چرا سرمایه گذاران به بورس بدبین شدند؟

بورس تهران با حافظه منفی از افت شدید یکشنبه معاملات امروز را آغاز می‌کند. حتی رشد نرخ دلار، ثبات نسبی بازارهای جهانی و مشوق‌های اعتبارانتشاری سیاست‌گذار هم بدبینی فعالان سهام به روند آتی قیمت‌ها را ترمیم نکرد و رکورد تازه‌ای از خروج سرمایه‌های خرد در بازار سهام را در پی داشت.

برخی، مقصر را اظهارات ضد و نقیض مقامات دولتی در ارتباط با بازار سرمایه می‌دانند و برخی به ظرفیت‌های اشباع شده سهام برای رشد و ضرورت اصلاح قیمت‌ها اشاره دارند و محدودیت‌های معاملاتی را عامل تاخیر در رسیدن بازار به تعادل عنوان می‌کنند و تقریبا کسی از بین فعالان بورسی، نرخ سود را به عنوان عامل اصلاح سهام در محاسبات خود شرکت نمی‌دهد.

خروج تاریخی بورس‌بازان از تالار سهام

روز گذشته هیجان فروش به اوج رسید و سرمایه‌گذاران حقیقی در اقدامی بی‌سابقه حدود ۳ هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های خود را از بازار بیرون کشیدند. سهامداران خرد با هجوم خود به سمت درهای خروج عملا بدبینی خود را به روند آتی قیمت‌ها نشان دادند. حتی اقدامات هفته گذشته سازمان بورس برای جلوگیری از این روند هم موثر واقع نشد.

برخی از تحلیلگران این روند فرسایشی را نتیجه سیاست یک بام و دو هوای متولیان بازار سرمایه در ارائه سیگنالهای غلط به تالار شیشه‌ای و پیوند دادن اشتباه روند عمومی معاملات به صندوق‌های سهام دولتی می‌دانند و ضمنا از محدودیت دامنه نوسان قیمت به عنوان مانع سیستماتیک بازار در رسیدن به تعادل یاد می‌کنند. معامله‌گران خرد رقبای همیشگی خود، یعنی سهامداران عمده را هم به این لیست اضافه می‌کنند و گاه از «بی‌اخلاقی» حقوقی‌ها در ایجاد فشار فروش و عدم حمایت از قیمت‌ها ناخشنودی خود را ابراز می‌کنند.

تقریبا اغلب سناریوها حافظه‌های کوتاه‌مدت دارند و معمولا به گذشته طولانی‌تر بازار ارجاع نمی‌دهند و دولت را به دلیل عدم عرضه به موقع صندوق‌های قابل معامله سهام پالایشی متهم می‌کنند. اما بررسی ریشه‌های شکل‌گیری روند نزولی اخیر نشان می‌دهد که اغلب تحلیلگران متغیری کلانی چون نرخ سود بدون ریسک که در بازار پول تا ۱۸ درصد و در بازار اوراق دولتی تا مرز ۲۲ درصد افزایش یافته را در محاسبات خود وارد نکرده‌اند. همین هفته گذشته، یک شرکت تامین سرمایه ۲ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی ۴ ساله با نرخ سود ۲۱.۵ درصد از وزارت اقتصاد خریداری کرد. برخی کارشناسان بر این باورند که افزایش نرخ سود در تغییر زمین بازی قیمت ها به عنوان عامل کلان اثرگذار ظاهر شده است.

آخرین برگ بازی سیاستگذار: بسط اعتبار

با وجود بدبینی شدید بورس‌بازان، شورای‌عالی بورس در ادامه واکنش‌های سریالی خود به افت سهام، عصر دیروز، ابلاغیه جدیدی در جهت بسط معاملات اعتباری منتشر ساخت. از پایان هفته قبل، سیاست‌گذاران حاضر در تالار شیشه‌ای به تکاپو افتاده‌اند تا با ارائه مشوق‌های‌ اعتباری زمینه را برای تقویت تقاضای بیشتر در بازار سهام فراهم کنند.

سازمان بورس روز گذشته اعلام کرد که کارگزاران فعال در بازار سرمایه از این پس مجازند ضریب تعدیل سهام در محاسبه تضمین معاملات اعتباری مشتریان خود را تا ۵۰درصد ارتقا دهند. قانونگذار بورس همچنین اخذ اعتبار برای خرید سهام عدالت از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک را بلامانع دانست.

 برای دومین بار طی یک هفته اخیر است که سیاستگذار بورسی برای نجات بازار و جذب تقاضا به فکر بسط اعتبار افتاده است. اما روند معاملات در این دو روز نشان داد که بدبینی سرمایه‌گذاران به روند آتی قیمت‌ها با این اقدامات ترمیم‌پذیر نیست و برای جلب اعتماد از دست رفته اهالی بازار و برقراری تعادل در بازار، زمان و البته اقدامات حمایتی جدی‌تری از سوی سیاست‌گذار لازم است.