علت عدم بازگشت ارز صادراتی چه بود؟

رئیس کل بانک مرکزی درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی، گفت: من از ابتدا با اعطای چنین ارزی مخالف بودم و هنوز هم مخالفم، اما تابع سیاست‌های دولت هم هستم و می‌دانم دولت قصد خیر دارد و می‌خواهد کالاهای اساسی با قیمت پایین به‌دست طبقات مختلف جامعه برسد.خوشبختانه طی دو سال اخیر این اتفاق هم افتاده است و ممکن است در فرآیند اختصاص ارز مشکلاتی وجود داشته باشد، اما اگر کالاهای اساسی با قیمت نیمایی وارد بازار می‌شد، قیمت‌ها افزایش زیادی پیدا می‌کرد.

وی افزود: فراموش نکنیم که در سال گذشته ۱۵ میلیارد دلار ورود کالای اساسی با ارز ۴۲۰۰ انجام شده است که البته امسال این رقم خیلی کاهش پیدا کرده است. معتقدم اگر ما بتوانیم سازوکار لازم را ایجاد کنیم و مشکل توزیع را حل کنیم می‌توان ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف و مابه التفاوت آن را به صورت یارانه به طبقات پایین جامعه اختصاص دهیم.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به حملات امریکا طی دو سال و نیم گذشته برای متلاشی کردن اقتصاد کشور گفت: ایستادگی که بانک مرکزی در مقابل این حمله انجام داد بسیار تعیین‌کننده و در طول تاریخ کشور بی‌سابقه بود و امروز به عنوان رئیس کل بانک مرکزی با خوشحالی اعلام می‌کنم، آثار این مقاومت از مردادماه در اقتصاد کشور خود را نشان داده است.

همتی افزود: طی دو سال و نیم گذشته ما شاهد حمله دولت امریکا به اقتصاد کشور با هدف متلاشی کردن اقتصاد کشور بودیم که خوشبختانه با مقاومت مردم و هدایت‌های مقام معظم رهبری و تلاش‌هایی که مردم انجام دادند آنها به اهدافشان نرسیدند.

وی در ادامه به ارتباط مستقیم خود با مردم از طریق شبکه‌های اجتماعی پرداخت و گفت: شرایط کشور ما و بانک مرکزی ما شرایط خاصی هست به همین دلیل حتما ما باید با مردم صحبت کنیم و به همین دلیل این ارتباط را برقرار ساخته‌ایم. خوشبختانه در این مدت با همکاری خوب همکارانمان در بانک مرکزی و سیستم بانکی کشور، فعالیت‌های خوبی ببرای حل مشکلات اقتصادی انجام شده و اینکه شاهد لطف و محبت مقام معظم رهبری در این مدت بوده‌ایم باعث امتنان خاطر است.

مطمئن هستم بدون حمایت ایشان نمی‌توانیم برنامه‌های حساس و سختی را که پیش رو داریم را عملی سازیم. همانطور که در دو سال گذشته مسئولیت بنده نیز همواره حمایت‌ها و پشتیبانی‌های ایشان باعث شد تا بتوانیم کارها را با قدرت پیش ببریم و در مقابل کسانی که می‌خواهند ثبات اقتصاد و بازار پول و ارز را از بین ببرند ایستادگی کنیم.

همتی در ادامه با اشاره به اقدامات بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی، ادامه داد: حفظ ارزش پول ملی به تولید ملی و همچنین رشد اقتصادی کشور که اولویت اول را دارد بر می‌گردد. در کنار این موارد گسترش صادرات و کنترل واردات هم به تقویت پول ملی کمک می‌کند.

همتی در حوزه اصلاح نظام بانکی هم خاطرنشان کرد: اصلاح نظام بانکی کار بسیار پیچیده و بلند مدتی است. در طول سال‌های گذشته شاهد بانک‌های ناترازی از لحاظ مالی بودیم که بخش زیادی از التهابات و نقدینگی کنترل نشده‌ای که ایجاد شده است، ناشی از همین ناترازی‌ها بوده است. بنابراین این اصلاح به صورت جدی مورد هدف ما قرار گرفته است.

طرح نمایندگان مجلس برای اصلاح نظام بانکی، موضوع دیگری بود که همتی به آن پرداخت و تاکید کرد: در این طرح هم ساختار بانک مرکزی و هم سیستم بانکداری در حال اصلاح است. البته این طرح اگر در هماهنگی میان دولت و مجلس پیش برود می‌تواند در آینده تحولاتی را در نظام بانکی ایجاد کند. اما توجه داشته باشیم که اگر همین اقداماتی که در چند سال اخیر انجام شده است نیز به درستی پیش برود، مانند اجرای ضوابط مربوط به مالکیت بانک‌ها که از ابتدای امسال اجرایی شده با جدیت انجام گیرد، آثارش مثبتش را در آینده درک خواهیم کرد.

رونق اقتصاد غیرنفتی

ابهامات پیرامون پرداخت ودیعه مستاجران در حالی که دولت با کسری بودجه همراه است، موضوع دیگری بود که همتی نسبت به آن واکنش نشان داد و تصریح کرد: ارائه این تسهیلات بر اساس پیشنهاد اختصاص ۷۵ هزار میلیارد تومان برای آسیب‌های ناشی از کرونا در ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح شد. بخشی از این مبلغ به خانوارها و کسب و کارهای آسیب دیده اختصاص پیدا کرد و از بخش باقی مانده این مبلغ ۲۰ هزار میلیارد تومان به موضوع کمک ودیعه مسکن اختصاص پیدا کرده است. بنابراین این تسهیلات از همان بودجه‌ای که بانک‌ها به این منظور کنار گذاشته‌اند تامین شده است و ربطی به دولت ندارد.

وی با تاکید بر خدمات بانک‌ها به آسیب دیدگان کرونا در گفت: به خاطر این اقدام بانک مرکزی و سیستم بانکی، در چهارماهه ابتدایی امسال شاهد رشد ۶۷ درصدی ارائه تسهیلات نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم که رکوردی بی‌سابقه در کشور ما است. همین تلاش‌های بی‌سابقه نظام بانکی توانسته آثار رکودی که کرونا در سه ماه اول سال بر کشور تحمیل کرده بود را به‌تدریج از میان ببرد.

 وی تاکید کرد: آمار پایان تیرماه واحدهای صنعتی نشان می‌دهد از نظر رشد نقطه به نقطه ماهانه رشد مثبت شده است این مسئله طلیعه بخش رونق به بخش اقتصاد غیر نفتی کشور پس از دوره سه ماهه رکود در ابتدای امسال است.کاهش نرخ سود سپرده بانک‌ها دیگر ادعایی بود که همتی آن را اشتباه دانست و افزود: بانک مرکزی در طول سه سال گذشته هیچگاه سود سپرده‌های بانکی را کاهش نداده است و آخرین تعیین نرخ سود بانکی به سال ۹۶ بر می‌گردد که نرخ ۱۵ درصد برای سپرده‌های بلند مدت تعیین شده بود.

بازداشت دو گروه به جرم عدم بازگشت ارز صادراتی

همتی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به موضوع ارزهای حاصل از صادرات پرداخت و اظهارکرد: در طول دو سال گذشته در حدود ۲۷ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازنگشته بود. علت عدم بازگشت این ارزها هم دلایل مختلفی داشت. به عنوان مثال بسیاری از ۲۵۰ نفری که بانک مرکزی به قوه قضاییه کرده است، افراد محرومی هستند که از آنها سو استفاده شده است و بعضا کارتن خواب هستند.وی افزود: از ۶.۸ میلیارد یورویی که بانک مرکزی به قوه قضاییه معرفی کرده است، دو گروه بازداشت شده‌اند و این افراد مجموعه‌هایی بوده‌اند که کالاهایی را با اسم افراد محروم وارد می‌کردند. حدود ۷۰ نفر از لیست ۲۵۰ نفره به همین افراد وابسته بوده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد حل مشکلات ارزی کشور فقط به حوزه بانک مرکزی برنمی‌گردد و باید تمام دستگاه‌های متولی وظایف خود را با دقت و در هماهنگی با یکدیگر انجام دهند تا دیگر شاهد این نوع سوء استفاده‌ها نباشیم.

انتقاد از حجم بالای قاچاق

همتی در ادامه با اذعان به بازگشت ارز از سوی بسیاری از صادرکنندگان عمده و صاحب نام گفت: علی رغم آنکه ما تنها از افرادی که بالای یک میلیون دلار تعهد ارزی دارند تقاضای بازگشت ارز کرده ایم، هنوز ۲۰ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات به کشور بازنگشته است. این افراد که از بازگشت ارز امتناع می‌ورزند یا ارزهای خود را خارج از کشور استفاده کرده اند، یا کالاهایی را به صورت قاچاق وارد کشور کرده‌اند که این موضوع حجم عظیمی را شامل می‌شود. من تاکید می‌کنم تا قاچاق کالا به این وسعت در کشور وجود داشته باشد، بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند برای کنترل بازار ارز کاری را انجام دهد.

همتی با تکذیب ادعای برنگرداندن ارز توسط شرکت‌های دولتی گفت: لیست کامل افراد و شرکت‌های بدهکار به همراه تمامی مقادیر آنها در اختیار من است که در اختیار مقامات قضایی هم قرار گرفته است و بنابراین به این فرافکنی‌ها توجه نکنید. البته در این لیست ممکن است شرکت‌های خصولتی هم وجود داشته باشد اما بخش عمده این ۲۰ میلیارد دلار بدهی توسط پخش‌های دیگر ایجاد شده است.رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به بازگشت ۲.۵ میلیارد دلار در مهلت تعیین شده تا پایان تیرماه خاطر نشان کرد: به جز آن ۲۵۰ نفری حتی یک دلار را هم باز نگردند و تولید‌کننده هم نبوده‌اند نیستند، ما در بانک مرکزی به دنبال مذاکره با سایر صادرکنندگان هستیم تا تکلیف ارزهای خود را مشخص کنند.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب بر جهش تولید توضیح داد: در ادامه مهار تورم، ما به جهش تولید خواهیم رسید. اما این نکته را هم نباید فراموش کرد که از ۳۳۴ هزار میلیارد تومانی که چهار ماهه ابتدای امسال شبکه بانکی کشور تسهیلات ارائه کرده است، ۶۱ درصد آن به سرمایه در گردش اعطا شده است و این سرمایه در گردش یعنی تولید.