۳.۸ میلیون تن اوره صادراتی ایران در تهاتر با غلات؟

ظرفیت تولید اوره در ایران در سال گذشته، ۸.۷ میلیون تن و میزان تولید عملیاتی آن ۶.۷ میلیون تن بوده که ۲.۸۹ میلیون تن از آن به فروش داخلی و ۳.۸ میلیون تن به صادرات اختصاص داشت. در سال گذشته مجموع ارزش صادرات اوره کشور معادل ۱.۶ میلیارد دلار (با متوسط نرخ ۴۱۸ دلار/تن) بوده است.

در سال‌های گذشته هند مهم‌ترین مقصد صادرات اوره ایران بود بطوریکه بیش از یک چهارم صادرات اوره ایران به مقصد هند انجام می‌شد. اما با بازگشت تحریم ها، صادرات اوره به هند به شدت کاهش یافت و درحال‌حاضر کشورهایی همچون ترکیه و برزیل جایگزین هند شده‌اند.

در سال گذشته، ۴۳ درصد صادرات اوره ایران به مقصد ترکیه، ۱۳ درصد به مقصد برزیل و ۸ درصد به مقصد افریقای جنوبی انجام گرفت که مهم‌ترین خریداران اوره ایران محسوب می‌شوند. عمان، موزامبیک، هند، تایلند و نیجریه از دیگر خریداران عمده اوره ایران هستند.

تهاتر اوره با غلات، نقش مهمی در تجارت اوره ایفا می‌کند. مجموع واردات غلات ایران در سال گذشته (۱۴۰۰) ۲۱ میلیون تن بوده که ۴۶ درصد یعنی نزدیک به نیمی از آن به ذرت دامی اختصاص داشت و انواع گندم، جو و برنج، در رتبه‌های بعدی هستند. از نظر ارزش هم ذرت دامی، ۴۴ درصد واردات غلات ایران را به خود اختصاص می‌دهد.

مهمترین صادرکننده غلات به ایران، کشور امارات است که به دلیل شرایط تحریم، نقش واسطه را در صادرات غلات به ایران ایفا می‌کند و عراق نیز شرایط مشابهی دارد. اما در بین تولیدکنندگان غلات، روسیه، انگلستان، ترکیه، برزیل، هلند و عمان از صادرکنندگان مهم غلات به ایران محسوب می‌شوند.

اگر موضوع را از جنبه تهاتر غلات با اوره بررسی کنیم، درمی یابیم که کشورهای ترکیه، برزیل و عمان نقش مهمی در تهاتر اوره ایران با غلات دارند. ترکیه که مقصد ۴۳ درصد صادرات اوره ایران در سال ۱۴۰۰ بود، ۱۱۹۰ هزار تن غلات به ایران صادر کرد که پس از عراق که عمدتا به عنوان واسطه برای صادرات غلات به ایران نقش ایفا می‌کند، مهم‌ترین صادرکننده غلات به ایران از بین خریداران اوره ایران است.

برزیل که یکی از بزرگترین خریداران اوره در جهان محسوب می‌شود، سال گذشته میلادی، ۷۸۴۰ هزار تن اوره وارد کرده که ۱۳ درصد آن را ایران تامین کرده و در قبال آن ایران در سال ۱۴۰۰ خورشیدی، ۳۸۰ هزار تن ذرت دامی از برزیل وارد کرده است.

کشورهای برزیل و هند، جزو بزرگترین صادرکنندگان غلات جهان و از طرفی، از واردکنندگان مهم اوره در جهان هستند و از ظرفیت مناسبی برای تهاتر با ایران برخوردارند که با توجه به شرایط تحریمی ایران، توسعه تعاملات تهاتری با این کشورها در مورد غلات و اوره در دستور کار مسئولان قرار گرفته است و سفر اخیر معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی به برزیل، در همین راستا برنامه‌ریزی شده بود.

در مجموع افزایش تعامل با کشورهایی همچون ترکیه و برزیل و عمان، که از مهم‌ترین صادرکنندگان غلات و در عین حال از بزرگترین واردکنندگان اوره از ایران محسوب می‌شوند می‌تواند علاوه بر ایجاد ثبات در بازارهای صادراتی اوره ایران، نقش مهمی در تامین نیازهای حیاتی کشور به‌ویژه در شرایط تحریم ایفا کند.