خط قرمز تزریق ارزی!

بیش از یک ماه پیش بود که مسئولان بورس اعلام کردند با پیگیری‌های وزارت اقتصاد انتقال یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار انجام می‌شود.

این ماجرا از همان اول مبهم بود و مسئولان در بخش بورس، وزارت اقتصاد و صندوق توسعه ملی یا هیات امنای صندوق توسعه ملی در رابطه با آن به صراحت صحبت نکردند که قرار است این منابع از کجا و به چه میزان تامین و به بورس تزریق شود و بعد از صدور مجوزها چه روالی در حال طی شدن است، فقط به توافق و حل ابهام و وعده‌های هر هفته‌ای برای انتقال منابع بسنده کردند.

اشاره شده بود به مجوزی که از گذشته برای سرمایه‌گذاری صندوق در بازار سرمایه وجود داشته است ولی ابعاد آن مشخص نشد. به هر حال موضوع در ابهام پیش رفت تا این که صندوق توسعه ملی اعلام کرد آماده همکاری برای انتقال منابع به بورس است.

چندی قبل هم پورمحمدی - معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه -گفت که ابهاماتی در رابطه با منابع وجود داشته که در جلسه هیات امنای صندوق توسعه ملی مطرح و برطرف شده است.

میزان ریال مشخص نیست خبری هم از آن نیست

در حالی از چند هفته گذشته مسئولان فقط اعلام می‌کنند که انتقال منابع به زودی انجام می‌شود و در جریان است که رابطه با منابعی که قرار است از صندوق توسعه ملی به بورس آمده و از آن حمایت کند دو مورد وجود دارد؛ اول این که مجوزی که مسئولان از آن صحبت کرده‌اند به منابع ریالی صندوق توسعه ملی بر می‌گردد.

این در حالی است که هر ساله بخشی از درآمد نفت به حساب صندوق توسعه ملی واریز می‌شود که از منابع آن به صورت ریالی و ارزی در قالب تسهیلات در اختیار متقاضیان مشمول قرار می‌گیرد. از ابتدا بخشی از منابع براساس تکالیف قانونی به صورت تسهیلات ریالی اختصاص پیدا می‌کرد که طبق قوانین بودجه سنواتی تا انتهای سال ۱۳۹۳ از طریق انعقاد قرارداد عاملیت ریالی با بانک‌های عامل پرداخت شد. اما از ابتدای سال ۱۳۹۴ و در اجرای حکم ماده (۵۲)قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) صندوق نسبت به سپرده‌گذاری ریالی در بانک‌های دولتی و خصوصی جهت اعطای تسهیلات ریالی به طرح‌های اقتصادی موضوع این حکم اقدام کرد.

حال مجوزی که قرار است طی آن منابع از صندوق به بورس برود همین سپرده‌گذاری ریالی در بانک‌ها از سال ۱۳۹۴ به بعد است که هنوز انجام نشده و رقم آن مشخص نیست ولی ظاهرا رقم به ۱۰ هزار میلیارد تومان هم نمی‌رسد.

خط قرمز تزریق ارزی

اما نکته دیگر این است که اگر منابع ریالی صندوق توسعه ملی پاسخگوی نیاز بازار سرمایه در حد تعیین شده نباشد ممکن است پای منابع ارزی صندوق مطرح شود که این در مرحله اول نیاز به مجوز داشته داشته و بعد باید بانک مرکزی منابع ارزی صندوق را به ریال تبدیل کرده و در اختیار بازار سرمایه قرار دارد.

به نظر نمی‌رسد با توجه به حواشی که طی مدت اخیر در مورد تبدیل منابع ارزی صندوق توسعه ملی وجود داشته این روال در مورد تزریق به بورس عملیاتی شود. به هر صورت زمانی که منابع صندوق توسعه ملی در دسترس نیست هر گونه الزامی برای تبدیل منابع آن به ریال به نوعی استقراض از بانک مرکزی خواهد بود که از عوامل افزایش پایه پولی و به دنبال آن رشد تورم است.

موضوعی که چندی پیش همتی - رئیس کل بانک مرکزی - در رابطه با ماجرای پیش آمده برای کسری بودجه دولت به آن اشاره کرده و گفته بود زمانی که دولت طبق مصوبه قانونی بخشی از منابع صندوق توسعه ملی را به ریال تبدیل کرد تا در بودجه مورد استفاده قرار دهد عاملی برای افزایش پایه پولی و به دنبال آن افزایش تورم در ماه‌های بعد شده بود.

حتی در ماجرای اختصاص یک میلیارد یورویی منابع صندوق توسعه ملی به هزینه‌های کرونا به وزارت بهداشت نیز همین مسئله مطرح است و تزریق منابع و تبدیل منابع صندوق به ریال به صورت تدریجی و هر مان که ارز در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد انجام می‌شود، چرا که مسئولان بانک مرکزی تاکید دارد هر گونه تبدیل دلار به ریال با توجه به در دسترس نبودن منابع صندوق توسعه ملی عاملی برای افزایش تورم و اختلال در سیاست‌های پولی می‌شود.

در این شرایط به نظر نمی‌رسد احتمالی برای تزریق منابع ارزی صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه وجود داشته باشد و از سوی دیگر این که منابع ریالی چه میان بوده و آیا یک درصد آن پاسخگوی نیاز بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی در بازار است یا نه جای سوال دارد که تاکنون مسئولان از هرگونه توضیحی در این رابطه خودداری کرده و ماجرا را در ابهام پیش برده‌اند.