خاطر بی‌ثباتی بازار و تفاوت قیمت‌هاست. عده‌ای قیمت شیر را ۳۲۰۰ می‌داند و دیگران ۳۸۰۰ یا ۴ هزار تومان است. وقتی دولت به دامدار یارانه می‌دهد و قیمت‌گذاری می‌کند نباید شاهد این حد از تفاوت قیمت باشیم. اگر دولت اختصاص یارانه را به شیر تحویل داده شده محدود کند کارخانه‌دار هم شیر را به محصول مصوب می‌خرد و می‌فروشد. به این ترتیب دیگر شاهد سوءاستفاده بعضی شرکت‌ها نخواهیم بود. مردم تصور می‌کنند که کارخانجات گران می‌کنند اما اینطور نیست.

چرا همچنان به کره وارداتی وابسته هستیم. محمدرضا اسماعیلی در پاسخ این سوال به خبرنگار گسترش‌نیوز گفت: توان خودکفایی در تولید کره وجود دارد اما دست‌های پنهانی وجود دارد که واردات را ترجیح می‌دهد. وقتی به کره وارداتی یارانه اختصاص می‌یابد تولیدکنندگان به واردات ترغیب می‌شوند. تولید شیر کافی است و کارخانه‌ کره‌سازی داریم بنابراین اگر استانداردسازی شود می‌توان از واردات کره بی‌نیاز شد. البته علاقه مردم ما به چربی هم بیشتر از نرم‌های جهانی است. به اعتقاد من اگر روش یارانه‌دهی به دامدار تغییر کند و صرفاً به افرادی که شیر تحویل می‌دهند پرداخت شود در بحث تولید کره هم رشد قابل‌توجهی خواهیم داشت.