ریزش بورس دوباره شروع شد؟

شاخص کل بورس با وجود پیش‌بینی‌ها در نهایت وارد فاز نزولی شد تا با افتی بیش از دو هزار واحد پرونده خود را ببندد. پرحاشیه‌ترین روز بورس در هفته‌های اخیر سه رکورد کاهشی منفی را رقم زد. در این روز بیشترین ارزش معاملات خرد سهام از ۵ بهمن ۹۹، بیشترین خالص فروش حقیقی‌ها از ۱۸ بهمن ۹۹ و سبقت تعداد نمادهای با صف فروش از تعداد سهام با صف خرید پس از ۱۵ روز کاری با روند نزولی همراه شدند.

عقب‌نشینی سهام؛ موقت یا شروع ریزش؟

 معاملات روزگذشته بازار سهام که تحت‌تاثیر برخی از هیجانات منفی ایجاد شده بود موجب برخی نگرانی‌ها از سوی سهامداران شده اما به گفته تحلیلگران، با توجه به این که در خارج از این بازار هیچ تغییری در مسیر متغیرهای اثرگذار بر بازار سرمایه ایجاد نشده است دلیلی برای توقف خرید سهام وجود ندارد. اما بازار با توجه به مقاومت‌های روانی تحت‌تاثیر قرار گرفته و ممکن است چند روزی را به همین منوال طی کند. برخی اتفاقات دیروز را به بازگشایی پرحاشیه نماد «شبندر» هم نسبت می‌دهند اما به نظر می‌رسد بازار کمترین تاثیرپذیری را از این عامل داشته و عوامل مهم دیگری در این امر دخیل هستند. بررسی متغیرهای اثرگذار و انتظارات تورمی نشان می‌دهد عواملی که ترمز دادوستدهای بورسی را کشیدند به زودی وارد فاز دیگری می‌شوند و تغییرات جدیدی برای بازار به وجود می‌آورند. 

کارشناسان بورسی به صراحت اعلام کردند زمانی که بازار در یک روند صعودی و جهشی قرار می‌گیرد و بدون وقفه جلو می‌رود، قرار گرفتن در مدار اصلاحی با توجه به این شرایط امری طبیعی محسوب می‌شود؛ وضعیتی که به نظر می‌رسد دوام زیادی نداشته باشد و به زودی شاهد بازگشت بازاربه مدار تعادلی باشیم.

 سه عاملی که بازار را درگیر کرد

مهدی ساسانی، کارشناس بازار سرمایه:

بازار سرمایه روزگذشته برخلاف روند صعودی که در هفته‌های اخیر در پیش گرفته بود با ریزشی ۲ هزار واحدی مواجه شد. در حالی بورس تهران دیروز افت قیمت سهام در اکثر نمادها را به خود دید که این وضعیت از قبل قابل پیش‌بینی بود و دلایل متعددی را می‌توان برای به وجود آمدن نحوه دادوستدهای معامله‌گران در بازار دیروز عنوان کرد. در هفته‌های اخیر بارها از اصلاح شاخص صحبت به میان آمده بود. از این رو کارشناسان روزهای ابتدایی شهریور را با نوسان پیش‌بینی می‌کردند. اتفاقات تلخ بازار در سال گذشته بسیاری از سهامداران را دست به ماشه کرده و ایجاد چنین شرایطی باعث می‌شود حجم عرضه‌ها به هر میزانی که بالا رود سایر سهامداران را به جمع فروشنده‌ها اضافه کند. گذشته از این عامل روانی اثرگذار، همان‌طور که بارها اشاره شد اخبار داخلی و خارجی ایران بر روند معاملات بازار سرمایه بسیار تاثیر‌گذار است. انتشار خبرعقب‌نشینی ایران در مورد غنی‌سازی اورانیوم - گرچه چند ساعت بعد این خبر تکذیب شد - اثر روانی خود را بر بازار سرمایه گذاشت. به طوری که هم شاهد کاهش اندک قیمت دلار بودیم و هم روند معاملات بازار سهام تغییر کرد. در این میان برخی اتفاقات دیروز را به بازگشایی پرحاشیه نماد «شبندر» هم نسبت می‌دهند با این حال به نظر می‌رسد بازار کمترین تاثیرپذیری را از این عامل داشته است. با توجه به شرایط بازار سرمایه به نظر می‌رسد این وضعیت تداوم نداشته باشد و ظرف چند روز آینده به مدار تعادلی بازگردد. در روزهای آینده قیمت دلار و نوسانات آن بیشترین اثرگذاری را بر بازار سرمایه خواهد داشت. همان‌طور که در هفته‌های اخیر قیمت سهام همراه با افزایش قیمت دلار و به دنبال آن افزایش انتظارات تورمی وارد مدار صعودی شد، کاهش قیمت آن نیز می‌تواند تغییراتی را در روند حرکتی بازار سهام ایجاد کند. به هر روی قیمت فعلی دلار که به زیر کانال ۲۸ هزارتومان رسیده همچنان از قیمت دلار نیمایی که برای بازار سرمایه در نظر گرفته شده بسیار بالاتر است. اما نباید از تاثیر عوامل روانی بر رفتار هیجانی معامله‌گران به راحتی عبور کرد. با درک این شرایط به نظر می‌رسد بازار در روزهای آینده باز هم در شرایط منفی قرار بگیرد. این شرایط، بستری را برای ورود پول‌های جدید به بازار فراهم می‌کند. با بررسی وضعیت شاخص باید این موضوع را در نظر گرفت که حرکت نمادهای بزرگ نقش تعیین‌کننده‌ای در جو روانی ایجاد شده ایفا می‌کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه نمادهای کوچک‌تر تاثیر کمتری در رشد شاخص داشتند از ریزش‌های فرضی نیز بیشتر در امان خواهند ماند. اگر در روزهای آینده از بازار حمایتی صورت نگیرد و از صفوف فروش کاسته نشود ممکن است شرایطی مشابه شرایط سال گذشته به وجود آید. بازگشایی منطقی نماد «شبندر» نیز تا حدودی می‌تواند از التهابات روانی بکاهد و بازار را به وضعیت تعادلی بازگرداند.

نوسانات مقطعی در انتظار سهامداران

مهدی افنانی، کارشناس بازار سرمایه:

 شاخص کل از یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد در ابتدای سال به حوالی یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد رسیده است. نقطه‌ای که نیاز به اصلاح و استراحت بیش از هر زمان دیگری در آن احساس می‌شود. از این رو بازار به دنبال بهانه‌ای برای اصلاح بود. روزگذشته نیز بنا به دلایلی این اتفاق رخ داد، هرچند به نظر می‌رسد نباید افت ۲هزار واحدی را ریزش حساب کرد.  بررسی معاملات دو روز گذشته بازار نشان می‌دهد سهم‌هایی که منفی می‌شدند از خریداران خوبی برخوردار بودند. این سیگنالی است که می‌تواند چشم‌انداز مثبتی نسبت به آینده بورس ترسیم کند. بازگشایی پرحاشیه «شبندر» در به وجود آمدن چرخش معاملات در پایان کار بازار، تاثیر بسزایی داشت و دلیلی شد تا دامنه‌های منفی زیادی در بازار کشیده شود.  به هر روی امروز هم که نماد «شبندر» باز شود بازار واکنش مثبتی نشان نخواهد داد و ممکن است اتفاق روزگذشته در معاملات امروز نیز تکرار شود. اما با توجه به حجم پولی که هم اکنون در بازار وجود دارد باید شاهد اصلاح قیمت سهام در یکی، دو روز آینده باشیم تا معامله‌گران نیز انرژی لازم برای ادامه کار را به دست آورند. پر واضح است که بازار از نظر ذهنی به دنبال اصلاح می‌گردد. بر همین اساس کاهش قیمت دلار بهانه آنی برای توقف خرید سهام است. این در حالی است که به نظر نمی‌رسد دلار در کوتاه‌مدت از کانال ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان نزول کند. درهمین راستا اگر دولت برنامه جدی برای کاهش نرخ دلار ارائه کند - که با توجه به کسری منابع و بودجه دولت بعید به نظر می‌رسد - افت قیمت دلار برای بازار سرمایه دردسرساز می‌شود.

  بازگشت به مدارتعادلی

بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه:

 هیجان منفی در معاملات بازار موج می‌زند. کما اینکه در روزهای گذشته نیز شاهد چنین هیجاناتی در بازار بودیم. طبیعتا در چنین شرایطی کل بازار به صورت همگن منفی می‌شوند و روند بازار دستخوش عرضه‌های زیاد می‌شود. بازارهای سرمایه‌گذاری معمولا از اخبار و حواشی‌ای که حول مسائل سیاسی کشور رخ می‌دهد بیشترین تاثیرپذیری را دارند، از این رو هر خبری در این زمینه بازارهای سرمایه‌گذاری را هدف قرار می‌دهد. بورس نیز تحت‌تاثیر این عامل مهم با سد روانی برخورد کرد. پیرو این مقاومت‌تراشی و سدهای روانی ایجاد شده، رفتارهای هیجانی از سوی سهامداران خرد شکل می‌گیرد. ترس ناشی از ریزش قیمت سهام همچنان درنحوه معاملات سهامداران بی‌تجربه به وضوح قابل مشاهده است و روند بازار را می‌تواند در کوتاه‌مدت با اخلال مواجه کند. به جرات می‌توان گفت در خارج از بازار هیچ تغییری در مسیر متغیرهای اثرگذار بر بازار سرمایه ایجاد نشده، بر همین اساس دلیلی بر توقف خرید سهام وجود ندارد. اما بازار به دلیل مقاومت‌های روانی تحت‌تاثیر قرار گرفته و ممکن است چند روزی را به همین منوال طی کند.

بررسی متغیرهای اثرگذار و انتظارات تورمی نشان می‌دهد عواملی که ترمز دادوستدهای بورسی را کشیده به زودی وارد فاز دیگری شوند و تغییرات جدیدی برای بازار به وجود آورند. این تغییرات با توجه به مسائل سیاسی و اقتصادی کشور مثبت تلقی می‌شوند به طوری که بورس را نسبت به سایر بازارهای موازی از نظر سرمایه‌گذاری متمایز خواهند کرد. از سوی دیگر صحبت‌های وزیر اقتصاد حاکی از آن است که نگاه دولت به بازار سرمایه مثبت است و مورد حمایت قرار خواهد گرفت. این اتفاقات باعث می‌شود حجم انبوه نقدینگی با توجه به ریسک‌پذیری بالای سایر بازارها به سمت بازار سهام هدایت شود. شواهد حاکی از آن است که به زودی رفتارهای لحظه‌ای و هیجانی از بازار رخت برخواهد بست. در همین راستا انتظار می‌رود در روزهای آینده بازار مجددا وارد فاز تعادلی شود و خیز جدی برای صعود بردارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران با توجه به تجربه ناگوار سال۹۹ گمان می‌کنند بازار باز هم دچار همان سرنوشت شود این در حالی است که مقایسه آمار فروش فصلی شرکت‌ها و گزارش‌های آنها نسبت به همین آمار در سنوات قبل حاکی از رشد و سودآوری شرکت‌هاست. از این رو هیچ دلیل منطقی برای خروج بازار از مدار تعادلی وجود نخواهد داشت.