چرا به صف‌نشینی در بورس عادت کردیم؟

تا قبل از شروع رالی صعودی سال ۹۹، اگر سهم‌های پرتفوی ما حتی در درصدهای پایین، رنگ سبز به خود می‌گرفتند، روز خوبی را پشت سر گذاشته بودیم و رسیدن به صف خرید روز ما را از خوب به فوق‌العاده تغییر می‌داد.

اما این روزها تنها مثبت بودن سهم‌ها کافی نیست و اگر سهام ما به صف خرید نرسند، انگار که از لحاظ روحی راضی نمی‌شویم و از صعودها جامانده‌ایم.

ریشه این اتفاق را می‌توان در اتفاقاتی که در صعود و ریزش پرشتاب بورس در یک و نیم سال گذشته جست‌وجو کرد.

سال اشک‌ها و لبخندها

سال ۹۹ پر از خاطره‌های خوب و بد برای فعالان بازار سرمایه است. در این سال عموم مردم بدون دانش و تخصص قبلی وارد این بازار شدند و حمایت بی‌سابقه دولت از بورس باعث رشد چشمگیر نرخ سهام در این بازار شد.

زمانی که افراد جدید وارد بورس شدند، روزانه سهم‌ها با صف خرید سنگینی بالا می‌رفتند و هر روز ۵ درصد به سرمایه افراد اضافه می‌شد. اتفاقی که تا چند ماه قبلش یک رویا بود و تنها سهامی با این شدت بالا می‌رفتند که یا اخبار بسیار مثبتی را پشت سر خود داشتند یا صرفا بحث سفته بازی بود و بازیگرانش هر روز صف خرید آن را حفظ می‌کردند.

در آن زمان اگر سهمی به صف خرید نمی‌رسید نشان از ضعف آن داشت و سهامدارانش را راضی نمی‌کرد. گویی این افراد از سود بازار جامانده‌اند و نمی‌توانند به اندازه افراد دیگر بازدهی داشته باشند. حال این سهام سهام خوب و با بنیادی بودند یا جزو سهام بی‌بنیاد بازار به حساب می‌آمدند.

حتی کاملا می‌شود به یادآورد که در آن زمان سهامی بودند که به دلیل صف خرید سنگین و عدم عرضه آن، به قولی پایانی را پر نمی‌کردند و حتی این موضوع نیز سهامداران را آزرده خاطر می‌کرد!

همین عامل باعث شده بود که تازه واردان بورس اصلا با بازدهی‌های کوچک روزانه آشنایی نداشتند و صرفا به دنبال سهامی می‌گشتند که در کوتاه مدت سرمایه آنها را به مقدار چشمگیری افزایش دهد.

خراب شدن سقف آرزوها

پس از اینکه دوران خوش بازار سرمایه به پایان رسید، اکنون نوبت صف‌نشینانی بود که تنها به فروش سهام خود به هر قیمتی فکر می‌کردند. بازار به شدت درحال ریزش بود و افرادی که سود بسیار خوبی گرفته نصیبشان شده بود، حاضر بودند که هر روز با ۵ درصد پایین‌تر سهام خود را به فروش برسانند. در آن روزها رقابت بر سر فروش بود و هرکسی که سهام خود را زودتر می‌فروخت، برنده این مسابقه!

همین اتفاقات باعث شد افرادی که در آن زمان به بازار سرمایه وارد شده بودند، سهام را فقط با اعداد مثبت و منفی ۵ ببینند و بازدهی‌های کوچک را به عنوان یک سود مناسب در نظر نمی‌گیرند.

این خاطره همچنان در ذهن فعالان و حتی قدیمی‌های بازار نیز مانده است و باعث شده در این روزها که نوسانات سهام کمتر از سال گذشته دنبال می‌شود، در صورتی که سهام پرتفوی ما به صف خرید نرسد، از سود کوچکی که کسب کرده‌ایم ناراضی باشیم.

متهم ردیف اول هیجان بازار سرمایه

این اتفاق از این نظر اهمیت دارد که باعث هیجانات کاذب در بازار سرمایه می‌شود. هر زمان که صف خرید سهمی عرضه می‌شود، احتمال رسیدن به صف فروش نیز برای آن دور از انتظار نیست و اگر این اتفاق در سهم‌های بزرگ بازار رخ دهد، بر روند کلی بازار تاثیر می‌گذارد.

به نظر می‌رسد تنها راه عبور از این شرایط، حرکت به سمت بازاری بدون دامنه نوسان و یا حداقل با دامنه نوسان پویاست که مانع از صف‌نشینی و ایجاد هیجان کاذب در بازار شود.