دلار ۲۰ هزار تومانی در راه است؟

وحید شقاقی درباره شرایط اقتصادی کشور در دولت جدید اظهار داشت: برداشت من این است که احتمالا توافق برجام تا پایان دولت دوازدهم منعقد می‌شود. سناریو محتمل این است که برجام قبل از ورود به دولت سیزدهم به سرانجام می‌رسد و اگر برجام نهایی شود شاهد کاهش قیمت دلار به محدوده ۲۰ هزار تومان خواهیم بود.

وی ادامه داد: در ماه‌های پیش رو تا حدودی صادرات نفت افزایش می‌یابد و بخشی از درآمدهای نفتی به کشور برمی گردد. منابع ارزی بولکه شده در برخی از کشورها از جمله عراق، کره جنوبی و... آزاد خواهد شد بنابراین یک ماه آینده باید منتظر نهایی شدن برجام و کاهش قیمت دلار و آزادسازی منابع بلوکه شده ارزی باشیم.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: درباره FATF در دولت سیزدهم تصمیم‌گیری می‌شود و قطعا در این مدت زمان کوتاه FATF به نتیجه نمی‌رسد.

شقاقی افزود: با نهایی شدن برجام تا حدودی بلاتکلیفی هم برطرف می‌شود از این منظر که وقتی برجام نهایی شود دولت سیزدهم راحت‌تر می‌تواند سیاست‌های اقتصادی خود را پیش ببرد چراکه منابع ارزی در اختیارش قرار می‌گیرد و بخشی از چاله‌های اقتصادی ایران را می‌تواند با درآمدهای نفتی فعلا پوشش دهد.

وی گفت: بنابراین باید انتظار یک وضعیت کوتاه مدت مثبت در اقتصاد را داشته باشیم اما به طور قطع این یک مُسکن کوتاه مدت است. حداکثر می‌تواند تا دو سال چالش‌های اقتصادی کشور را پوشش دهد اما این وضعیت با کمک نفت، در میان مدت و کوتاه مدت تدوام نخواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در این دو سال درآمدهای نفتی و بهبود وضعیت تجاری در اقتصاد کشورمان اثرگذار خواهد بود، ادامه داد: نکته مهم دیگر این است که باید انتظارداشته باشیم که تا مهر ماه وضعیت کرونا رو به کاهش باشد و فضای آزادتری برای کسب و کار فراهم شود. باید توجه داشته باشیم که کرونا در بیش از یک سال گذشته کسب و کار‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار داده بود.

وی تاکید کرد: همچنین امسال شاهد رشد اقتصادی بالایی هم به واسطه رشد صادرات نفت و رونق کسب و کارهایی که درگیر کرونا شده بودند، خواهیم بود و احتمالا به دلیل این دو مولفه،‌ رشد اقتصادی به بیش از ۵ درصد می‌رسد.

شقاقی گفت: البته این موضوعات ارتباطی با عملکرد دولت جدید ندارد و عملکرد دولت سیزدهم فعلا در تمام این اتفاقاتی که باعث بهبود فضای اقتصادی می‌شود دخالتی یا ارتباطی ندارد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: رونق کسب و کار با بهبود شرایط کرونا از مهر ماه به بعد یا رفع تحریم‌ها دو مولفه مهمی هستند که در اواخر دولت دوازدهم، کشور و اقتصاد را زمین‌گیر کرده بودند اگر این دو موضوع مهم حل شود کشور نفسی می‌کشد اما اینکه دولت سیزدهم چگونه می‌تواند از این فرصت استفاده کند موضوع دیگری است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌های اقتصادی آقای رییسی تهدیدی برای این فرصت محسوب نمی‌شود، گفت: آقای رییسی شعارهای رفاهی کمتری نسبت به سایر کاندیدها داده‌ است. البته احتمالا پروژه مسکن مهر را دولت سیزدهم با رفع برخی از نقاط ضعف دنبال خواهد کرد. برخی از مشکلات مسکن مهر دولت دهم برطرف و در دولت سیزدهم دنبال می‌شود که یک سیاست رفاهی و مولدزا محسوب شود چراکه مسکن یک بخش پیشرو در اقتصاد است و اگر بخش مسکن تحریک و سرمایه گذاری در این حوزه فعال شود، اشتغالزایی ایجاد خواهدشد.

شقاقی افزود: آقای رییسی درباره افزایش سقف یارانه‌ها شعار یا برنامه‌ای نداده اما ممکن است دولت سیزدهم در جریان اصلاح نظام هدفمندی یارانه‌ها و رفع ایرادات نظام یارانه‌ای به ویژه یارانه پنهان اقداماتی را انجام دهد.

این کارشناس اقتصادی گفت: از سوی دیگر احتمالا حداقل ۲۰ میلیارد دلار منابع ارزی مسدود شده ایران وجود دارد که اگر درآمدهای نفتی به آن اضافه شود می‌تواند بخشی از کسری بودجه بالای ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی امسال را پوشش دهد و همچنین می‌تواند تنگنای مالی دولت را برطرف سازد. به طور کلی شواهد نشان می‌دهد که در دوسال پیش رو بخشی از چالش رو به وخامت سال‌های گذشته بهبود می‌یابد.

وی با بیان اینکه طبیعتا این شرایط دوام ندارد و به یک دوره کوتاه مدت محدود می‌شود که فکر نمی‌کنم بیشتر از دو سال باشد، ادامه داد: بعد از دو سال دیگر قطعا مشکلات ساختاری اقتصاد ایران را نمی‌توان با درآمدهای نفتی پوشش داد. ایران با بحران آب، بحران صندوق‌های بازنشستگی،‌ ناترازی نظام بانکی مواجه است و هر چه به جلو پیش برویم صادرات نفت ایران سخت‌تر خواهد شد چراکه دنیا به سمت جایگزین کردن سوخت‌های فسیلی می‌رود.

این کارشناس اقتصادی گفت: از اواسط دهه پیش رو احتمالا صادرات نفت ایران بسیار سخت خواهد شد و دنیا وارد عبور از واردات سوخت‌های فسیلی می‌شود. در دهه آینده تحولات انرژی به سرعت رخ می‌دهد از جمله اینکه خودروهای برقی به سرعت گسترش خواهد داشت به همین دلیل است که ایران یک تنفس دو ساله خواهد داشت. بنابراین در این شرایط رقابت نفتی ایران بسیار سخت‌تر خواهد بود.

وی با اشاره به مساله تورم در اقتصاد کشور اظهار داشت: حل مساله تورم راحت نیست و باید سه ترازی کشور یعنی ناترازی بودجه،‌ بخش تجارت خارجی و ناترازی نظام بانکی را باید حل کنیم. این سه ناترازی یک شبه رخ نداده و برخی از آنها در طول چهار دهه گذشته شکل گرفته‌اند و سابقه تاریخی در اقتصاد ایران دارند.

شقاقی افزود: طبیعتا تورم در کوتاه مدت فروکش خواهد کرد و ممکن است به هسته سخت خود هم برسد و احتمالا تا حدی بی‌ثباتی‌ها کنترل شود. از آنجایی که درآمد نفتی افزایش می‌یابد و بخشی از پول‌های بلوکه شده آزاد می‌شوند دست‌درازی‌های دولت به بانک مرکزی کاهش پیدا خواهد کرد.

این کارشناس اقتصادی گفت: این منابع ارزی موجب می‌شود که ناترازی بخش تجارت خارجی غیر نفتی کمتر شود و ناترازی بودجه خود را نشان ندهد اما تمام اینها در حد یک تنفس دو ساله است و دولت سیزدهم اگر به اصلاحات ساختاری نپردازد، مشکلات اقتصادی به تدریج خود را نشان خواهد داد.