آوار کرونا و دردهای صادرکنندگان

مشکلات مهم صادرات در استان قزوین را در حال حاضر می‌توان به ۲ بخش تقسیم کرد که بخش اول مربوط به تصمیم‌های سخت‌گیرانه بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور و عرضه آن در سامانه نیما و بخش دوم ناشی از بحران شیوع ویروس کرونا و بسته‌شدن مرزهای صادراتی است. در حالی که تقویت صادرات مهمترین اهرم برای جهش تولید است و گسترش بازارهای صادراتی به معنای افزایش تولید و اشتغال‌زایی بیشتر برای کارگران و نیروهای متخصص حوزه تولید است، اما سیاست‌های بانک مرکزی سایه‌ سنگینی بر حوزه صادرات انداخته است.

کاهش ۳۸درصدی صادرات قزوین

مدیرکل گمرک استان قزوین با بیان اینکه در ۶ ماهه نخست سال جاری ۲۶۶ هزار تن کالا از گمرک استان به کشورهای مختلف جهان صادر شده است، عنوان کرد: میزان این صادرات به لحاظ ارزشی ۱۳۲میلیون دلار بوده که هم از نظر ارزش و هم از نظر وزن نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش ۳۸ درصدی داشته است.

رضا نیک‌روش همچنین به کاهش تعداد اظهارنامه‌های صادراتی طی همین مدت اشاره کرد و گفت: در ۶ ماهه اول امسال ۷ هزار و ۷۱۱ فقره اظهارنامه صادراتی از طریق گمرک استان قزوین صادر شده است که ۸ درصد کمتر از مدت مشابه سال ۱۳۹۸ بوده است.

وی مواد شست‌وشو و پاک‌کننده، روغن‌های نفتی، میله آهنی، تخم مرغ و رزین‌های آلکید را عمده کالاهای صادراتی استان قزوین در نیمه اول سال ۹۹ عنوان کرد و افزود: همچنین عراق با ۵۳ درصد، افغانستان با ۱۴ درصد، ترکیه با ۸ درصد، سوریه با ۴ درصد و پاکستان با ۳ درصد عمده کشورهای مقصد صادرات استان قزوین بوده‌اند که بیشترین سهم از صادرات استان را به خود اختصاص داده‌اند.

۴۴ درصد کاهش صادرات در شهریور ۹۹ نسبت به شهریور ۹۸

مدیرکل گمرک استان با ذکر اینکه قزوین در مجموع به ۵۲ کشور جهان صادرات دارد، یادآور شد: البته عمده کشورهای مقصد صادرات استان در شهریورماه امسال قدری تغییر کرد و به دلیل گرایش اتاق بازرگانی قزوین برای صادرات به منطقه اوراسیا کشورهای ترکمنستان و ازبکستان ۸ درصد از صادرات قزوین در ماه شهریور را به خود اختصاص داده و به ترتیب سومین و چهارمین مقاصد صادراتی ما بودند.

نیک‌روش میزان صادرات استان قزوین در شهریورماه را از نظر ارزش ۲۵ میلیون دلار و از نظر وزن ۵۴ هزار تن دانست و ادامه داد: همچنین میزان صادرات ما در شهریور ۹۹ نسبت به شهریور ۹۸ از نظر ارزشی ۴۴ درصد و از نظر وزنی ۳۹ درصد افت داشته و تعداد اظهارنامه‌های صادراتی ما هم ۲۵ درصد کمتر از شهریورماه سال قبل بوده است.

انتقاد از مقررات خلق‌الساعه دولت در حوزه صادرات

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان قزوین با انتقاد از مقررات خلق‌الساعه دولت در حوزه صادرات گفت: با توجه به اینکه بیشتر صادرکنندگان ما همان تولیدکنندگان هستند، اعمال سخت‌گیری برای برگرداندن ارز صادراتی تولید و صادرات را مشکل کرده و باعث شده که بسیاری از تولیدکننده‌های ما تمایل داشته باشند که واحد تولیدی خود را تعطیل کنند.

مهدی بخشنده با ذکر اینکه بیشتر صادرات استان قزوین به ۲ کشور افغانستان و عراق صورت می‌گیرد، اضافه کرد: با توجه به اینکه بیشتر مبادلات تجاری ما با این ۲ کشور به صورت ریالی است، اصولاً صادرکنندگان ما ارز یا دلاری دریافت نمی‌کنند که آن را بخواهند در اختیار بانک مرکزی و سامانه نیما قرار دهند.

دولت روش بازگشت ارز و شرایط صادرات را تسهیل کند

رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان قزوین نیز در خصوص کاهش صادرات عنوان کرد: با توجه به کاهش جدی درآمدهای نفتی تنها راه‌حل اساسی برای تثبیت قیمت ارز و مقابله با تورم و گرانی در بازار کمک دولت به تسهیل صادرات است

مهدی عبدیان با تاکید بر لزوم آسان کردن روش بازگشت ارز و شرایط صادرات توسط دولت و بانک مرکزی عنوان کرد:‌ هر چقدر کالای بیشتری صادر کنیم، توان واردات بیشتری هم داریم و درخواستی هم که برای ارز داریم، قطعاً کاهش پیدا می‌کند؛ در غیر این صورت قیمت‌های نجومی‌تری را در بازار ارز خواهیم داشت.

ضعف دولت در جلوگیری از تاثیر کرونا بر صادرات

عبدیان ضعف دولت را علت اصلی کاهش صادرات در ماه‌های قبل بیان کرد و افزود: دولت در این 8 ماه اخیر می‌توانست امکانات لازم برای ضدعفونی‌سازی کالاهای ما را در مرزها مهیا کند و این اطمینان را به طرف‌ّ‌های خارجی بدهد که کالاهای صادراتی ما عاری از ویروس کرونا هستند تا زمان کمتری جلوی صادرات ما گرفته می‌شد.

وی ادامه داد: علاوه بر کاهش صادرات  در ماه‌های اخیر که سبب کاهش ارز در چرخه اقتصادی کشور شد، باز شدن یک‌باره بازار پس از رفع محدودیت‌های ناشی از بحران کرونا هم افزایش افسارگسیخته قیمت ارز شد؛ چرا که اکثر کسب‌وکارها برای مدت زیادی تعطیل شده بودند و بعد با اعلام دولت همه رسته‌های کاری تقاضای زیادی برای مواد اولیه و کالاهای مصرفی ارائه کردند که این تقاضای بیش از اندازه سبب بالا رفتن قیمت ارز شد.

وی ادامه داد:‌ امیدواریم رئیس بانک مرکزی به استان قزوین سفر کند و از نزدیک در جریان مشکلات تولیدکنندگان و صادرکننده‌‌های ما قرار گیرد؛ چرا که در حال حاضر با این پیغام  هایی که به صورت مکتوب برای بانک مرکزی می‌فرستند، نتوانسته‌ایم گرهی از مشکلات صادرکنندگان استان باز کنیم.

با این همه به نظر می‌رسد که دولت باید با کاهش فشار خود بر صادرکنندگان و اعطای مشوق‌های صادراتی به آنها شرایط صادرات را آسان کند تا شاهد فرار سرمایه‌ّهای صادرکنندگان به کشورهای دیگر نباشیم. در شرایطی که دشمن از هر طرف راه بازگشت درآمدهای ارزی و صادراتی را به کشور سد کرده، باید دولت این امکان را برای صادرکنندگان فراهم آورد که با استفاده از درآمد ارزی خود برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات موردنیاز اقدام کنند.