بازنده عرضه خودرو در بورس کالا چه کسانی هستند؟

اوایل دولت دوازدهم، آمریکایی‌ها با بدعهدی تمام، تعهدات برجامی خود را زیر پا گذاشتند و با روی کار آمدن ترامپ به‌طور رسمی و یکجانبه از برجام خارج شدند. در چنین شرایطی با بالا گرفتن شدت تحریم‌ها و کارشکنی‌های شرکت‌های خودروساز خارجی و عدم همکاری با صنایع داخلی کشور، میزان تولیدات خودروسازان داخلی به‌خصوص دو غول خودروسازی، به دلیل کمبود قطعات و برخی مسائل دیگر به شدت با کاهش مواجه شد؛ به طوری که طبق آمارهای رسمی تولید ۱ میلیون و ۷۰۰ هزارتایی خودرو که در دولت اول روحانی صورت می‌گرفت در روزهای پایانی دولت وی با کاهشی چشم‌گیر ۱ میلیونی به حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار خودرو در سال رسید. وضعیتی که مشخصاً نمی‌توانست متوسط تقاضای سالانه کشور، که حدود ۱ میلیون خودرو است را تأمین کند.

با یک نگاه کارشناسی ساده مبرهن است که وقتی میزان تقاضای یک کالا فراتر از میزان عرضه آن باشد و در این میان به هر دلیلی اجازه افزایش قیمت کالا از سوی نهاد قیمت گذار صادر نشود، راهکاری جز قرعه‌کشی برای نهاد متولی عرضه کالا باقی نمی‌ماند. ماجرای خودرو هم از این قاعده مستثنا نبود و در سال‌های اخیر اگر شانس با فرد متقاضی خودرو، یار بود و نام وی در قرعه‌کشی درمی‌آمد می‌توانست صاحب خودرو شود، در غیر این صورت احتمالاً مجبور به رجوع به بازار آزاد و پرداخت مبلغی بود که از قیمت پایه کارخانه، بسیار بیشتر بود.

پس از جلسات متعددی که سازمان بورس با خودروسازان و وزارت صمت برگزار کرد بالاخره ایده‌ای جدید تحت عنوان عرضه خودرو در بورس کالا متولد شد. سرانجام عرضه خودروهای کارا، فیدیلیتی و دیگنیتی در تاریخ ۱۸ خرداد سال جاری شروع شد، هرچند که به دستور معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت، این عرضه به طور موقت متوقف شد و تصمیم نهایی آن به شورای عالی بورس واگذار شد، اما در نهایت پس از کش‌وقوس‌های فراوان در ۲۱ تیر امسال عرضه خودرو در بورس کالا به طور رسمی، به تصویب شورای عالی بورس رسید. البته این امر هم مخالفان و هم موافقان بسیاری دارد. در همین راستا خبرنگار صمت گفتگویی با یکی از کارشناسان بازار سرمایه داشت. در ادامه همراه ما باشید. 

خودرو عاملی برای تقویت بورس اوراق بهادر

بهنام مرادی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با صمت در مورد موضوع یاد شده اظهار کرد: به نظر من بورس کالا بستر مناسبی برای عرضه کالا به خصوص برای کالاهایی است که در محل قیمتشان مناقشه وجود دارد. بستری است که شفاف‌سازی مناسبی در پی دارد، اما این که بورس کالا رویکردش به بازار مثبت باشد یا خیر به این بستگی دارد که جهش قیمتی در بورس کالا رخ می‌دهد. پس در نتیجه باید در ابتدا این جهش قیمتی را خودروساز حس کند. ضمن اینکه خودروساز می‌تواند مدعی باشد که تأثیری در آن جهش ندارد و مسئولیت را به عهده مصرف‌کنندگان بسپارد و دوم این که مکانیسم بورس کالا برای خودروساز بسیار بهتر از مکانیسم قرعه‌کشی است از این جهت که در بورس‌کالا می‌تواند از روش‌های نوین بهره ببرد. ناگفته نماند که بستر بورس کالا برای دولت هم مفید است و در نتیجه این محل را تقویت ‌می‌کند و از آن برای تأمین کالاهای اساسی نیز استفاده می‌کند؛ همین‌طور برای شفاف‌سازی قیمت‌ها می‌توان از این مکانیسم استفاده کند.

وی ادامه داد:‌ البته اکنون ما با توجه به جهش قیمت ارز در شرایط ویژه‌ای به سر می‌بریم و وضعیت بازارها متلاطم است. اما اگر در بستر آرامی بودیم قطعاً قیمت‌گذاری با رشد پایینی روبرو می‌شد و قیمت‌های خودرو بسیار نزدیک‌تر به قیمت واقعی می‌شد. من از این بسترسازی استقبال می‌کنم و امیدوار هستم عاملی برای تقویت بورس اوراق بهادر شود و جاذبه‌ای برای مردم پیش بیاید که در این بازار، سرمایه گذاری کنند، به دلیل این که بورس کالا بازاری است که تأثیر کمتری بر تورم دارد و مانند بازارهای موازی به سمت جلو و به سمت بالا شتاب نمی‌دهد.

مرادی در پاسخ به این سؤال که به عقیده شما تجربه عرضه خودرو در بورس کالا چه آموزه‌ها و یافته‌هایی می تواند برای خودروسازان داشته باشد . بازنده اصلی عرضه خودرو در بورس کالا چه کسانی هستند، اظهار کرد: دلال‌ها تا حدود بسیار زیادی در این بازار محدود شده اند و این به منفعت مصرف کنندگان بود. خودروسازان هم می‌توانند راحت‌تر عرضه را انجام دهند. موضوعی که برای ما به عنوان فعالان بازار سرمایه یا افرادی که نگاه اقتصادی دارند می‌تواند مهم باشد این است که تنوع در این بازار بسیار کمک کننده است و جا انداختن آن هم مجدد کمکی برای توسعه فرآیندهای اقتصادی می‌شود که در نتیجه منجر به تورم نمی‌شود. توصیه من این است که برای کمک به سرمایه‌گذاری بیشتر در این بخش تنوع عرضه‌ها را در بورس کالا افزایش دهیم. البته با توجه به شرایط ویژه‌ای که در بازار دلار کشور حاکم است و نرخ  دلار مدام در حال جابجایی در کانال‌ها بالای 40 هزار تومان است ، نمی‌توان قطع به‌یقین گفت که بورس کالا بر عرضه خودرو تأثیر مثبت گذاشته است، زیرا در حال حاضر در شرایط معمولی قرار نداریم.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: بنده در سال‌های گذشته به دفعات زیاد، محضر ریاست جمهوری، معاون اول ریاست جمهوری و وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس، بستر کالا را بستر بسیار مناسبی برای عرضه کالاهای اساسی به دلیل شفاف شدن قیمت و مسیر بعد از خرید معرفی کرده‌‎ام، به این معنا که بورس کمک می‌کند که خریدار بفهمد کالایی که خریده چه روندی را طی می‌کند.باید با صبر و حوصله و آموزش بیشتر سعی کنیم تنوع این بستر را بالا ببریم تا بتوانیم فرآیندهای اقتصادی را در کشور برای سرمایه‌گذاری تعریف کنیم که تأثیر کمتری از تورم داشته باشد.

مرادی در پاسخ به این سؤال که آیا با تداوم عرضه خوردو در بورس کالا‌، می‌توانیم شاهد کاهش قیمت خودرو باشیم یا خیر، اظهار کرد: قطعاً همین‌طور است، تصور من این است که اگر اندکی شرایط ارزی کشور آرام شود و آرامش نسبی داشته باشد قطعاً همین‌طور خواهد بود. کما اینکه در برخی از خودروها مشاهده می‌کنیم عطش اولیه گرفته شده است و قیمت‌ها کمی متعادل‌تر معامله می‌شود و اگر خودروهای وارداتی هم وارد این سیکل شود بستری که به واسطه شفاف‌سازی قیمت‌ها ایجاد شده به مرور زمان منجر به کاهش قیمت خودرو می‌شود.

وی ادامه داد: کما اینکه برخی از کشورها که در مسیر توسعه قرار داشتند. خرید برخی از کالاها به منزله سرمایه‌گذاری بود و بورس‌کالا بسیار خوب توانست گره از کارشان باز کند. امید  است مسکن هم در بورس کالا و هم فرابورس تعریف و اشباع شود. اما تمامی این موارد منوط به آرامش نسبی بازار ارز کشور است که وضعیت خوبی ندارد.

وی در مورد اینکه در زمینه عرضه خودرو در بورس کالا چه نکته‌ای مغفول مانده است که می‌تواند مثمر ثمر باشد، اظهار کرد: مهم‌ترین بخشی که می‌توان به آن اشاره کرد قابلیت بورس در بحث عرضه‌کنندگان و فشار بر عرضه‌کنندگان است. اگر ما کمی بیشتر در این حوزه پیشروی کنیم و تجارب خود را افزایش دهیم، کشورمان از این تلاطم‌ها خارج می‌شود ما می‌توانیم به تولیدکنندگان در رابطه با قیمت بیس خودرو فشار را تحمیل کنیم. در حال حاضر خودرویی که با قیمت پایه عرضه می‌شود، منافاتی در بازار بورس ندارد و میزانی هم که عرضه می‌شود میزانی نیست که بتواند جامعه را تأمین کند و آن عطش و التهاب را بگیرد.

مرادی ادامه داد: لذا من تصور می‌کنم در شرایط آرام بازار، نه تنها در حوزه خودرو بلکه در کالاهای اساسی حتی با محوریت سرمایه‌گذاری در جامعه می‌توانیم در بورس عرضه‌کنندگان را ملزم به توضیحات بیشتر و شفاف‌سازی قیمتی و اضافه کردن حق انتخاب به مردم کنیم. بورس فضای مناسبی برای رقابتی کردن است.