زمان قطعی واردات خودرو اعلام شد

از سال ۹۷، به جهت تحریم صنعت خودرو و محدودیت ارزی که کشور با آن مواجه شد، واردات خودرو بدون اطلاع قبلی و یک شبه ممنوع شد؛ اتفاق یاد شده برای خیلی از فعالان این حوزه شوکه کننده بود چراکه برخی سفارش خودرو داده بودند یا خودروهای سفارش شده روی کشتی و در مسیر ایران بودند، این امر ضمن آنکه خسارت مالی سنگینی به واردکنندگان وارد کرد، باعث شد نمایشگاه‌داران و فعالان این صنف با چالش‌های جدی روبه‌رو شوند و قید فروش و عرضه خودروهای خارجی را بزنند.

این امر برای نمایشگاه‌داران یک فرصت بکر بود تا با یکه‌تازی بر قیمت‌ها بیفزایند که البته موفق هم بودند و قیمت خودرو در مدت کوتاهی سیر صعودی به خود گرفت. اگر دولت گذشته واردات خودرو را ممنوع نمی‌کرد، به طور قطع اکنون فضای بازار خودرو بسیار بهتر بود. کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی می‌گویند در سال ۹۷ و در شرایطی که تولیدکنندگان خودرو توان تأمین خودروهای مورد نیاز کشور (یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه) را نداشتند و حداقل تولید خودرو ۶۰ درصد کاهش یافت، تحت هیچ شرایطی ممنوعیت واردات خودرو عقلانی و منطقی نبود، چرا که باعث می‌شد بازار خودرو دچار التهاب شود.

از این‌رو در آن مقطع زمانی، به سیاستگذاران دولت دوازدهم توصیه شد که به جای اعلام ممنوعیت واردات برخی کالاها که نیاز کشور هم هست، صادرات غیرنفتی تقویت شود؛ در این صورت محدودیت‌های ارزی کمتر می‌شود. اما چنین اتفاقی دنبال نشد و روز به روز صادرات غیرنفتی کشور کاهش پیدا کرد.ولی دولت سیزدهم رویه متفاوتی را در پیش گرفت که باعث شد از اردیبهشت ماه سال‌جاری وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر حذف ممنوعیت واردات خودرو را به‌صورت رسمی اعلام کند؛ البته از اسفند سال ۱۴۰۰، خبر برداشته شدن ممنوعیت واردات خودرو رسانه‌ای شد اما برخی‌ها تصور می‌کردند که این امر عملیاتی نخواهد شد.

چرا واردات خودرو انجام می‌شود؟

چهار موضوع مهم سبب شد که مُهر ممنوعیت از واردات خودرو برداشته شود. اولین آن، افزایش درآمد ارزی کشور بود. با توجه به بهبود روابط تجاری ایران با کشورهای همسایه و فعال‌سازی موافقتنامه‌های دوجانبه و چندجانبه، صادرات غیرنفتی تقویت شد و درآمد ارزی کشور افزایش یافت. دومین نکته، طرح ساماندهی خودرو است که در مجلس تصویب و توسط رئیس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شده؛ در یکی از بندهای آن به واردات خودرو اشاره شده و وزارت صمت مکلف به تعیین آیین نامه برای واردات خودرو شده است. سومین موضوع فرمان ۸ ماده‌ای رئیس جمهور است، در یکی از فرمان‌ها به‌صورت مستقیم به واردات خودرو اشاره و از وزارت صمت خواسته شده در سال‌جاری برای پایان دادن به انحصار در صنعت خودرو واردات خودرو دنبال شود و نکته پایانی یا چهارم که دولت سیزدهم در راستای آن واردات خودرو را دنبال می‌کند به تنظیم بازار برمی گردد. از آنجا که بازار با کمبود خودرو مواجه است و خودروسازان در سال‌های گذشته به خاطر بی‌تدبیری مسئولان تضعیف شده بودند، اکنون توان تأمین نیاز سالانه کشور را ندارند، لذا برای جبران خلأ موجود چاره‌ای جز واردات خودرو نیست.

با توجه به توضیحات ارائه شده، وزارت صنعت، معدن و تجارت از اواخر اردیبهشت ماه، نسبت به تدوین آیین نامه واردات خودرو اقدام و پس از نهایی شدن به دولت ارسال کرد تا فرایند قانونی آن طی شود. این آیین نامه حدود دو الی سه هفته است که به هیأت دولت ارسال شده است.

واردات خودرو از شهریور

منوچهر منطقی، معاون وزیر صمت درباره آیین نامه واردات خودرو به «ایران» گفت که واردات خودرو منوط به مصوبه هیأت دولت است؛ زمانی‌که این امر نهایی شود به طور قطع واردات خودرو عملیاتی خواهد شد اما پیش‌بینی ما این است تا شهریورماه واردات خودروهای اقتصادی و مناسب انجام شود. وزارت صمت در این مرحله از واردات به‌دنبال خودروهای لوکس نیست و لذا خودروهایی اجازه ورود خواهند یافت که گروه بسیاری توان خرید آن را دارند.

در این میان علی جدی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس صحبت‌های جدیدی در حوزه خودرو داشت. او به «ایران» گفت: طرح ساماندهی خودرو مصوب مجلس شورای اسلامی است که چندی پیش در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب و از سوی ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد، لذا وزارت صنعت، معدن و تجارت برای اجرای این طرح باید آیین نامه واردات خودرو را تدوین می‌کرد.

او ادامه داد: آیین نامه واردات خودرو توسط وزارت صمت تدوین و به دولت ارسال شده که طبق آخرین خبرها، آیین نامه یاد شده در کمیسیون اقتصادی دولت تصویب شده و آماده برای مطرح شدن در هیأت دولت است، بعد از آنکه هیأت دولت این مهم را تصویب کند آیین‌نامه به هیأت تطبیق مصوبات دولت با قوانین در مجلس شورای اسلامی می‌آید و اگر تداخل یا مشکلی نداشت برای اجرا، ابلاغ خواهد شد.

وزیر صمت، یکشنبه مفاد آیین نامه واردات خودرو را اعلام می‌کند

او خاطرنشان کرد: همان‌گونه که تأکید کردم، برای طرح ساماندهی صنعت خودرو، تدوین آیین نامه‌های تخصصی از سوی وزارت صمت که در هیأت دولت تصویب شود، ضرورت داشت. یکی از آیین نامه‌ها، واردات خودرو بود، دیگر آیین نامه‌‌ای که وزارت صمت باید تهیه کند مربوط به استانداردهای خودرو و سوخت مصرفی خودروها است.

جدی با بیان اینکه یکشنبه هفته آینده، وزیر صنعت، معدن و تجارت به کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌آید تا درباره آیین نامه واردات خودرو توضیح دهد، گفت: امیدواریم هر چه سریع‌تر آیین نامه واردات خودرو در هیأت دولت مطرح تا بسته جامع ساماندهی صنعت خودرو که به نفع مردم است، عملیاتی شود.

آیین نامه واردات خودرو بر چه مبنا است؟

گفتنی است در ماده ۴ طرح ساماندهی صنعت خودرو به‌صورت مشخص به واردات خودرو اشاره و تأکید شده واردات خودرو برابر آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت با رعایت چهار شرط؛ یک، تعیین مشخصات فنی خودرو با اولویت واردات خودروهای برقی، ترکیبی، کم مصرف، ایمن و مورد استفاده عامه؛ دو، تأمین خدمات پس از فروش و انتقال فناوری؛ سه، تعیین صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای واردکنندگان و برخورداری از نمایندگی رسمی خودروساز خارجی؛ چهار، تعیین سقف واردات خودرو با ملاحظه تنظیم بازار، حمایت از تولید با کیفیت داخلی و رعایت منابع ارزی کشور با اولویت مصرف ارز برای کالاهای اساسی و ضروری، پیشنهاد می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد، مجاز است.

 نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت با پیش فرض‌هایی که در طرح ساماندهی صنعت خودرو آمده، آیین نامه واردات خودرو را تدوین کرده است، لذا این آیین نامه پس از تصویب در هیأت دولت اگر با قوانین در تضاد نباشد، قابل اجرا است.

موضع واردکنندگان خودرو

مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو به «ایران» گفت: هنوز هیچ اطلاعی درباره جزئیات آیین نامه واردات خودرو نداریم، اما آن‌گونه که متوجه شدیم بدون آنکه به‌صورت رسمی گفته شود از فعالان این صنف در مورد واردات خودرو، مشکلات این حوزه و چالش‌های پیش رو سؤالاتی پرسیده شده است. لذا به استناد صحبت برخی کارشناسان آیین نامه واردات خودرو تدوین شده است اما بهتر بود به‌صورت مستقیم با فعالان این حوزه صحبت یا حتی دعوت می‌شد تا در تدوین آیین نامه این بخش مشارکت کنند.

او با بیان اینکه امیدواریم، آیین‌نامه تدوین شده در واردات خودرو تکمیل و جامع باشد، تصریح کرد: قبل از نهایی شدن کامل آیین نامه واردات خودرو نظر واردکنندگان خودرو پرسیده شود تا این امر بدون چالش قابلیت اجرا پیدا کند.

دادفر افزود: هر زمان که آیین نامه واردات خودرو ابلاغ شود، می‌توان واردات خودرو را از سر گرفت و البته برخی واردکنندگان مذاکراتی را با برخی شرکت‌های خودروسازی دنیا انجام دادند.

پیش از این نیز کارشناسان صنعت خودرو تأکید کرده بودند که هیچ راهی جز تأمین بخشی از نیاز داخلی از محل واردات نیست، چرا که تولید خودرو در کشور به اندازه نیاز داخلی کشور نیست و عملاً عرضه خیلی کمتر از تقاضا است و علت تنش در بازار و قیمت زیاد خودرو نیز به همین دلیل است.