جزییاتی از طرح یارانه دستمزد

طرح یارانه دستمزد از جمله طرح‌های اثرگذار در حوزه اشتغال به شمار می رود که بر اساس آن در صورت جذب نیروی کار شغل اولی در واحدهای اقتصادی ۳۰ درصد مبلغ دستمزد نیروی کار به شکل یارانه از طرف دولت به مدت یک سال به کارفرمایان پرداخت می‌شود.

کارفرمایانی که از فارغ التحصیلان دانشگاهی در واحدهای خود استفاده کنند از ۳۰ درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار به عنوان یارانه بهره مند می شوند.

طرح پرداخت یارانه دستمزد با هدف تحرک­ بخشی به ایجاد اشتغال در بنگاه­های خرد، کوچک و متوسط و همچنین زمینه­ سازی برای اشتغال دانش­ آموختگان مقاطع تحصیلی دیپلم و بالاتر، ارتقاء مهارت و کسب تجربه توسط جویندگان کار به خصوص گروه شغل ­اولی­ها از طریق تعامل با نیروهای متخصـص و با تـجربه، انتـقال یافـته­های جـدید دانش و فـناوری به بنگاه اقتصادی با ورود نیروی جوان و ارتقاء سطح تولید و سرمایه‌گذاری در بخش­های تعاونی و خصوصی تحت­ عنوان یکی از سیاست­های فعال بازار کار تدوین شده ­است.

در مرحله اول اجرا این طرح به ­عنوان ابزار تشویقی برای جذب نیروی کار جدید توسط کارفرمایان بنگاه­های بخش تعاونی و خصوصی در استان­های کم برخوردار شامل استانهای ایلام، خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری، کردستان، کرمانشاه، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۹۸ با ابلاغ دستورالعمل اجرایی مربوطه، عملیاتی شد.

جامعه هدف این طرح، جوانان بیکار جویای کار در مناطق محروم و کم برخوردار از اشتغال و همچنین بنگاه­های اقتصادی رسمی فعال در شهرستان­های کم برخوردار از اشتغال استانهای مشمول طرح بود. پس از اجرای موفق طرح در مرحله اول، با استمرار اجرای آن در مرحله دوم، علاوه بر هشت استان محروم قبلی، بنگاه­های مستقر در استان­های مرزی و آسیب­دیده از سیل نیز موافقت به عمل آمد.

استان ­های منتخب شامل آذربایجان­ غربی، اردبیل، بوشهر، خراسان شمالی، خوزستان، گلستان، مازندران و هرمزگان می­‌شود که طی مکاتبه رسمی به استانداران ابلاغ شد.

طرح یاد­شده به­ عنوان ابزار انگیزشی موثر برای جذب نیروی کار جدید توسط کارفرمایان در شرایط رکود یا دوره خروج از رکود و همچنین شیوع کرونا برای پذیرش و جذب نیروی کار جدید اثرگذار بوده است.

تازه‌ترین گزارش معاونت اشتغال وزارت کار از عملکرد طرح پرداخت یارانه دستمزد نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۸ تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۰ جمعا ۵۱ هزار و ۵۰ نفر از جویندگان کار در این طرح ثبت نام کرده‌اند؛ ‌ همچنین تعداد واحدهای متقاضی ۸۶۷۱ واحد بوده و در این مدت ۳۲ هزار و ۵۵۰ قرارداد منعقد شده است.

به ­طور کلی واحدهای اقتصادی بخش تعاونی و خصوصی مشارکت کننده در ۱۶ استان در این طرح تعداد ۸۶۷۱ بنگاه بوده که از این میان، تعداد ۶۷۴۱ بنگاه با جذب نیروی کار در چارچوب این طرح مورد حمایت قرار گرفته­‌اند.

بررسی تعداد قراردادها نشان می ­دهد که ۴۸ درصد از قراردادها در بنگاه­هایی با شخصیت حقیقی و بیش از نیمی از قراردادها معادل ۵۲ درصد، دربنگاههایی با شخصیت حقوقی منعقد شده است. ۹۱ درصد قراردادها در بنگاههای خصوصی و ۹ درصد از قراردادها در بنگاههایی با مالکیت تعاونی منعقد شده ­است که به نظر می رسد با توجه به سهم حدود ۵ درصدی بخش تعاون از اقتصاد، مشارکت ۹ درصدی بنگاههای بخش تعاونی در این طرح رقم مطلوبی است.

بررسی قراردادهای منعقده حاکی از آن است که ۴۹ درصد قراردادها متعلق به بنگاهها و واحدهایی است که در بخش خدمات فعالیت می‌کنند. بخش صنعت با ۴۲ درصد و بخش کشاورزی با ۹  به ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند. متوسط سرانه جذب هر بنگاه در ارتباط با جذب نیروی کار شغل اولی نیز ۴.۳ نیروی کار بوده ­­است.

خروجی­ سامانه یارانه دستمزد وزارت کار نشان می دهد که تعداد ۳۲ هزار و ۵۵۰ نفر برای مدت یک­سال در استان­های محروم از اشتغال کشور و همچنین استانهای مرزی و آسیب ­دیده از سیل، جذب بنگاههای فعال بخش­های خصوصی و تعاونی شده ­اند که به عنوان دستاورد اصلی این طرح تا این مرحله است.

از میان این تعداد کارجوی جذب شده ۴۲.۵ درصد دارای تحصیلات دیپلم، ۱۲.۸ درصد دارای تحصیلات فوق دیپلم، ۳۸.۶ درصد دارای تحصیلات کارشناسی و۶.۱ درصد دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و بالاتر بوده­ اند. در طرح یارانه دستمزد، مردان ۶۲ درصد و زنان ۳۸ درصد از سهم اشتغال را به خود اختصاص داده­ اند.

هدف کمی طرح با توجه به بودجه اختصاص داده شده، ایجاد ۳۰ هزار فرصت شغلی بوده است که علاوه بر آنکه کل تعهد استان­ها محقق شده، با توجه به اقبال نسبتاً خوب کارفرمایان از طرح، ۳۲ هزار و ۵۵۰ فرصت ­شغلی در استان­های هدف طرح ایجاد شده که بر این اساس میزان تحقق اهداف طرح تاکنون به ۱۰۸ درصد رسیده و نمایانگر کارآمدی طرح و میزان بالای استقبال بازار کار از آن بوده است.

طرح یارانه دستمزد با هدف کاهش هزینه‌های بکارگماری نیروی کار جدید برای کارفرمایان و به منظور پایداری تولید، حفظ اشتغال، افزایش فرصتهای شغلی و حمایت از بنگاههای خصوصی و تعاونی به اجرا درآمده و مناطق کم برخوردار از اشتغال و بنگاههای به شدت آسیب دیده از ویروس کرونا در اولویت اجرای این طرح قرار گرفته اند.

داوطلبان و جویندگان کار جهت بهره‌مندی از این طرح باید مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر داشته باشند و سن آنها از ۳۷ سال تمام بیشتر نباشد؛ شرط سنی برای زنان سرپرست خانوار جوینده کار نیز تا سقف ۴۵ سال تعیین شده است.

وزارت کار در دوران کرونا بنگاههای به شدت آسیب دیده از ویروس کرونا و فعال در یکی از ۱۴ رسته مصوب شده را در اولویت اجرای این طرح قرار داد.