نوعی جدید از سفته‌بازی در بورس

اگر فعال بازار سرمایه هستید قطعا اصطلاح سفته بازی به گوش شما خورده است. سفته بازی یک اصطلاح رایج در بازارهای مالی به خصوص بازار سرمایه است و بیشتر اوقات از آن به عنوان یک عمل فرصت طلبانی و منفی یاد می شود.

سفته بازی چیست؟

سفته بازی به انجام یک معامله مالی گفته می شود که در آن ریسک بالایی برای از دست دادن بخش یا تمام مبلغ سرمایه‌گذاری شده‌ اولیه وجود دارد و در مقابل، انتظار می‌رود که سود قابل‌توجهی کسب شود. در سفته ‌بازی، ریسک ضرر ‌و ‌زیان، بیشتر از احتمال دستیابی به سود بالاست و به همین دلیل به آن سفته‌ بازی و معامله‌ی پرریسک گفته می‌شود.

این پرسش از فردین آقابزرگی، محمد رضوی و حسین مریدسادات سه کارشناس بازار سرمایه پرسیده شد که در ادامه پاسخ این سه کارشناس آورده خواهد شد.

فردین آقابزرگی گفت: برای آن دسته از سهامی که بر روی آنها سفته بازی صورت می گیرد نمی توان تفکیک بازار انجام داد و گفت که مثلا سفته بازان بیشتر در بورس، فرابورس و یا بازار پایه حضور دارند اما نکته مهمتر این است که آن دسته از سهامی که دارای درصد شناوری کمی هستند، چه در بورس، چه در فرابورس و چه در بازار پایه بیشتر در دید سفته بازان می باشند و آن هایی که قصد دارند یک سهمی را پروژه کنند به دنبال آن هستند که با حداقل منابع حداکثر نوسان قیمت را ایجاد کنند. بنابراین سفته بازان به دنبال سهامی چون، ایران خودرو، فولاد مبارکه، پالایشگاه نفت بندرعباس، مپنا و...نمی روند. سفته بازان به دنبال سهامی می روند که اولا بازیگران کمتری داشته باشد و ثانیا بازارگردان و یا افرادی که علاقمند به بازارسازی هستند نقش موثر نداشته باشند. بنابراین سفته بازان به طور کلی به دنبال سهامی هستند که اولا شناوری کمتری داشته باشند و ثانیا بازارساز یا بازارگردان آن ها درست کار نکنند و یا نقاط ضعف دارند.

محمد رضوی گفت: سفته بازی در گذشته و در زمانی که دامنه نوسان در بازار پایه باز بود، بیشتر در این بازار انجام می‌شد. مثلا سهمی مثل شصفها در عرض دو الی سه ماه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصد رشد کرد. بعد از آن که بازار پایه به صورت جدید درآمد و تقسیم بندی زرد، نارنجی و قرمز انجام شد و دامنه نوسان محدود شد سفته بازان به بازار پایه کم میل شدند و به بازار عادی روی آورند. دوباره هم اکنون به جرات می‌توان گفت ۹۰ درصد سفته بازی در بازار پایه انجام می‌شود. چرا؟ چون سهم‌های این بازار زیر ذره بین نیستند و بازار بر روی آن‌ها زوم نمی‌کند و البته با کم کردن حجم مبنا در بازار پایه در چند وقت اخیر، میل سفته بازان به این بازار بیشتر شده است. سفته باز هیچوقت دنبال سهامی مثل بانک دی، ثشاهد، پالایش، شپنا و... نمی‌رود، چون اولا مبالغ بزرگی برای ورود به آن‌ها نیاز هست و ثانیا بازار روی این سهام زوم است.

وی ادامه داد: نمادی ظرفیت سفته بازی دارد که یا ارزش شناوری آن کم باشد یا اینکه اگر هم ارزش شناوری آن بالاست اطمینان وجود داشته باشد که عرضه کننده سنگینی نخواهد داشت. در اکثر موارد با هماهنگی مدیران و سهامداران بزرگ شرکت انجام می شود به همین خاطر عرضه سنگینی نمی شود. در موارد نادری این کار بدون هماهنگی هم انجام می شود بعنوان مثال از اخبار محرمانه شرکت خبر دارند و می دانند مثلا شرکت در ازای تسهیلات سهامش رو توثیق کرده است، بنابراین عرضه ای در کار نیست.

حسین مریدسادات نیز گفت: معمولا این بحث سفته بازی به دو موضوع باز می گردد: اول اینکه ارزش بازار یک سهم چقدر است؟ و دوم اینکه این سهم چقدر شناوری دارد؟ یعنی سفته باز از خودش می پرسد که چند میلیون یا میلیارد هزینه کند و یک سهمی را بخرد و یا اصطلاحا جمع کند و خشک کند و در نهایت کار بجای برسد که سهم را کسی جز سفته باز نداشته باشد. معمولا این سفته بازی در سهامی شکل می گیرد که از نظر صورت های مالی شفاف نیستند و بیشتر در سهام بازار پایه این اتفاق رخ می دهد.