پیش بینی جنجالی از قیمت دلار

طی روزهای گذشته در پی افزایش نرخ ارز و ورود دلار به کانال ۳۰ هزار تومانی، گمانه‌زنی‌های بسیاری در خصوص احتمال جهش نرخ ارز در فضای مجازی مطرح شده است. البته با توجه به آغاز دور جدید مذاکرات وین، تا حدود زیادی این پیش‌بینی‌ها رنگ و بوی سیاسی گرفته است. رئیس‌جمهور، روز سه‌شنبه در جمع دانشجویان دانشگاه شریف ضمن اشاره به تلاش دستگاه‌های اطلاعاتی برای برقراری آرامش در بازار ارز، گفت: خبر دقیق داریم عده‌ای شبانه روز در تلاش هستند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا برده و مذاکرات را به اقتصاد گره بزنند تا خواسته‌های خود را به ملت تحمیل کنند. برخی از این افراد در داخل و برخی نیز در خارج از کشور در محافل و فضای مجازی و واقعی به دنبال بالا بردن قیمت ارز هستند.

اظهارات رئیس‌جمهور در خصوص تلاش خارج‌نشینان مبنی بر افزایش غیرواقعی و تنش‌آفرینی در بازار ارز منحصر به چند روز گذشته نیست؛ در سال‌های اخیر با حضور فعال دلالان و نوسان‌گیران بازار ارز در فضای مجازی، بازار ارز در مقاطعی تحت تأثیر پیش‌بینی‌های منفی و کاذب قرار می‌گیرد؛ به گونه‌ای که در ایام تعطیل و در زمان خارج از فعالیت بازار رسمی، نرخ‌ها بدون اینکه تقاضای واقعی و مؤثری در بازار وجود داشته باشد؛ افزایش می‌یابد.

از همین رو، بنابر اعلام مدیر کل مبارزه با قاچاق معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات در تاریخ ۱۶ آذر؛ حساب‌های بانکی بیش از ۷۰۰ نفر از فعالان غیرمجاز ارزی در سطح کشور با همکاری بانک مرکزی شناسایی و مسدود شده که گردش مالی برخی از این حساب‌ها در ۹ ماهه ابتدایی سالجاری بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

بنابر نظر برخی از کارشناسان اقتصادی، هر چند نرخ ارز در این ایام از سال، معمولاً تحت تأثیر افزایش تقاضای تجار در انتهای سال میلادی قرار می‌گیرد، اما افزایش ۱۰ درصدی نرخ دلار در یک ماه اخیر بیشتر تحت تأثیر هیجانات و عوامل غیراقتصادی صورت گرفته است؛ چراکه بنا بر اعلام رئیس‌کل گمرک ایران صادرات غیرنفتی در ۸ ماهه ابتدایی سال جاری بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته و وزیر نفت هم به تازگی از افزایش چشمگیر صادرات نفت نسبت به ماه‌های گذشته خبر داده است. به همین جهت برخورد با دلالان و اخلالگران بازار ارز می‌تواند بخشی از تلاطمات بازار را کاهش دهد.

پیش‌بینی نرخ دلار در انتهای سال، ۲۵ الی ۲۶ هزار تومان

در همین زمینه مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وضعیت فعلی بازار ارز متأثر از انتظارات ذهنی بخشی از جامعه است، افزود: به طور کلی در انتهای سال میلادی با یک افزایش نسبی در نرخ ارز مواجه هستیم. می‌توان این مسئله را با بررسی نرخ ارز در ماه‌های انتهایی سال میلادی مشاهده کرد. البته پس از طی این دوره، معمولاً نرخ ارز به حد متوسط قیمت خود در همان سال برمی‌گردد.

حریری ادامه داد: به نظر می‌رسد که دلار در پایان سال ۱۴۰۰ در کانال قیمتی ۲۵ الی ۲۶ هزار تومانی قرار خواهد گرفت و نوسانات اخیر در قیمت دلار همانطور که پیش از این اشاره کردم به دلیل افزایش تقاضا در انتهای سال میلادی است.

وی با تأکید بر نقش برخی رسانه‌های خارجی بر تلاطم بازار ارز، گفت: همانطور که می‌دانید قیمت دلار در کشور ما تحت تأثیر مسائل سیاسی و روابط بین‌المللی قرار دارد.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین افزود: اگر در روابط خارجی کشور گشایش ایجاد شود به طور معمول شاهد کاهش نرخ ارز خواهیم بود. همچنین این مسئله می‌تواند تأثیر مستقیم بر کاهش تقاضای ارز داشته باشد چرا که افراد از نظر ذهنی انتظار جهش نرخ ارز را نداشته و عرضه ارز به صورت عادی می‌تواند بازار را متعادل کند.

ثأثیر اخبار منفی مذاکرات بر نرخ دلار

وی با بیان اینکه در سطح عرضه ارز طی ماه‌های اخیر تغییر محسوسی رخ نداده است، اظهار داشت: نسبت به چند ماه گذشته با کاهش عرضه در بازار مواجه نشده‌ایم اما با افزایش تقاضا مواجه بوده‌ایم.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین افزود: بخشی از این تقاضا مربوط به اخبار منفی منتشر شده در مورد مذاکرات وین و تأثیر آن بر نرخ دلار بوده است. متأسفانه افکار برخی از مردم توسط رسانه‌های خارجی تغذیه می‌شود و این رسانه‌ها به صورت مکرر بر عوامل منفی سیاسی مؤثر بر بازار ارز دامن می‌زنند.

مبادلات سامانه نیما وضعیت بازار ارز را نشان می‌دهد

حریری با اشاره به اینکه تخصیص سهمیه ارز مسافرتی منطقی نیست، افزود: البته تخصیص این ارز، تأثیر چشمگیری بر تقاضای مؤثر بازار ندارد و در مقابل آنچه که اهمیت دارد، مبادلات ارزی در سامانه نیما است. چرا که عمده نیازهای ارزی کشور در این سامانه تأمین می‌شود و برای بررسی بازار و نرخ ارز باید وضعیت سامانه نیما را مورد توجه قرار داد.

وی در ادامه گفت: بازار اسکناس نقدی معمولاً شامل سفته بازی و بازار فردایی می‌شود و بیشتر هم جنبه سیاسی دارد؛ باید به این نکته توجه کرد که بازار نقدی بخشی از تقاضا را تأمین می‌کند اما در مقایسه با تبادلات ارزی سامانه نیما قابل توجه نیست.

تأثیر موقت «اثر ژانویه» بر نوسانات اخیر نرخ ارز

به طور معمول شرکت‌ها و مؤسسات مالی با فرارسیدن سال مالی جدید، برای تسویه حساب‌های ارزی خود نیاز به تهیه ارز دارند که این موضوع تأثیر مقطعی بر بازار ارز دارد. این مسئله باعث می‌شود که سمت تقاضا در بازار ارز فشار موقتی را احساس کند و در نتیجه آن قیمت ارز در این دوره زمانی با افزایش موقت مواجه می‌شود. معمولاً این روند افزایش تقاضا از ماه‌های پایانی سال میلادی شروع می‌شود به طوری که معامله‌گران بازار، انتظار افزایش قیمت ارز را در ماه‌های منتهی به سال جدید دارند.

بنابر اعلام روابط عمومی بانک مرکزی، روند عرضه ارز و تأمین نیازهای ارزی بخش‌های مختلف شتاب گرفته، به‌طوری که سامانه نیما و بازار متشکل به عنوان دو نهاد اصلی بازار ارز کشور با افزایش عرضه مواجه شده‌اند و عرضه روزانه در سامانه نیما ۷۰ درصد بیشتر از سال گذشته شده است.

بر اساس آمار سامانه نیما، حجم فروش ارز توسط صادرکنندگان، در این سامانه طی هشت ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹ (فروردین تا پایان آبان)، معادل ۱۰.۷ میلیارد دلار بود که این میزان در سال ۱۴۰۰ به ۱۸.۱ میلیارد دلار رسیده است. این امر حاکی از بهبود بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان به کشور است.