چرا با رفع تحریم‌ها دلار کاهش نیافت؟

اولا هنوز این خبر از مجاری رسمی هیچکدام از کشورها تایید نشده است. ثانیا آنچه از آن به عنوان رفع تحریم یاد می‌شود، طبق گزارش‌های غیررسمی در حقیقت معافیتی ۳ ماهه است که ضمنا بر اساس آن هیچگونه ارزی به کشور منتقل نخواهد شد. صرفا امکان استفاده از آن برای خرید کالاهایی که موردتحریم قرار ندارند از دو کشور ژاپن و کره جنوبی و بازپرداخت به آن‌ها فراهم خواهد شد. در صورت تحقق این مسأله، انتظار می‌رود از این منابع برای خرید واکسن و سایر اقلام بشردوستانه همچون دارو استفاده شود. حتی اگر این رخداد چندان هم از فشار تقاضای ارز (جهت واردات) در داخل کشور نکاهد، اما این اتفاق سیگنال مثبت مهم‌تری در ارتباط با مذاکرات وین می‌دهد و از این نظر بر دلار اثر کاهشی داشته است.

مانع افت شدید قیمت چیست؟

با این حال آنچه مانع از افت بیشتر نرخ‌ها می‌شود، خبرهای مبنی بر عدم آمادگی ایران برای دور هفتم مذاکرات برجام و نگرانی‌ها نسبت به شکست رایزنی‌ها است. رسانه‌های غربی گزارش کرده‌اند که گفت‌وگوهای وین حداقل بعد از تحلیف ر‌ئیس جمهور منتخب ایران از سر گرفته نخواهد شد و حتی معلوم نیست که آیا این اتفاق ممکن است به بعد از تشکیل کابینه موکول شود یا خیر. ظریف، وزیر خارجه هم این هفته رسما اعلام کرد که امیدوار است توافق برجامی در ابتدای دولت سیزدهم حاصل شود. این‌ها در حالی است که برخی کارشناسان اصرار دارند گذر زمان در کنار سرعت بالای گام‌های هسته‌ای ایران می‌تواند به برهم خوردن گفت‌وگوها منجر شود. آمریکا اما فعلا بر بازگشت ایران به میز مذاکرات وین امیدوار است و می‌گوید هنوز به نقطه‌ای که بخواهند از مذاکرات خارج شوند نرسیده‌اند.

دو تعطیلی در بازارهای ارزی

بازار ارز امروز به دلیل تعطیلی بانک‌ها در روزهای پنجشنبه (که از هفته قبل اعمال شد) تعطیل بود و معاملات تنها به صورت غیررسمی و پشت‌خطی جریان داشت. علاوه بر این، گزارش شده است معاملات فردایی هرات هم از چهارشنبه تا بعد از تعطیلی عید قربان به مدت ۸ روز تعطیل است.

پیش‌بینی دلار هفته بعد

دلار هفته جاری را با افت ۱.۳ درصدی به پایان برد و در مقیاس از ابتدای سال تاکنون نیز ۱.۶ درصد افت داشته است. این دومین هفته نزولی متوالی برای بازار ارز پس از رشد ۴ درصدی قیمت‌ها در هفته اول تیر بود.

با توجه به خروج دلار از محدوده نوسان دو هفته اخیر، احتمال افت بیشتر قیمت‌ها در هفته آینده نیز مطرح است که البته تداوم آن نیازمند تعدیل بدبینی‌ها نسبت به مذاکرات برجام خواهد بود.

لازم به ذکر است آنچه این هفته در گزارش وزارت خارجه به مجلس در خصوص جزییات تحریم‌هایی که آمریکا با لغو آن‌ها موافقت کرده است آمد، بهتر از انتظارات بسیاری از کارشناسان بود و طیف گسترده‌ای از تحریم‌های مهم را دربرمی‌گرفت. با این حال همانطور که بارها تکرار شده است تا توافق نهایی صورت نگیرد، این توافق‌ها بی‌معنا هستند. اما اگر توافق نهایی صورت بگیرد، می‌توان انتظار اثرگذاری بر روند فروش نفت و ارزآوری را در کشور داشت که بر نرخ دلار نیز احتمالا اثر معناداری داشته باشد. هر چند که در صورت تداوم روند کنونی تحریم‌ها، وضعیت کسری بودجه تهدید جدی برای اقتصاد کشور محسوب می‌شود و اگر به چاپ پول گسترده منجر شود، تورم و نرخ دلار بسیار بالاتری را توجیه خواهد کرد.