پناهگاهی به نام خرید طلا و ارز / تصمیم مردم عاقلانه است

وضعیت اقتصاد کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار متفاوت است و مثلا افزایش انس جهانی طلا پیش بینی افزایش قیمت را پر رنگ می‌کند اما در کشور ما خلاف آن نیز اتفاق افتاده است. تصوری دیگر در بین مردم رایج است و آن هم این است که خرید هر چیزی بسیار سودمندتر از نگه داشتن پول به صورت ریال است و کاهش مداوم ارزش پول ملی نیز این بینش را قوی‌تر می‌کند. بنابراین میل مردم به خرید طلا، سکه و ارز و تبدیل ریال به هر سرمایه دیگری سالیان سال است که رواج دارد. اما احتکار سرمایه به شکل طلا، سکه و ارز معایبی نیز در پی دارد که بیشترین ضربه آن در سطح کلان به اقتصاد کشور وارد می‌شود. در همین مبحث خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با هادی حق‌شناس به بررسی عوامل تاثیرگذار بر احتکار خانگی طلا پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.

براوردی درباره اندوخته طلا و سکه در دست مردم وجود دارد؟

هادی حق‌شناس کارشناس اقتصادی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: آمار دقیقی درباره اندوخته‌ی طلا خانوارها وجود ندارد و مردم هم معمولا اطلاعات درستی در این رابطه نمی‌دهند. مگر اینکه در خصوص سکه، بانک مرکزی بداند که چقدر سکه ضرب شده است، چقدر سکه در اختیار بانک هاست، چه تعداد سکه در اختیار فروشندگان طلا است و همچنین چه تعداد سکه در دست مردم است. در مورد سکه می‌توان چنین براوردی انجام داد اما در خصوص بقیه منصوجات طلا که در دست مردم است، خیلی سخت است که بخواهیم براوردی انجام دهیم. اما اینکه آیا این طلا دستیار مردم باشد یا دستیار دولت باشد که بتوان به عنوان پشتوانه استفاده کرد، بحث‌های مختلفی وجود دارد.

وی افزود: مبحث اصلی که باید بررسی شود این موضوع است که چرا مردم به سراغ خرید طلا و دلار می‌روند؟ در اقتصادی که تورم بالا وجود دارد، طلا و ارز به عنوان پناهگاه پول در نظر گرفته می‌شود. مردم برای حفظ ارزش پول خود سراغ این سرمایه‌گذاری‌ها می‌روند. اگر تورم یک رقمی شود، نگه داشتن طلا و ارز نسبت به قبل خیلی کاهش پیدا می‌کند. راهکار این است که شاخص‌های پولی و به طور مشخص نرخ تورم اصلاح شود. به عنوان مثال مردم اگر به سمت خرید ارز و طلا نروند، همان پول را ممکن است در خرید زمین و خودرو خرج می‌کنند و یا کسانی که قدرت خرید بیشتری دارند اقدام به سرمایه‌گذاری در خارج از کشور انجام می‌دهند. در چند ماه اخیر نیز در آمارها مشاهده کردیم، خرید آپارتمان در کشورهای دیگر مثل ترکیه رواج پیدا کرده است. نمی‌توان به مردم گفت طلاو ارزهای اندوخته‌ی خود را به بازار تزریق کنند که اگر این اقدام صورت بگیرد یک مُسکن کوتاه مدت است، بلکه راهکار مناسب و درست‌تر این است که شاخص‌های پولی در کشور اصلاح شود.

میلیاردها تومان در منازل مردم نگهداری می‌شود

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: برآوردهای مختلفی درباره احتکار طلا و ارز وجود دارد. طبق یک تخمین گفته می‌شود که میلیاردها تومان توسط مردم در منازل نگهداری می‌شود. اگر این پول در اختیار دولت بود و ذخایر ارزی افزایش پیدا می‌کرد، می‌توانست اعتباری باشد و حتی در مراودات تجاری می‌توانست مورد بهره بری قرار بگیرد. وقتی مردم از دولت دلار می‌خرند و دولت هم علاقمند به فروش دلار و جمع آوری ریال است، بخش تجارت خارجی دیگر منعکس نخواهد شد و اعتبار اقتصادی کشور دچار مشکل خواهد شد. اگر این سرمایه در دست مردم نباشد و در اختیار بانک مرکزی باشد، این اتفاق نیز اعتبار بانک مرکزی را افزایش خواهد داد.

حق‌شناس در پاسخ به این سوال که آیا خرید و فروش طلا در کوتاه مدت برای خانوار توجیه اقتصادی دارد یا خیر گفت: قطعا خرید و فروش طلا هم در کوتاه مدت توجیه دارد و هم در بلند مدت و در مقایسه با اینکه پول نقد نگهداری شود، سودمندتر است. به عنوان مثال کسی که سال گذشته دلار خریده است، اگر امسال قصد فروش آن را داشته باشد، دچار ضرر نمی‌شود. تصور کنید همان پول را در بانک نگه می‌داشت، با سود ۵ درصدی اصلا قابل مقایسه با سودآوری دلار نخواهد بود. بنابراین مردم کاملا عقلایی رفتار کردند، وقتی سود کوتاه مدت بانک‌ها ۵ درصد اعلام می‌شود، طبیعی است که پول مازاد در محلی دیگری که سودآورتر است، هزینه می‌شود. مردم براساس داده‌ها تصمیم می‌گیرند که چه بکنند و چه نکنند.

چه راهکاری می‌تواند مردم را از احتکار دور کند؟

کارشناس اقتصادی در پایان به گسترش نیوز گفت: ساده‌ترین روش برای خروج از احتکار، افزایش سود بانکی است. مبنای اقتصاد در کشور بازار پول است. شاید تصور بر این باشد که رشد سود بانکی به ضرر بورس تمام می‌شود اما این خلاف طبیعت بورس است، به این دلیل که سهامداران در بازار بورس در پی به دست آوردن سودهای کلان هستند و سودهای بانکی نمی‌تواند ریسک جدی برای بورس باشد. البته در اقتصاد نمی‌توان نسخه کلی پیچید در سیاست‌های پولی، مالی، ارزی، بودجه‌ای و بازار سرمایه باید تمام عوامل را بررسی کرد. در شرایط حال حاضر فقط یک حرف را می‌توان دقیق گفت و آن هم این است که با نرخ سودبانکی کوتاه مدت ۵ درصدی، جذابیتی برای سپرده‌گذاری باقی نمانده است.