رتبه بازار خودرو در بازدهی رشد

البته این رشد تنها مختص بازارخودرو نبود و در بازدهی ماهانه، بورس با رشد ۸ درصدی، مسکن رشد۴ درصدی،ارز ۱۹ درصدی و سکه هم با رشد ۱۷ درصدی روبه‌رو بود. به این ترتیب در بهمن‌ماه نسبت به دی خودرو رشد ۱۰ درصدی در قیمت‌ها به خود دید. اما اینکه چرا خودرو پس از افتی چشمگیر سه ماهه، به یکباره همراه دیگر بازارها روند صعودی در قیمت‌ها به خود دید را باید در شکل‌گیری دوباره انتظارات تورمی در این ماه مشاهده کرد.

به‌طوری‌که همزمان با شکل‌گیری دوباره انتظارات تورمی در پی بدبینی به متغیرهای غیراقتصادی، قیمت خودرو در این ماه نسبت به دی ۱۰ درصد رشد کرد. دنده معکوس قیمت خودرو در حالی است که متوسط قیمت خودرو طی سه ماه آبان تا دی، بالغ‌بر ۳۰ درصد افت کرده بود. این افت ناشی از کاهش انتظارات تورمی و نرخ ارز بود که خود ریشه در خوش‌بینی به متغیرهای غیراقتصادی به‌خصوص احیای برجام و لغو تحریم‌ها داشت. اما همان‌طور که عنوان شد دیگر بازارها نیز در پی شکل‌گیری دوباره انتظارات تورمی با رشد قیمت همراه بودند.

در این ماه زنگ خطر بازگشت به دوران دلالی و واسطه‌گری به صدا درآمد این در شرایطی است که در پی رخدادهایی در سیاست خارجی و هسته‌ای کشور قیمت‌ها در اسفند بار دیگر روند نزولی به خود گرفت. آنچه مشخص است مرور روند قیمتی بازار خودرو در نیمه دوم سال نشان می‌دهد منحنی قیمت در آبان (ماه آغاز روند نزولی انتظارات تورمی و ریزش قیمت در بازارها) ۱۹ درصد نسبت به مهر افت کرده است. در آذر نسبت به آبان نیز کاهش ۵/ ۸ درصدی در منحنی قیمت خودرو رخ داد و در دی نسبت به آذر هم قیمت‌ها ۱۰ درصد افت کرده‌اند. به این ترتیب بهمن‌ماه را می‌توان نقطه عطفی در بازار خودروی کشور خواند؛ چراکه با افت سه ماهه قیمت‌ها، در این ماه بار دیگر روند صعودی به خود دید و بین چهار بازار بورس، مسکن، ارز و سکه رتبه سوم را در رشد قیمت‌ها کسب کرد.

  بازار اسفند

حالا سری به بازار بی‌رونق خودرو در اسفند ماه بزنیم؛ ماهی که بر خلاف سال‌های پیش (البته به جز بازار سال گذشته که به دلیل شیوع ویروس کرونا نمایشگاه‌ها تعطیل بودند) خالی از مشتری است و دست‌اندرکاران بازار می‌گویند داد و ستدها در ماه پایانی سال در هر روز به تعداد انگشتان دست می‌رسد. بی‌رونقی بازار خودرو در اسفندماه امسال را به نوعی باید یک خرق عادت قلمداد کرد زیرا همواره بازار شب عید از رونقی خاص برخوردار بوده است. اگر به سال‌های پیش از بازگشت تحریم‌ها بازگردیم به طور سنتی بازار خودرو در دو مقطع رونق داشته است. مقطع اول حول و حوش شب عید شکل می‌گرفت و مقطع دوم در شروع تعطیلات تابستانی اتفاق می‌افتاد. بی‌تردید تداوم شیوع ویروس کرونا و همچنین محدودیت‌های سفت و سختی که از سوی دولت در ارتباط با سفرهای نوروزی اتخاذ شد سبب شده تا بازار شب عید به نوعی از رونق بیفتد. پیش‌تر شاهد بودیم که در این مقطع تقاضای مصرفی به قصد سفرهای نوروزی به بازار وارد می‌شد و همین اتفاق روزهای شلوغی را برای بازار به‌همراه داشت اما همان طور که عنوان شد محدودیت سفرها در سال‌جاری باعث نشد تا این بخش از تقاضای مصرف در بازار خودرو شکل بگیرد. اما این همه ماجرا نبود و سایر عوامل نیز دست به دست هم دادند تا بازار خودرو اسفندماه خلوتی را سپری کند.

بی‌تردید متغیرهایی مانند ثبات نرخ ارز، خوش‌بینی به آینده و پدیدار شدن پرتوهای امید در افق سیاست خارجی کشور در ارتباط با توافق‌نامه برجام بیشترین تاثیر را در این زمینه داشتند. با بازگشت تحریم‌های صنعت خودرو در مرداد ماه ۹۷ علاوه‌ بر خروج شرکای خودروساز شاهد افت تولید این شرکت‌ها نیز بودیم. می‌توان گفت بازگشت تحریم‌ها به نوعی متغیرهای اثرگذار روی بازارهای عمومی کشور از جمله بازار خودرو را دگرگون کرد و دیگر متغیرهای سنتی مانند وضعیت عرضه و تقاضای مصرفی جهت بازار را مشخص نمی‌کردند؛ بلکه این متغیرهای کلان اقتصاد مانند نرخ تورم و نرخ ارز بودند که افسار قیمت‌ها را در بازار خودرو به دست گرفته بودند.

نرخ تورم و نرخ ارز که خود تابعی از چشم‌انداز وضعیت کلان اقتصادی کشور و همچنین مسائل سیاسی است سبب شد تا در کنار بی‌اثر شدن تاثیر متغیرهای سنتی، بار دیگر ماشین سرمایه‌های سرگردان به حرکت درآید و شاهد شکل‌گیری تقاضا به قصد سرمایه‌گذاری یا همان تقاضای کاذب در بازار خودرو باشیم. اما روی کار آمدن جو بایدن رئیس‌جمهور دموکرات در ایالات‌متحده آمریکا سبب شد تا از سرعت حرکت ماشین سرمایه‌های سرگردان در بازارهای مختلف کشور از جمله بازار خودرو کاسته شود. بعد از روی کار آمدن دولت بایدن گفت‌و‌گوهایی در فضای رسانه‌ای میان دولتمردان کشورمان و آمریکا شکل گرفت که به تعیین ضرب‌الاجل‌هایی از سوی دولتمردان کشورمان ختم شد. از آنجا که پایان ضرب‌الاجل اعلامی از سوی دولتمردان کشور در ارتباط با خروج از پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اخراج کارشناسان این آژانس از کشور در اوایل اسفندماه تعیین شده بود و در نقطه مقابل کشورهای اروپایی به تحریک ایالات‌متحده آمریکا قصد فعال‌سازی مکانیزم ماشه (که در توافق‌نامه برجام پیش‌بینی شده بود) را داشتند، برخی از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی گمانه‌زنی می‌کردند در صورت بروز این اتفاق‌ها بار دیگر شاهد سرعت گرفتن ماشین سرمایه‌های سرگردان خواهیم بود. اما با تغییر لحن مقام‌های سیاسی کشور و همچنین توقف ارسال نامه کشورهای اروپایی علیه ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در همان روزهای ابتدایی اسفند گمانه‌زنی‌ها در این ارتباط متوقف شد. این مساله خود را در بازار ارز که پیش‌تر از آن به عنوان قطب‌نمای بازار خودرو نیز یاد کرده بودیم نشان داد و شاهد ثبات نرخ ارز بودیم.

این اتفاق سبب شد تا علاوه‌بر اینکه سرمایه جدیدی وارد بازار خودرو نشود بخشی از سرمایه‌های حاضر در بازار نیز تصمیم به خروج بگیرند و این به معنای افزایش عرضه خودرو در بازار بود. رشد عرضه در شرایطی که تقاضایی (نه به قصد مصرفی و نه به قصد سرمایه‌گذاری) به بازار خودرو وارد نمی‌شد سبب شد تا به نوعی قیمت‌ها بعد از طی کردن یک شیب نزولی به ثبات برسند و بازار خودرو با همین شرایط به کار خود در سال‌جاری پایان دهد.اما بازار خودرو در سال آینده چگونه خواهد بود؟

سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران در پاسخ به این سوال به «دنیای اقتصاد» می‌گوید چنانچه نرخ ارز ثبات خود را حفظ کند و از طرف دیگر روند عرضه شرکت‌های خودروساز بهبود یابد به نظر می‌رسد قیمت‌ها در بازار خودرو این پتانسیل را دارند تا نزولی شوند. این فعال بازار معتقد است چنانچه بار دیگر شاهد در رفتن فنر نرخ ارز باشیم یا اینکه در عرضه شرکت‌های خودروساز وقفه‌ای ایجاد شود این دو اتفاق باعث خواهد شد تا قیمت‌ها در بازار مسیر رفته را بازگردند و شاهد قرار گرفتن آنها در مسیر صعودی باشیم.  حال سری به بازار خودرو بزنیم و ببینیم در آخرین روزهای سال‌جاری قیمت‌ها چه وضعیتی دارند.

در حال حاضر پراید ۱۳۱ به عنوان خودروی کف بازار با قیمت ۱۰۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قابل خریداری است. مدل هاچ‌بک این خودرو یعنی پراید ۱۱۱ نیز قیمتی حول و حوش ۱۲۶ میلیون تومان دارد. تیبا صندوقدار نیز از سوی عرضه‌کنندگان ۱۱۷ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است و تیبا ۲ (هاچ‌بک) نیز با پرداخت ۱۲۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قابل خریداری است. پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در حال حاضر با قیمت ۱۸۵ میلیون تومان در بازار موجود است و تیپ۵ این خودرو نیز قیمتی معادل ۲۴۸ میلیون تومان دارد. متقاضیان پژو ۲۰۶ صندوقدار نیز باید برای در اختیار گرفتن این خودرو ۲۳۵ میلیون تومان پرداخت کنند. سمند LX نیز ۱۷۵ میلیون تومان قیمت دارد و همین خودرو با موتور EF۷ با قیمت ۱۹۸ میلیون تومان داد و ستد می‌شود.