راه سخت دولت با وجود ۳۰۰ هزار میلیارد کسری بودجه

بخشنامه لایحه بودجه ۱۴۰۲ توسط رییس جمهور صادر و ابلاغ شده است. کمتر از دوماه مانده تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۲ به مجلس و هنوز هم مشخص نیست برنامه دولت برای کسری بودجه چیست. بودجه را آیینه تمام‌نمای اقدامات دولت می‌نامند اما پیش‌بینی‌ها و برآوردهای دولت نشان‌دهنده عدم کارآمدی دولت در تدوین لایحه بودجه است. در منابع رسمی و رسانه‌ها اعلام شده، درآمدهای نفتی حدود ۵۸۰ درصد افزایش داشته است. این یعنی درآمدی نزدیک به ۸۰ هزار میلیارد تومان، اما کارشناسان اشاره می‌کنند که طبق قانون ۱۴۰۱ قرار بود در یک‌سوم سال حدود ۱۶۰ هزار میلیارد تومان از این محل درآمد نصیب دولت شود. امری که خود را به شکل کسری بودجه پنهان بروز می‌دهد.

کارشناسان معتقدند برای جلوگیری از تورم بیشتر لازم است دولت وابستگی خود به درآمد‌های نفتی را کاهش دهد اما فروش نفت بزرگترین منبع درآمد آن به حساب می‌آید. به نظر می‌آید دولت با توجه به افزایش ۲۰ درصدی حقوق شاغلان و ۳۸ درصدی بازنشستگان نیازمند بازبینی دقیق‌تری نسبت به تدوین بودجه است.

اسفندماه سال گذشته رئیس جمهوری طی سخنانی اعلام کرد که لایحه بودجه ۱۴۰۱ بدون کسری بودجه و با در نظر گرفتن تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی تنظیم شده است. این سخن در حالی مطرح شد که از همان ابتدا کارشناسان اقتصادی به این موضوع تردید داشتند که البته این شک خیلی زود به واقعیت تبدیل شد. همانطور که پیش‌بینی‌ کارشناسان نشان می‌داد و اقتصاددان زنگ خطر را به صدا درآورده بودند، دولت در شش ماهه نخست سال نیز با کسری بودجه مواجه شده است.

سخنان مهدی رعنایی مدیر کل مطالعات بخش عمومی وزارت اقتصاد نیز صحه‌ای بر این موضوع است. او میزان کسری بودجه را ۲۰ هزار میلیارد تومان در چهار ماهه ابتدای سال جاری دانست که کمبودی زودهنگام به شما می‌رود. همه این‌ها در حالی است که منتقدان خلق بی‌پشتوانه نقدینگی ابزاری بوده که دولت برای حل مشکل کسری بودجه به کار برده است. اگرچه دولتمردان این فرضیه را رد می‌کنند، اما وضعیت اقتصادی کنونی کشور این احتمال را نشان می‌دهد. اما حالا با وجود چنین وضعیت اقتصادی راهکار پیش روی دولت برای تنظیم بودجه‌ غیر تورم‌زا چیست؟ دولت باید به چه راهکار درآمدی تکیه کند که سال آینده نیز مانند سال جاری با کسری بودجه فاحش مواجه نشود؟ در اینباره با جبار کوچکی نژاد عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید. در ادامه با گسترش‌نیوز همراه باشید.

جلوگیری از کسری بودجه مستلزم تمهیدات درست دولت است

جبار کوچکی‌نژاد؛ نماینده مجلس در تحلیل لایحه بودجه ۱۴۰۲ گفت: دولت باید واقع‌بینانه‌تر با این موضوع مواجه شود؛ چراکه بودجه ۱۴۰۱ چندان مطابق واقعیت نبوده و با کسری بالای ۳۰۰ هزار میلیارد تومان مواجه بودیم. در نتیجه دولت باید طوری بودجه را در نظر بگیرد که در میانه سال کسری به وجود نیاید. نکته دیگر این است که دولت متعهد شد نیروهای قراردادی را به گونه‌ای سامان دهد. در حال حاضر مجلس طرحی برای این اقشار ارائه داده که نیاز است دولت با در نظر گرفتن مبلغی در بودجه سال ۱۴۰۲ از آن حمایت کند. اگر بودجه برای این افراد در نظر گرفته نشود دولت قطعا با مشکل جدی مواجه خواهد شد.

او در ادامه در توضیح بودجه واقع‌بینانه اظهار کرد: دولت روی درآمدهای نفتی و همچنین مالیات‌ها باید مانور دهد؛ چراکه امسال درآمدهای مالیاتی در نظر گرفته شده در بودجه تقریبا تحقق پیدا کرد. برای بودجه در حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات برآورد کرده بودیم که در ۶ ماه نخست سال به طور مطلوبی تحقق پیدا کرده است. مبلغی در حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات اخذ شده و دولت می‌تواند از این به بعد نیز به عنوان منبع درآمدی مهم آن را به حساب آورد. موضوع دیگر ساماندهی سازمان هدفمندی یارانه‌ها است که تدابیر لازم برای آن نیز باید اندیشیده شود.  

نماینده مجلس یازدهم همچنین ضمن اشاره به منابع درآمدی تورم‌زا دولت اضافه کرد: فروش سهام کارخانه‌جات منشا تامین مالی مناسبی نمی‌تواند باشد؛ همانطور که تا به الان نیز تحقق پیدا نکرده است.

افزایش ۵ درصدی حقوق بازنشستگان توسط مجلس

کوچکی‌نژاد در خاتمه به افزایش حقوق‌های جدید اشاره و خاطرنشان کرد: دولت لایحه هماهنگ‌ و متناسب‌سازی برای افزایش حقوق را ارائه و سپس مجلس آن را تغییر داد و برای ترمیم لایحه دستمزدها به اصلاح لایحه بودجه ۱۴۰۱ پرداخت. دولت دراینجا چند بحث را مطرح کرد یکی از آن‌ها پیشنهاد افزایش حقوق یک میلیون تومانی برای همه شاغلان و بازنشستگان بود. برمبنای این تصمیم این افراد علاوه بر افزایش دستمزد به همه آن‌ها سه هزار امتیاز نیز افزوده می‌شود. طبق این لایحه بر حق اولاد نیز صد درصد اضافه می‌شود؛ یعنی مبلغ آن از صد هزار تومان به به دویست هزار تومان افزایش پیدا می‌کند. همچنین ۵۰ درصد و معادل دویست هزار تومان نیز به حق عائله‌مندی که برابر با ۴۶۰ هزار تومان بوده نیز بر فیش حقوقی شاغلان افزوده خواهد شد. این موارد تغییراتی است که دولت برا شاغلان در نظر گرفته است. برای بازنشستگان نیز ۹۰۰ هزار تومان افزایش حقوق درنظر گرفته شده که مجلس ۵ درصد دیگر به حقوق این اقشار اضافه کرد و در کل ملغی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به حقوق بازنشستگان افزوده خواهد شد.