ماجرای حراج هلندی در بازار ارز!

امروز (چهارشنبه ۲۶ شهریور) نخستین قیمت اعلام شده روی تابلوی صرافی ملی ۲۶هزار و ۶۵۰ تومان بود. اما در کمتر از یک ساعت این نرخ تغییر کرد و با ۱۵۰ تومان افزایش به ۲۶ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. البته ماجرا به اینجا ختم نشد و در عرض یک تا دو ساعت بعد، دو بار دیگر قیمت دلار در صرافی ملی افزایش یافت. نرخ دلار امریکا پس از جهش از پله ۲۶ هزار و ۸۰۰ تومان از نرخ ۲۶ هزار و ۹۰۰ هم گذشت و سپس برای نخستین بار با گذر از مرز ۲۷ هزار تومانی به ۲۷ هزار و ۲۰۰ تومان برای فروش رسید.

تا پیش از این ارز ۲۷ هزار تومانی را فقط یک بار در ابتدای همین هفته آن هم در بازار آزاد شاهد بودیم. سوال اینجاست که علت رشد این چنینی قیمت ارز در یک روز و ظرف چند ساعت چیست؟

البته ابتدای هفته هم یک بار نرخ ارز صرافی ملی ظرف چند ساعت با سه هزار تومان افزایش از بازار آزاد پیشی گرفت. این اقدام در کنار برداشتن سقف سامانه نیما و بازگشت امکان دریافت ارز با کارت‌ملی، خبر از ورود و مداخله بازار ساز می‌داد. آیا همچنان پای دخالت بازارساز در میان است یا رشد قیمت دلار علت دیگری دارد؟

کامبیز افسری، کارشناس و فعال بازار ارز، در پاسخ می‌گوید: در بازار ارز اصطلاحی وجود دارد به نام حراج هلندی. حراج هلندی به این معنی است که بازارساز برای کاهش قیمت در بازار ارز به جای این که از قیمت‌های پایین به سمت بالا برود از بالا به پایین می‌آید. قیمت را به بازار آزاد نزدیک می‌کند تا خریدار احساس کند که جنس در بازار زیاد است، از طرفی عرضه هم در قیمت بالا بیشتر می‌شود. در همه حراج‌ها قیمت از پایین به بالا است اما این حالت برعکس آن است.

او با یادآوری روز دوشنبه اخیر عنوان می‌کند که در این روز هم بازار ساز از همین روش استفاده کرده و از طریق آن تا آخر روز توانسته قیمت را هزار تومان پایین بیاورد. البته این نخستین بار نبوده و این اقدام سال‌های گذشته هم بارها انجام شده است.

به گفته افسری این کار حالتی روانی در بازار ایجاد می‌کند تا فعالان احساس کنند در بازار کمبودی وجود ندارد. از این طریق هم با ارز پاشی روی منابع بانک‌مرکزی فشاری نمی‌آید، هم با جوسازی قیمت پایین می‌آید. او تاکید دارد که باید این را هم مورد توجه داد که این روش همیشه جواب نمی‌دهد و همه چیز به شرایط روز بازار بستگی دارد.

بورس تلاش‌ها را خنثی می‌کند

این کارشناس در پاسخ به این سوال که چه مقدار می‌توان به ورود بازار ساز در هفته اخیر و تاثیر آن در آینده قیمت ارز خوش‌بین بود، می‌گوید: درحال‌حاضر همه چیز در دست بانک مرکزی نیست و متاسفانه بانک مرکزی تنها بخشی از اقتصاد ما را تشکیل می‌دهد. وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و…متولیان مختلفی هستند که تصمیم‌گیری یک دست و یک نواختی ندارند.

افسری در پایان تاکید می‌کند: بورس تمام تلاش‌های بانک‌مرکزی را خنثی می‌کند. بورس در هر حالتی که باشد، حتی در حالت سقوط به شکل خودش به بازار فشار می‌آورد، زیرا بالاخره عده‌ای فروشنده می‌شوند. در جریان بورس پولی آزاد می‌شود و این پول بالاخره باید از یک جایی سر در ‌آورد.

آنطور که او می‎گوید برای کنترل بازار ارز لازم است مدتی بورس را در حالت انجماد نگه دارند اما درحال‌حاضر به علت شرایط سیاسی و تعداد افراد زیادی که در بورس حضور دارند، قادر به مقابله از این طریق با وضعیت نیستند.