تلاطمات بازار لاستیک به کجا خواهد رسید؟

حمید محله‌ای با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دو سیما با اشاره به این که ارز لاستیک‌های سبک از سال ۱۳۹۷، نیمایی بود، افزود: ارز لاستیک‌های سنگین، چهار هزار و ۲۰۰ تومانی بود، اما اخیراً به ارز نیمایی تبدیل شده است.

وی ادامه داد: در حوزه لاستیک سنگین که از طریق سامانه، آنها را توزیع می‌کردیم و اکنون هم توزیع آن بر اساس میزان پیمایش در حال انجام است.

محله‌ای اضافه کرد: از سال ۱۳۹۷، همه لاستیک‌های سنگین از طریق حواله‌ها با نرخ مصوب به‌دست مردم می‌رسد.

معاون دفتر خدمات بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: متأسفانه تولید‌کنندگان داخلی لاستیک‌های سنگین، همکاری لازم را ندارند و از هفت میلیون تولید؛ فقط حدود ۶۰۰ هزار لاستیک را در بازار فروختند و بقیه در بازار آزاد عرضه می‌شود.

محله‌ای افزود: سامانه‌ای که وزارت صمت راه‌اندازی کرده تکمیل‌کننده سامانه راهداری بوده است، زیرا وزارت راه نمی‌توانست بخشی از نیاز را پشتیبانی کند.

وی تاکید کرد: حمایت از تولید در رأس امور ماست، اما حمایت ما باید متعارف و دو طرفه و اطلاعات باید شفاف باشد.

مدیرکل دفتر مسافری سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای هم با حضور در این برنامه گفت: در سال ۱۳۹۷ بنا بر مشکلاتی که در شبکه توزیع لاستیک ایجاد شد، مسئولان تصمیم گرفتند سامانه‌ای را برای عرضه لاستیک سنگین جاده در نظر بگیرند و سازمان راهداری را موظف کردند در این زمینه اقدام لازم را در جهت ارتباط راننده و مالک وسیله نقلیه با فروشنده انجام دهد.

داریوش باقرجوان ادامه داد: روال کار بر این اساس است که وزارت صمت بر اساس اظهار واردکنندگان و تولیدکنندگان و ثبت لاستیک در سامانه، لاستیک فروشان و انبار‌ها عمل می‌کند و سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به هیچ وجه در این زمینه دخالتی ندارد و رانندگان بر اساس میزان پیمایش می‌توانند مراجه کنند و بر آن اساس، لاستیک را تحویل بگیرند.

وی افزود: این سامانه در سال‌های ۹۷ و ۹۸ به خوبی وظیفه خود را انجام داده است و اکنون ۲۸۰ هزار حلقه با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی در سامانه موجود داریم که پاسخگوی نیاز بازار نیست.

باقرجوان با اشاره به اینکه نرخ لاستیک در حواله کاملاً مشخص است، گفت: ناگزیر شدیم بر اساس میزان موجودی، محدودیت‌هایی را در سهمیه بندی قائل شویم و میزان پیمایش را به حدی بالا ببریم تا بتوانیم پاسخگوی حداقلی این نیاز‌ها باشیم.

مدیرکل دفتر مسافری سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای افزود: توافقات خوبی را با وزارت صمت داشتیم که اگر عملی شود به نظر می‌رسد بتواند کمک خوبی در این بخش باشد.

باقرجوان با بیان اینکه حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار حلقه لاستیک فعلاً در این سامانه نیامده در حالی که با ارز یارانه‌ای وارد کشور شده است، اضافه کرد: این لاستیک‌ها در گمرک موجود یا در حال ورود به کشور هستند.

وی افزود: مجموعه سه میلیون و ۸۰ هزار حلقه لاستیک وارد سامانه شده است که از این تعداد، دو میلیون و ۸۰۰ هزار حلقه در طول سال‌های ۹۷ و ۹۸ و امسال، حواله شده است و ۲۸۰ هزار حلقه لاستیک باقیمانده در سامانه به‌تدریج در حال حواله شدن است.

سخنگوی انجمن صنفی صنعت لاستیک ایران هم در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: همه تایر‌های سنگین در سامانه و صرفاً با حواله عرضه می‌شود و حق توزیع آن را در خارج از این سامانه نداریم.

مصطفی تنها افزود: از نظر ما به عنوان مجمع تولید‌کنندگان لاستیک، همه تولید‌کنندگان موظف هستند تولید لاستیک سنگین را انجام دهند، اما در تایر سبک با سامانه مشکل داریم.

وی اضافه کرد: وزارت صمت اگر تولید‌کننده متخلفی را می‌شناسد باید با او برخورد کند.

رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک هم در ارتباط تلفنی با این برنامه با اشاره به اینکه اختلاف نرخ لاستیک‌های سنگین در بازار آزاد و حواله زیاد است، گفت: از سال ۹۷ برای عرضه لاستیک‌های سنگین، سامانه را طراحی کردند، اما متأسفانه این سامانه کاربرد کامل نداشته و موفق نبوده است.

داود سعادتی نژاد افزود: لاستیک‌های برند و لاستیک‌های چینی به مقدار زیاد وارد و بازار اشباع شد و پایانه‌ها نتوانستند حواله‌های برند را برای واحد‌های صنفی بدهند.

او ادامه داد: واحد‌های صنفی ما در سال‌های ۹۷ و ۹۸، لاستیک‌های ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را در انبارهایشان نگهداری کردند، اما هنوز توزیع آنها را تمام نکردند و ارز نیمایی شد و اکنون لاستیک‌های با ارز نیمایی هم در انبار‌ها انباشته شده است.

سعادتی نژاد افزود: اکنون واحد‌های صنفی فروشندگان لاستیک به انباردار سازمان راهداری و وزارت صمت تبدیل شده‌اند.

وی اضافه کرد: واردات لاستیک‌های چینی، بازار را اشباع کرد و، چون ارزان بود مردم سراغ این لاستیک‌ها رفتند و لاستیک‌های برند بر روی دست واحد‌های صنفی فروشندگان لاستیک باقی مانده است.

رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک با اشاره به این که ۷۵۰ هزار حلقه لاستیک با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وجود دارد، افزود: از این تعداد، ۳۰۰ هزار حلقه در سامانه وجود دارد و ۲۰۰ هزار حلقه هم وارد گمرک شده و ۲۵۰ هزار حلقه نیز در حال ورود به کشور است.

وحید خراسانی کارشناس صنعت لاستیک در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: در بازار لاستیک و در سایز‌های بزرگ (کامیونی، اتوبوسی و...) بیشترین وابستگی را به واردات داریم و تولید داخل در بهترین حالت حدود ۳۰ درصد از بازار را تأمین می‌کند.

وی افزود: در سایز‌های کوچک لاستیک که مختص سواری است تولید داخل تولید بیشتری دارد و حدود ۹۰ درصد نیاز بازار را تأمین می‌کند.

خراسانی ادامه داد: در سایز‌های بزرگتر که نیاز به واردات وجود دارد؛ شرایط آرامتری داریم و تفاوت نرخ در بازار و نرخ مصوب حدود چهار درصد است، ولی در سایز‌های کوچک اختلاف نرخ بسیار بالا می‌رود مثلاً لاستیک خودروی پراید اختلاف نرخ بیش از صد درصدی را تجربه کرده است.

وی گفت: تولید‌کنندگان به صورت شفاف در سامانه تولید و فروش خود را اعلام نمی‌کنند.

این کارشناس صنعت لاستیک درباره ثبت تولید آمار لاستیک در سامانه توسط تولید‌کنندگان هم افزود: بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، در سایز‌های سنگین و نیمه سنگین تمام تولید‌کنندگان و وارد‌کنندگان موظف به ثبت در سامانه بودند تا به صورت حواله‌ای توزیع شود، ولی تولید‌کنندگان حتی یک حلقه رینگ ۱۶ (نیمه سنگین) را در سامانه به فروش نرساندند.

خراسانی افزود: شرکت‌های تولیدی باید تمام تولید رینگ ۱۶ خود را در سامانه وارد می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه در رینگ ۱۶، سال گذشته بحران داشتیم اضافه کرد: سال گذشته این سایز لاستیک تا دو برابر نرخ در بازار خرید و فروش می‌شد و شرکت‌های تولیدکننده رینگ نیسانی، وانتی و کامیونی را در سامانه‌های توزیع اعلام نکردند.

محله‌ای معاون دفتر خدمات بازرگانی وزارت صمت در ادامه این برنامه گفت: با مجوزی که وزیر وقت صادر کرد تولید‌کنندگان مجاز شدند تا ۲۰ درصد از تولیدات خود را در جهت کمک به بخش تولیدی در سامانه ثبت نکنند، ولی هیچ وقت این کار تحقق پیدا نکرد.

وی با اشاره به این که اگر فراوانی در لاستیک وجود دارد قیمت‌ها نمی‌تواند در بازار دو برابر باشد هم افزود: لاستیک سنگین که در سامانه عرضه شده تفاوت نرخ زیادی نداشتیم و در مواردی که لاستیک‌ها در سامانه ثبت شده اختلاف نرخ اندک بوده است.

مصطفی تنها سخنگوی انجمن صنفی صنعت لاستیک ایران در ادامه این برنامه گفت: کل تولید لاستیک در پنج ماه ابتدایی امسال در تایر اتوبوسی ۳۲۵ هزار و ۵۰۰ حلقه بوده است.

وی افزود: لاستیک‌هایی که به صورت حواله صادر شده کاملاً از طریق سیستم توزیع می‌شود.

تنها ادامه داد: در تاریخ ۹۹/۶/۱۹ طی نامه‌ای به اشکال در سیستم ثبت تایر سبک اشاره کردیم و درخواست کردیم که رفع ایراد شود تا بتوانیم از این سامانه استفاده کنیم.

وی گفت: تایر‌های سنگین با حواله صادر می‌شود و تمام تولید آن در سامانه موجود است و همه تایر‌های حواله‌ای در سامانه قرار داده شده است.

سخنگوی انجمن صنفی صنعت لاستیک ایران درباره عرضه لاستیک سواری در سامانه هم گفت: با رفع مشکلات سامانه، تمامی تولیدات در آن ثبت خواهد شد.