بورس یا فرابورس؟

مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در خصوص بازار سهام اظهار کرد: بازار سهام یا به عبارت جامع‌تر بازار سرمایه، بازاری است که در آن ابزارهای مالی معامله می‌شوند. در بازار سهام، انواع اوراق بدهی، از جمله، اوراق مشارکت، مرابحه، صکوک اجاره، اسناد و اوراق خزانه اسلامی و با حجم کمتر ابزارهای مشتقه از جمله، اختیار خرید و فروش تبعی و قراردادهای آتی وجود دارد.

او بیان کرد: تقریبا ۹۵ درصد بازار سرمایه را سهام شرکت‌های اوراق بهادار به خود اختصاص داده‌اند. در سایت مدیریت فناوری اطلاعات بورس، سرمایه‌گذار متوجه می‌شود سهام یا دارایی مورد نظر در کدام تابلو پذیرش شده است، بنابراین نحوه معامله یکسان است و در این معاملات، سرمایه‌ای وارد شرکت نمی‌شود و تنها سهام موجود بین سرمایه‌گذاران دست به‌دست می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص، تفاوت بازار بورس و فرابورس گفت: دو بازار بورس و فرابورس تحت نظارت سازمان بورس هستند. تفاوت چندانی بین بازار بورس و فرابورس وجود ندارد، با این حال شرکت‌ها برای پذیرفته شدن در یکی از تابلوهای بورس الزامات سخت گیرانه‌تری نسبت به فرابورس، اعم از تعداد سال‌های فعالیت، میزان سرمایه، سودآور بودن در سه سال گذشته و درصد سهام شناور دارند.

او بیان کرد: البته ممکن است، شرکتی تمام‌ شرایط پذیرش در بورس را داشته باشد، ولی به خواست خود در فرابورس پذیرفته شده باشد. به طور نظری شرکت‌های بورسی معتبرتر از فرابورسی‌ها هستند و در خود این بازارها هم تابلوهای اصلی از تابلوهای فرعی و بازارهای اول و دوم از بازارهای سوم و پایه معتبرتر هستند.

قلی پور افزود: شرکت‌های فعال در بازار پایه فرابورس (با اعتبار زرد، نارنجی و قرمز) بیشترین ریسک را دارند و بعضا محدودیت‌های معاملاتی در آنها مانند دامنه نوسان بازارها و تابلوهای بالاتر متفاوت است.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، چگونه معامله در بازار سهام صورت می‌گیرد و چه ابزارهایی در این بازار وجود دارد؟، گفت: مشابه هر بازار دیگری، برای انجام معامله، به خریدار و فروشنده نیاز است ولی بین خریدار و فروشنده واسطه‌ای به نام کارگزار وجود دارد که تحت سامانه یکپارچه و هسته معاملاتی، با مدیریت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات بورس تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار، نسبت به سفارش گیری از مشتریان و درج آن در سامانه معاملات اقدام می‌کند، البته با داشتن سامانه آنلاین کارگزاری، مشتری خودش هم می‌تواند سفارشات خرید یا فروش را وارد کند.

قلی پور بیان کرد: با انتخاب یک کارگزار و اخذ کد بورسی از طریق سامانه (در مراکز خدمات الکترونیکی دولت) سجام که هویت بورسی هر فرد حقیقی یا حقوقی در بازار سرمایه است، سرمایه‌گذاران می‌توانند خرید و فروش خود را آغاز کنند.

او افزود: بدیهی است که افراد پیش از خرید سهام، نیاز به شارژ حساب کارگزاری خود دارند و برای فروش هم باید یک کارگزار ناظر تعیین کنند. البته خرید از همه کارگزاری‌ها ممکن است، ولی فروش فقط از طریق کارگزار ناظر تعیین شده برای هر سهم امکان‌پذیر است.

قلی پور در خصوص کارمزد معاملاتی موجود در بازار سهام اظهار کرد: انواع سفارش خرید و فروش، در قیمت یا بازه قیمتی مشخص با اعتبار زمانی متفاوت برای اجرا وجود دارد. کمتر از نیم درصد ارزش معامله هر خرید یا فروش توسط کارگزار به عنوان کارمزد برداشته می‌شود.

او بیان کرد: البته سهم شرکت‌های بورس، فرابورس و سپرده‌گذاری و مدیریت فناوری بورس و حق نظارت سازمان بورس که جمعا کمتر از یک دهم درصد است نیز، توسط کارگزار برداشت می‌شود، اما در فروش، نیم درصد مالیات دولت نیز کسر می‌شود. البته، این کارمزدها در سال گذشته ۲۰ درصد کاهش یافتند.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، مردم چگونه می‌توانند وارد بازار سهام شوند؟ تشریح کرد: تفاوت خاصی در ورود مردم به بازار بورس و فرابورس وجود ندارد و فقط از طبقه بندی ذکر شده در سایت مدیریت فناوری اطلاعات بورس، سرمایه‌گذار متوجه می‌شود سهام یا دارایی مورد نظر در کدام تابلو پذیرش شده است، بنابراین نحوه معامله یکسان است.

او در پایان بیان کرد: البته برای اخذ اعتبار خرید برای سهام بازار پایه، محدودیت‌هایی وجود دارد، ولی معاملات نقدی مشابه است. حدود ۶۰۰ نماد معاملاتی در تابلوها و بازار بورس و فرابورس فهرست شده‌اند و تنوع زیادی از نظر صنعت دارند، البته از نظر ارزشی بیش از ۸۰ درصد سهام در بورس و مابقی در فرابورس هستند. بیشتر اوراق بدهی هم در فرابورس و در تابلو ابزارهای نوین مالی فهرست شده‌اند.