دلار ۲۰ هزار تومانی در راه است؟

اعداد و ارقام دلار گرچه بنا به اظهارات کارشناسان به توافق یا عدم توافق وین ارتباط دارد، اما  به‌هرحال سیاست‌های اقتصادی و بودجه‌ای دولت در مسیر کاهشی نرخ دلار نیست.

هر چند بهای ارز در دامنه ۲۵ هزار تومانی، سال ۱۴۰۰ را به پایان برد، اما انتظار بسیاری از فعالان اقتصادی کاهش بهای ارز به کانال‌های پایین‌تر ۲۰ هزار تومان با ا احیای توافق وین بود، اتفاقی که هنوز رخ نداده است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که افزایش قیمت حدود ۲۸۳۷ تومانی قیمت دلار از ابتدای امسال تاکنون، رنگ قیمتی بسیاری از کالاها را در این مدت تغییر داده است.

در ابتدای امسال قیمت هر دلار آمریکا ۲۳ هزار و ۳۹۳ تومان در بازار آزاد بود که هم‌اکنون با قیمت ۲۶ هزار و ۲۳۰ تومان دیده می‌شود. این یعنی در این مدت قیمت دلار ۱۲.۱۲ درصد رشد داشته است.

البته در میانه‌های سال گذشته دلار رنگ ۳۰ هزار تومان را هم به خود دید، اما انتشار اخبار مثبت از مذاکرات، قیمت‌ها را در بازار ارز کاهشی کرد.

مسیر دلار در سال ۱۴۰۱

اما دلار در سال ۱۴۰۱ چه مسیری را طی خواهد کرد؟ سعید لیلاز، تحلیلگر اقتصادی، در گفت‌وگویی با اشاره به پیش‌بینی‌ها درباره نرخ دلار که برخی معتقدند در صورت توافق نرخ دلار به کمتر از ۲۵ هزار تومان و در صورت عدم توافق به بیش از ۴۰ هزار تومان افزایش می‌یابد، گفت: من این تحلیل‌ها را نمی‌پذیرم. نکته مهم این است که در بهمن ۱۴۰۰ بازرگانی خارجی غیرنفتی ایران حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده است.

وی افزود: در یک ماه گذشته من حدس می‌زنم که ایران به اندازه کل سال ۱۳۹۹ یا حتی بیشتر دریافت ارزی حاصل از صادرات نفت‌خام داشته است.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: نظام تحریم‌ها به خاطر تحولات اقتصادی از هم پاشیده است. شما ببینید آمریکایی‌ها در حال مذاکره با ونزوئلا برای برداشتن تحریم نفتی هستند.

لیلاز عنوان کرد: این دلایل به من نمی‌گوید که ما باید نگران فروپاشی اقتصاد ایران در صورت عدم توافق باشیم، زیرا ما نباید مذاکره‌کنندگان هسته‌ای را هل کنیم که به یک توافق فوری دست پیدا کنند.

نرخ واقعی دلار چقدر است؟

اصغر سمیعی، رئیس اسبق کانون صرافان نیز در گفت‌وگویی درباره نرخ دلار در سال ۱۴۰۱ اعلام کرد: وقتی درباره قیمت برای سال جدید سوال  می‌شود، باید مشخص شود که از کدام قیمت حرف می‌زنیم. آیا از قیمت واقعی که باید باشد یا با توجه به واقعیت‌های اقتصادی گفتگو می‌شود؟ یا از قیمتی که تصمیم‌گیران اقتصاد کشور آن را ابداع و به بازار تحمیل می‌کنند؟

وی افزود: ما در ذهن تصمیم‌گیران اقتصاد کشور، که یا تحت‌تاثیر بازی‌ها و جوسازی‌ها، یا بنا به مصالحی، قیمت را به صورت دستوری به بازار تحمیل می‌کنند نیستیم. ولی اگر اساس را علم اقتصاد و نرخ‌های موجود درباره تورم و بهره و بیکاری در کشور و تفاوت آن با کشورهای حوزه دلار در نظر بگیریم، می‌توانیم نرخ دلار برای شروع در سال جدید را حدود ۳۵ هزار تومان برآورد کنیم.

شوک ارزی در راه است؟

حجت قندی، اقتصاددان در همین حال گفت: احتمال ثبات قیمت ارز در محدوده فعلی در کوتاه‌مدت بیشتر است اما شوک ارزی بعدی نیز چندان دور نیست.

به اعتقاد او، عوامل خارجی و داخلی بر قیمت دلار اثرگذار هستند. قندی توضیح داد: دسته نخست متاثر از درآمدهای ارزی کشور و دسته دوم شامل سیاست‌های دولت در رابطه با بازار ارز و تجارت است. برای مثال اگر تجارت تسهیل شود، میزان واردات و توان خرید مردم افزایش می‌یابد و قیمت ارز در همین محدوده فعلی باقی می‌ماند.

او افزود: احتمالا دولت در سال آینده انگیزه خواهد داشت که حتی در صورت افزایش درآمدهای ارزی، از کاهش قابل توجه نرخ ارز جلوگیری کند.

این اقتصاددان ادامه داد: بهترین حالت وجود ثبات نسبی در بازار ارز است که شرایط لازم برای تحقق آن وجود دارد. دولت در کوتاه‌مدت و برای بازه یک تا دو ساله می‌تواند قیمت ارز را تا حدودی کنترل کند. احتمالا قیمت دلار در بازار آزاد در همین محدوده فعلی ۲۵ و ۲۶ هزار تومان باقی می‌ماند.

قندی در عین حال معتقد است: واقعیت‌های اقتصادی ایران نشان می‌دهد که فاصله میان شوک‌های ارزی کاهش یافته است. پیش از این، بالاترین فاصله میان ورود دو شوک افزایشی به قیمت دلار، حدود سال‌های ۷۳ تا ۸۸ بود.

او متذکر شد: از سال ۸۸ به این سو، چند شوک دیگر اتفاق افتاده و با توجه به نرخ فزاینده تورم، آن فاصله زمانی‌ ۱۵ ساله دیگر بعید است ایجاد شود.

احیای برجام به بازار ارز کمک می‌کند

حمید حسینی، فعال اقتصادی هم در پاسخ به این سوال که بهای دلار در بازار چقدر پیش‌بینی می‌شود؟ گفت: با توجه به حجم نقدینگی و تورم بالا، بهای ارز در میان‌مدت و بلندمدت افزایشی است اما احیای برجام سبب می‌شود دلار از کانال ۲۰ هزار تومان خارج نشده و در محدوده قیمتی ۲۴ تا ۲۸ هزار تومان باقی بماند.

وی عدم احیای برجام را زمینه‌ای برای خروج دلار از کانال ۲۰ هزار تومان و صعود آن به کانال‌های بالاتر می‌داند.

سعید اشتیاقی، عضو اتاق بازرگانی ایران و چین نیز اعنقاد دارد: درباره نرخ دقیق تا پایان سال پیش‌بینی‌هایی مبنی بر بسته شدن قیمت در محدوده ۲۵ هزار و ۵۰۰ تا ۲۷ هزار تومان بود، اما چنانچه مذاکرات احیای برجام به نتیجه رسد، می‌توان امیدوار بود که قیمت تا ۲۲ هزار تومان و کمتر هم در کوتاه‌مدت عقب‌نشینی کند.