چاپ پول جواب نمی دهد

دو تن از کارشناسان اقتصادی به بررسی موضوع سرکوب‌ قیمت‌ها در اقتصاد پرداختند. به اعتقاد آنان نظام بانکی منشاء افزایش تورم است و به جای کنترل یا سرکوب افزایش قیمت‌ها که معلول تورم هستند، باید ماشین خلق نقدینگی در نظام بانکی کشور خاموش شود.

میثم هاشم‌خانی با اعلام اینکه امسال تورم بیش از نیمی از کشورهای دنیا زیر ۳ درصد خواهد بود، گفت: اگر تمام بخش‌های اقتصادی کشور اصلاح و تحریم‌ها هم رفع شوند، تولیدکنندگان داخلی باز هم نمی‌توانند با تولیدکنندگان کشورهایی که تورم آنها زیر ۳ درصد است، رقابت کنند زیرا برای آنها سالی ۳ درصد قیمت تمام شده تولید بالا می‌رود اما در ایران این میزان سالی ۱۰ برابر است‌.

هاشم‌خانی افزود: مهم‌ترین سیاست کشورهای توسعه یافته برای نگه داشتن تورم به نرخ زیر ۳ درصد، استقلال بانک مرکزی آنها است. همچنین این کشورها تنها اقدامی که در راستای مدیریت قیمت‌ها انجام داده‌اند، خاموش کردن ماشین نقدینگی در بانک مرکزی بوده است.

وی با بیان اینکه تعیین دستوری قیمت‌ها یا دستکاری آنها به هیچ وجه اقدام درستی نیست افزود: در کشورهای توسعه یافته تورم پدیده‌ای تلقی می‌شود که تنها در سیستم بانکی افزایش می‌یابد و در نتیجه، تنها بانک مرکزی می‌تواند تورم بالا را کنترل کند. لازم به ذکر است که چه با قیمت تعیین کردن و چه نکردن، تورم در کشور ما تغییری نکرده و در سطح بالایی قرار دارد.

به گفته هاشم‌خانی، کنترل قیمت دلار تاثیری بر نرخ تورم ندارد زیرا نرخ دلار تحت تاثیر عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و یکی از علل افزایش قیمت دلار نیز همین تورم است. وقتی پول چاپ می‌کنیم یا اجازه می‌دهیم بانک‌ها اقداماتی مشابه چاپ پول انجام دهند و بانک مرکزی هم کنترلی در این امر ندارد، نرخ تورم زیاد می‌شود.

کاهش نرخ بهره در بازار بین بانکی مهم‌ترین ابزار کنترل تورم

در این زمینه کامران ندری نیز معتقد است در شرایطی که با تورم بالا و فشار حداکثری بر اقشار آسیب‌پذیر جامعه روبه‌رو هستیم، دولت سعی می‌کند برخی از قیمت‌ها همچون قیمت کالاهای اساسی را سرکوب کند که این رفتار قابل فهم است اما در اقتصادی به وسعت کشور امکان سرکوب وجود ندارد زیرا شاید بتوان قیمت چند قلم کالا را کنترل کند اما کنترل قیمت تمام کالاها به طور دستوری برای دولت ممکن نیست‌ و دولت باید علت تورم را شناسایی کند تا بتواند رشد قیمت‌ها را کنترل کند.

این تحلیلگر اقتصادی در ادامه بهترین ابزار سیاسی بانک مرکزی برای کنترل تورم را نرخ بهره در بازار بین بانکی دانست و گفت: این ابزار بستری را برای اجرای هدف‌گذاری تورم فراهم می‌کند؛ بنابراین نرخ بهره و همچنین نرخ ارز دو متغیر مهم هستند که می‌توان تورم را با آنها کنترل کرد.

وی تاکید کرد: با وجود تحریم‌ها نرخ ارز گرچه در کنترل تورم موثر است اما کنترل آن به دلیل تحریم­‌ها با سختی مواجه شده است، زیرا پیش از تحریم‌ها عمده توان بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز به ارزهای صادرات نفتی مربوط بود که اکنون این توان کم شده است. باید از یک ابزار جایگزین در این زمینه استفاده شود که آن هم نرخ بهره بانکی است و به اعتقاد من تاکنون بانک مرکزی از این ابزار برای کنترل نرخ ارز استفاده مناسبی نکرده است.