امیدواری در بورس

 روز گذشته نماگر اصلی بازار سهام بیش از۲ درصد رشد کرد. این در حالی بود که همچنان صفوف فروش بورس تهران بیش از ۲ هزار میلیارد تومان ارزش داشت و روند صعودی شاخص کل از سوی سایر نمادهای بازار حمایت نمی‌شد. همین امر باعث شد تا در طول روز معاملاتی اخیر شاخص هم‌وزن تنها ۲۸/ ۰ درصد رشد کند و ۶۰ درصدی سهام با افت قیمت مواجه شوند. این‌طور که به نظر می‌آید بازتاب حمایت‌های رخ داده در میان مدیران سازمان و در کنار آن توجه به بازارهای جهانی تنها نمادهای بزرگ را شامل شده است. با این حال به نظر می‌رسد که اوضاع بازار چندان هم بد نباشد. برخی از اخبار حکایت از آن دارد که دامنه نوسان نامتقارن در آخرین جلسه شورای عالی بورس مورد بازبینی قرار خواهد گرفت و احتمال تغییر آن وجود دارد. در صورت وقوع این امر می‌توان انتظار داشت که معاملات سال آتی در فضایی بهتر آغاز شود.

بورس در روز دوشنبه مسیری متفاوت را پیمود. در این روز نماگرهای بازار سهام در حالی رشد کردند که صعود قیمت در نمادهای بزرگ بازار با کلیت نمادها یعنی سهام متوسط و کوچک همسو نبود. با این حال همین امر توانست صورت بازار را خوب نشان دهد و در شرایطی که دامنه نوسان نامتقارن عملا باعث ناامیدی کامل سرمایه‌گذاران خرد شده بود، موجی تازه از امید را در میان سرمایه‌گذاران حقیقی این بازار به وجود آورد. این‌طور که به نظر می‌رسد تدابیر اخیر متولیان بازار کارگر شده و حمایت از سهامداران خرد به منظور جلب نظر آنها برای نفروختن سهام از طریق پرداخت سود تضمین شده، در کنار ورود نقدینگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله که البته احتمالا در اسفندماه از حدود ۳ هزار میلیارد تومان فراتر نمی‌رود بر احتمال رشد قیمت‌ها در بورس و فرابورس افزوده است. دقیقا همین عامل است که توانسته بر خوش‌بینی نسبت به بهبود تقاضا برای روزهای پایانی سال بیفزاید. در حال حاضر آمار و ارقام به ثبت رسیده در بورس و فرابورس نشان می‌دهد که حقوقی‌های بازار در روزهای یکشنبه و دوشنبه نسبت به روزهای قبل فعال‌تر شده‌اند و همین امر زمینه را برای تداوم حمایت از سهام موجود در بازار فراهم کرده است. اگرچه مشخص نیست که این حمایت به دستور انجام شده یا بر اساس دیدگاه خود آنها از وضعیت ارزندگی بازار به عمل آمده است. با این حال هرچه که باشد قدمی است رو به جلو که باید آن را به فال نیک گرفت تا در شرایط ضعف تقاضا بر توان خریداران در  روند جاری بیفزاید.

نماگرنمای تالار شیشه‌ای

همان‌طور که گفته شد روز گذشته روز مهمی برای شاخص کل بورس بود. در این روز اگرچه صفوف فروش بازار جمع نشده بود و آمار به ثبت رسیده همچنان از فشار فروش در برخی از نمادها خبر می‌داد با این حال نماگر اصلی بازار به میزان ۲۴ هزار واحد رشد کرد تا افزایش ۰۷/ ۲ درصدی میانگین وزنی قیمت نمادهای بورسی در این روز  شاخص کل را به سطح یک میلیون و ۱۹۹ هزار واحد برساند.

در یک سال اخیر بارها در خصوص ایرادهای شاخص اصلی بورس اعم از انحراف از میزان نوسان واقعی، سخن به میان آمده است. با این حال بررسی رویدادهای رخ داده در سال‌های اخیر به خوبی موید این نکته است که تاثیرپذیری روانی اهالی بازار از این نماگر بسیار بالا است. از این رو اگر فرض را بر این بگذاریم که شاخص کل در طول سالیان متمادی به ویترین بازار سهام بدل شده است بیراه نگفته ایم.بررسی معاملات روز گذشته به خوبی نشان می‌دهد که در شرایط رشد ۲۸/ ۰ درصدی شاخص هموزن، دماسنج اصلی بازار (شاخص کل) به میزان بیش از ۲ درصد افزایش یافته است. همین امر نشان می‌دهد که حال نمادهای کوچک و متوسط بازار به اندازه نمادهای شاخص‌ساز که در روزهای اخیر از جانب قیمت جهانی کالاهای اساسی نیز حمایت می‌شده‌اند، خوب نیست. معاملات روز گذشته در شرایطی به اتمام رسید که ۲۲۱ نماد از میان ۳۵۰ نماد معامله شده صف فروش بودند. ارزش این صف‌ها در این روز به ۲۲۴۹ میلیارد تومان بالغ می‌شد. ثبت چنین رقمی آن هم در روز رشد ۲ درصدی شاخص کل بورس نشان از آن دارد که شاخص کل که بسیاری آن را به غلط دماسنج اقتصاد نامیده‌اند در واقع نه تنها دمای اقتصاد را نشان نمی‌دهد بلکه حتی معیار مناسبی برای سنجش وضعیت بازار نیست. بررسی تغییرات دو روز ابتدایی هفته حکایت از آن دارد که در روز شنبه ارزش صف‌های فروش بورس  ۳۰۲۴ میلیارد تومان و در دو روز معاملاتی بعد از آن به ترتیب ۲۷۱۴ و ۲۲۴۹ میلیارد تومان بوده است. این اعداد اگرچه روندی کاهشی را طی روزهای اخیر به نمایش می‌گذارند با این حال در مقایسه با آنچه که شاخص نمایش داده اختلافی معنادار دارند.

دامنه نوسان نامتقارن می‌رود؟

از بررسی اعداد و ارقام که بگذریم روز گذشته چند خبرهای بازار از خود قیمت‌ها عجیب‌تر و بعضا جذاب‌تر بوده است. در حالی که طی یک هفته اخیر خبر حمایت یا حتی تضمین سود ۲۵ درصدی برای سهامداران شگفتی‌آفرین شد، بالاخره یک خبر مناسب امروز به بازار مخابره شد.

رئیس سازمان بورس اذعان کرده که دامنه نوسان نامتقارن به دلیل شرایط خاص بازار گرفته شده و در نهایت موقتی خواهد بود. در این باره سعید اسلامی بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران نیز گفته است که تغییر دامنه نوسان کوتاه‌مدت بود و پس از یک ماه بازنگری می‌شود.

 این قضیه قرار است در آخرین جلسه شورا در سال ۹۹ مورد بازنگری قرار گیرد. آنطور که او می‌گوید «پیشنهادهای زیادی در این باره رسیده مبنی بر اینکه یا دامنه به منفی و مثبت ۵ برگردد یا تغییری نداشته باشد.» بر این اساس می‌توان امیدوار بود که بازار سرمایه در شرایطی به استقبال ۱۴۰۰ برود که اوضاع بازار به دلیل کمتر شدن اعمال سلیقه‌ها بهتر از اسفندماه سال جاری باشد.

بازار بی‌پایه

روز دوشنبه خبر محدودشدن معاملات در تابلوی قرمز بازار پایه فرابورس تا حدودی جلب توجه کرد. این بازار اگرچه حتی در میان سایر نمادهای بازار پایه حجم معاملات زیادی ندارد، با این حال محدود شدن معاملات آن نشان از نبود یک راهکار روشن برای رتق و فتق امور شرکت‌های ورشکسته دارد.

گفتنی است تمام نمادهای تابلوی قرمز ورشکسته یا در شرف انحلال هستند و همین امر سبب شده تا ورود پول به آنها هیچ دلیلی به جز سفته‌بازی نداشته باشد. چنین مشکلاتی به این دلیل رخ داده که بنا بر شنیده‌ها امکان حذف نماد از بازار سرمایه وجود ندارد و شرکت‌هایی که از اقتصاد ایران حذف می‌شوند همچنان با حضور نمادهای معاملاتی خود به حیات نباتی آن هم فقط روی کاغذ و اسناد اداری ادامه می‌دهند.

این در حالی است که در بزنگاه‌های گوناگون نیز همین نمادها در بازار جلب توجه بسیاری کرده‌اند و به دلیل داغ شدن نام آنها در فضای مجازی مشکلات بسیاری را برای سرمایه‌گذاران کمتر آگاه بازار سهام رقم زده‌اند. گفتنی است بر اساس ابلاغیه منتشره از سوی شرکت فرابورس دسترسی برخط مشتریان کارگزاری‌ها نیز به این نمادها محدود شده و این شرکت‌ها که در طول ماه تنها ۴ درصد امکان نوسان قیمت دارند تنها با مراجعه به شرکت‌های کارگزاری قابل خرید و فروش خواهند بود.