خطر بیخ گوش بازار بورس

حمیدرضا دانش کاظمی درباره اثرات دو نوبته شدن معاملات در بازار سرمایه، اظهارکرد: به شدت با دو مرحله‌ای و دو نوبته شدن معاملات در بورس مخالف هستم و برای این مخالفت دلایل فنی و بازاری متعددی هم وجود دارد و باید نسبت به این موضوع انتقاد کرد اما باید دید به جز این اقدام راهکار دیگری وجود داشت؟

وی افزود: آقای شاپور محمدی که در سال‌های پس از برجام و زمانی که با تنگنای مالی مواجه نبود، ریاست سازمان بورس را برعهده داشت، امروز باید پاسخگو باشد چراکه وی در آن زمان می‌توانست هسته معاملات را تقویت کند. در همان سال معاونت اجرایی سازمان قرارداد تقویت هسته معاملات را تنظیم و به آقای محمدی ارائه داد اما وی از امضای آن قرارداد صرف نظر کرد.

دانش کاظمی ادامه داد: آن زمان بستر برای تقویت هسته معاملات فراهم بود و اینکه چرا در همان سال به اجرا نرسید باید آقای محمدی پاسخگوی این موضوع باشد و ما آقای محمدی را مقصر اتفاقات امروز می‌دانیم. اما در شرایط امروز بازار سرمایه دیگر راهی جز این اقدام وجود نداشت.

رئیس کانون کارگزاران با تاکید بر اینکه نوبته شدن معاملات در بورس به دو دلیل فنی و بازاری بسیار خطرناک است، گفت: در بخش دلایل فنی باید بگویم که در ساعت ۱۲ ما به عنوان کارگزاری‌ها باید پول اتاق پایاپای را تسویه کنیم، بنابراین یا باید تا ساعت ۱۲ الی ۱۲ و ۳۰ دقیقه منابع را دریافت کنیم یا اینکه تا ساعت ۱۲ منابع را بدهیم. اگر کارگزار بستانکار باشد باید تا ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه پول را دریافت کند و اگر بدهکار باشد باید پول را تا ساعت ۱۲ پرداخت کند. اگر امروز در قسمت اول معاملات تسویه می‌شد یعنی برای مثال یک میلیارد تومان خرید و همین مبلغ فروش انجام شده بود.

وی ادامه داد: در پارت دوم اتاق پایاپای تعطیل و این رابطه قطع و ساعت ۱۴ هم سیستم بانکی قطع می‌شود. حال اینکه پارت دوم تا ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه است و سهام معامله می‌شود برای مثال در مدت زمان پارت دوم ۵ میلیارد تومان سهم خریداری می‌شود اما دیگر وقتی نیست که پول به سپرده‌گذاری واریز شود چراکه بانک تعطیل شده است و نمی‌توان از منابع در شرکت کارگزاری پول برداشت و به شرکت سپرده‌گذاری انتقال داد تا معاملات روز آینده قفل نشود.

دانش کاظمی گفت: در غیر این صورت در پایان روز شرکت سپرده گذاری، کارگزاری‌ها را بررسی می‌کند و می‌بیند که آن کارگزاری بابت ۵ میلیاردی که معامله انجام داده منفی است و اجازه خرید به اندازه ۵ میلیارد را نمی‌دهد. در حالی که کارگزاری قصد واریز پول را داشت اما سیستم بانکی قطع بود. بنابراین مشتریان این کارگزاری قفل می‌شوند و نمی‌توانند معامله انجام دهند و این حق‌الناس است. از سوی دیگر حد اعتباری هم پایان یافته است چراکه روز گذشته از ساعت ۱۴ به بعد بانک تعطیل بوده و مشتریان هم در پارت دوم خریداری کرده‌اند. در حالی که همه معاملات در یک نوبت انجام شود تسویه تا قبل از ساعت ۱۴ انجام و این مشکلات به وجود نمی‌آمد.

وی افزود: مشکل فنی دیگر این است که وقتی یک جنس کالا، یک اتاق سپرده‌گذاری و یک تسویه در اختیار داریم، نمی‌توانیم در دو قسمت عمل کرد. تمام این اتفاقاتی که در دو نوبته شدن بورس افتاده مثل این است که استفاده از اینترنت برای مردم استان‌های مختلف کشور نوبتی شود در این شرایط چطور می‌توان با مشتریان مختلف در این ساعت مشخص ارتباط برقرار کرد؟

دانش کاظمی درباره مشکل بازاری ایجاد شده در پی دو نوبته شدن معاملات گفت: بازار اول می‌تواند به بازار دوم سیگنال بدهد. اگر در بازار اول شاهد یکسری اتفاقاتی باشیم دیگر در بازار دوم مسئله حل شده است به این معنا که می‌دانیم که اگر در بازار اول همه در صف خرید هستند همین اتفاق در بازار دوم رخ می‌دهد. اگر در بازار اول صف فروش باشد دیگر برای بازار دوم تحلیلی نیاز نیست و می‌دانیم که در نوبت دوم همه سهام در صف فروش خواهند بود.

رئیس کانون کارگزاران تاکید کرد: دقیقا مانند این است که سوالات امتحانی را به دانشجویان و دانش آموزان داده باشند.

وی گفت: یک تحلیلی درباره سهام وجود دارد و یک تحلیل هم درباره وضعیت بازار. بنابراین در دو نوبته شدن ساعت معاملات وضعیت بازار دوم را می‌توان از وضعیت بازار اول خواند و دیگر نیازی به تحلیل ندارد و مانند تقلب رساندن است.