بازار سیاه خرید و فروش فیش حج / متقاضیان چه کنند؟

با توجه به ازدحام جمعیت در صفِ حج تمتع و محدودیت در ثبت‌نام و از سویی گستره دلالی، سودجویی و سوءاستفاده در معامله فیش حج، سازمان حج و زیارت ضوابط و دستورالعملی را برای نقل و انتقال قانونی فیش حج تعیین کرده است که  بر این اساس، دارندگان قبوض ودیعه‌گذاری حج تمتع که قصد واگذاری دارند و یا افرادی که قصد تهیه این قبض را دارند، نخست باید به سامانه tasharof.haj.ir مراجعه کرده و درخواست خود را به طور مشخص برای انتقال یا خرید فیش ثبت کنند.

بنا بر ضوابط سازمان حج و زیارت، تمام قبض‌های حج تمتع فقط یکبار قابلیت انتقال دارد.

واگذاری و یا تهیه قبض صرفا باید در سطح شهر یا استان محل سکونت فرد انجام شود، یعنی انتقال و یا تهیه قبض از سایر استان‌ها مجوز ندارد و در سایر مراحل بعدی و کنترل نقل و انتقال، فرد دچار مشکل می‌شود. به این معنی که براساس چارچوب اعزام، فردی که در تهران سکونت دارد، نمی‌تواند از استان دیگری به حج برود.

در مرحله بعد، پس از انجام مراحل سیستمی و ارسال پیامک برای افراد، باید از طریق دفاتر زیارتی مجاز که از همان سامانه «تشرف» می‌توان این دفاتر را پیدا و انتخاب کرد، روند انتقال فیش را پیگیری و نهایی کرد.

علاوه‌بر این، الزامی است که انتقال‌دهنده و خریدار فیش حج به همراه اصل مدارک (اصل شناسنامه، کارت ملی و قبض ودیعه‌گذاری) برای انجام تشریفات انتقال از قبیلِ تکمیل برگه درخواست و تنظیم تفاهم‌نامه همزمان در دفتر زیارتی حضور داشته باشند.

سازمان حج و زیارت، دفاتر زیارتی را، که مشخصات آن‌ها در سامانه «تشرف» ثبت شده، امین خود قرار داده است و نقل و انتقال فیش حج از طریق آن‌ها انجام می‌شود.

توصیه می‌شود غیر از سامانه تشرف و دفاتر مجاز زیارتی، از مراجعه به مراکز و افراد واسطه که خارج از فرآیند تعریف شده از سوی سازمان حج و زیارت فعالیت می‌کنند، پرهیز شود و هرگونه درخواست برای معامله و نقل و انتقال فیش حج، تنها از همین سامانه و سپس از طریق دفتر زیارتی پیگیری شود.

ضوابط سازمان حج و زیارت تاکید می‌کند: هرگونه هماهنگی، توافق و حتی تنظیم وکالت‌نامه‌ درباره انتقال قبض حج، خارج از این رویه و دستورالعمل‌های جاری، هیچ تضمینی در پذیرش و تأیید روند انتقال قبوض ایجاد نمی‌کند و به لحاظ ماهیتی نیز قابل ابطال بوده و توسط این سازمان قابل پیگیری نخواهد بود و ممکن است مشکلات عدیده‌ای را به شکل‌های مختلف برای هریک از متقاضیان بعداً ایجاد کند.

اکبر رضایی ـ‌ معاون سازمان حج و زیارت ـ‌ نیز در تشریح رویه قانونی نقل و انتقال فیش حج تمتع گفته است: دارنده فیش حج در سامانه tasharof.haj.ir، مشخصات خود را ثبت و دفتر زیارتی را برای روند اداری انتخاب می‌کند. متقاضی خرید فیش حج نیز که درخواستش را ثبت کرده می‌تواند فهرستی از واگذارکنندگان را مشاهده کند و پس از تأیید، مدارک دو طرف در دفتر زیارتی بررسی شده و صورت جلسه می‌شود و پس از تنظیم صلح‌نامه و توافق طرفین برای قیمت فیش حج تمتع، دارنده فیش حج تمتع آن را در بانک ملی به متقاضی واگذار می‌کند.

قیمت‌گذاری فیش حج معمولا "توافقی" صورت می‌گیرد؛ معاون سازمان حج و زیارت در این‌باره اظهار کرده است: ما به طور کلی درباره قیمت‌گذاری فیش حج ورود نکرده‌ایم و فیش حج مانند سندی در اختیار افراد است و این فیش به صورت "توافقی" خرید و فروش می‌شود. حتی ما (سازمان حج و زیارت) حداقل و حداکثر قیمت برای فیش حج و اولویت‌ سند افراد را اعلام نمی‌کنیم. ملاک اصلی ما برای ثبت‌نام حج تمتع، داشتن فیش دارای اولویت است که هزینه سپرده‌گذاری فرد، به طور مثال یک میلیون تومان در سال ۸۶ به اضافه سود آن محاسبه می‌شود و باقی هزینه‌ها هم بر اساس زمان اعزام، اعلام خواهد شد که زائران باید آن را بپردازند.