تورم دو رقمی جهان پایدار خواهد ماند؟

 تورم در سال ۲۰۲۲ تقریبا در تمام کشورهای جهان در حال افزایش بوده است. از طرفی تنش‌های ژئوپلتیکی در حال افزایش قیمت‌های انرژی هستند و از سوی دیگر اختلالات حوزه عرضه نیز در حال خارج کردن قیمت‌های مصرف کننده از حالت عادی است. نتیجه این که تقریبا نیمی از کشورهای جهان در حال تجربه تورم دو رقمی یا بالاتر از آن هستند.

نیروهای اقتصاد کلان جدید در حال شکل بخشیدن به اقتصاد جهانی هستند و برخی کشورها بیشتر از بقیه از این شرایط آسیب می‌بینند.

تورم سه رقمی

طبق جدول زیر کشورهای بی‌شماری درگیر نرخ‌های تورم بی‌سابقه هستند. حتی برخی اقتصادی با تورم سه رقمی دارند. در سطح جهان، زیمبابوه، ونزوئلاو لبنان بیشترین تورم را در میان کشورها دارند. علاوه بر این کشورها سوریه و سودان نیز نرخ تورم سه رقمی دارند. ایران در میان کشورها با بیشترین تورم در جایگاه نهم قرار دارد. سودان جنوبی با ۲.۵- درصد کمترین نرخ تورم را در میان کشورهای جهان دارد.

ویژوال کپ، تورم ایران را در ماه آگوست ۲۰۲۲ (مرداد ۱۴۰۱) ۵۲.۲ درصد ثبت کرده است که کشور را در میان ۱۰ کشور اول در تورم قرار می‌دهد.

با افزایش فشار قیمت‌های مصرف کننده، امسال بانک مرکزی ۳۳ کشور، نرخ‌های بهره خود را افزایش داده‌اند. این افزایش هماهنگ نرخ بهره بیشترین میزان را از ۲۰ سال گذشته دارند که نشان دهنده پایانی بر عصر نرخ بهره‌های پایین است.

با ورود به سال ۲۰۲۳ و با وجود مقاومت شدید تورم احتمال اینکه بانک‌های مرکزی به سیاست‌های انقباضی خود ادامه دهند بسیار بالا است.

نقش قیمت انرژی

بحران انرژی تحت تاثیر جنگ اوکراین، در حال افزایش هزینه‌های زندگی در سراسر جهان است. از ماه اکتبر سال ۲۰۲۰ (مهر ۹۹) شاخص قیمت جهانی انرژی که شمال نفت خام، گاز طبیعی، زغال سنگ و گاز پروپان است، به شکل قابل ملاحظه‌ای روند صعودی در پیش گرفته است.

قیمت گاز طبیعی در اروپا، در مقایسه با متوسط قیمت در سال ۲۰۲۱، شش برابر شده است. قیمت برق برای خانوارهای اروپایی حدود ۷۸ درصد بیشتر شده و قیمت‌های گاز حتی بیشتر از آن بالا رفته و ۱۴۴ درصد نسبت به متوسط ۲۰ سال اخیر افزایش داشته‌اند.

اگرچه اخیرا قیمت‌های انرژی مقداری کاهش پیدا کرده‌‌اند اما در بحبوحه رقابت جهانی بر سر منابع گاز مایع طبیعی، احتمالا فشار این قیمت‌ها در سطح بالایی حفظ شود. دیگر عواقب زیان‌بخش شوک وارد شده به بازار انرژی شامل ناپایداری قیمت، فشار اقتصادی و کمبود منابع انرژی است.

تورم دو رقمی پایدار خواهد بود؟

اگر تاریخ را گواه بگیریم، مهار روند افزایشی قیمت‌ها ممکن است حداقل چند سال طول بکشد. برای مثال مهار تورم سر به فلک کشیده دهه ۱۹۸۰ برای کشوری مانند ایتالیا حدود ۶ سال به طول انجامید. ایتالیا در مهار این بحران آن سال‌ها یکی از سریع‌ترین کشورها بود که از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ نرخ تورم را از ۲۲ درصد به ۴ درصد رساند.

اگر قرار باشد تورم جهانی امسال همین روند را دنبال کند، پایین آوردن نرخ متوسط ۹.۸ درصدی تا هدف ۲ درصدی، حداقل تا سال ۲۰۲۵ زمان خواهد برد. شایان ذکر است که تورم در دهه ۱۹۸۰ نوسانات زیادی هم داشت.

جروم پاول، رئیس فدرال رزرو در نشست نوامبر خود در مورد نوسانات تورم صحبت کرد و گفت که احتمالا فرصتی برای دوره‌ای با تورم پایین وجود دارد. در حالی که فدرال رزرو پیش‌بینی می‌کند که تورم ایالات متحده تا سال ۲۰۲۴ به هدف ۲ درصدی خود نزدیکتر شود، همچنان تا آن زمان مسیر پیش رو می‌تواند بسیار دشوارتر شود.