علت اصلی بدبختی فولادی‌ها مشخص شد

از مهم‌ترین عواملی که فولادی‌ها متفق‌القول بر آن اذعان دارند این است که مداخلات دولت در بخش‌های مختلف زنجیره فولاد و قیمت‌گذاری‌های دستوری باعث شده از یک سو رقابت بین واحدهای مختلف کم و انگیزه صادرات از بین برود، همچنین جانمایی نادرست واحدهای فولادی و کارشناسانه نبودن آمایش‌های سرزمینی موجبات عدم توازن زنجیره فولاد را فراهم کرده است. اما مساله‌ای که خیلی اهمیت دارد این است که دولت از مازاد تولید کارخانه‌ها حمایت کند تا به بخش صادرات وارد شوند، همچنین به آنها آزادی عمل برای تولید و صادرات بدهد تا توازن زنجیره فولاد به هم نریزد.

سعید عسگرزاده دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران در خصوص عدم توازن زنجیره ارزش فولاد گفت: موارد بسیار زیادی وجود دارد که می‌تواند توازن زنجیره فولاد را به هم بزند و مشکلات فراوانی را در صنعت فولاد ایران ایجاد کند. اما دولت و مسوولان مرتبط باید به تمامی این موارد دقت کنند و برای اصلاح چالش‌های موجود اقدامات ارزنده‌ای انجام دهند.

وی افزود: از جمله مواردی که روی این زنجیره ارزشمند تاثیر فراوانی داشته و صدمات جبران‌ناپذیری هم وارد کرده، مداخلات دولت در بازار فولاد و زنجیره فولاد بوده است، یعنی مداخله‌هایی که دولت در هرکدام از زنجیره‌ها انجام دهد، در خصوص میزان تولید و قیمت‌گذاری دستوری، باعث افت بازار شده و مشکلاتی ایجاد می‌کند که دیگر بازار به روال عادی و تاثیر‌گذار خود باز‌نمی‌گردد.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران تاکید کرد: در واقع مداخله دولت به طرق مختلف باعث می‌شود بین قیمت‌های داخلی محصولات فولادی و قیمت جهانی آنها شکاف بزرگی ایجاد شود. در نتیجه تولیدکنندگان به خاطر اختلاف قیمتی که ایجاد می‌شود بیشتر تمایل دارند محصولات‌شان را صادر کنند تا سود بیشتری عایدشان بشود، زیرا رقابت‌پذیری در کشور کم شده، در نتیجه رغبت تولید‌کنندگان برای فروش در داخل کشور کاسته می‌شود، همچنین امکان واردات مواد اولیه با قیمت‌های جهانی وجود نخواهد داشت، در نتیجه تمامی این موارد باعث عدم توازن در زنجیره فولاد کشور می‌شود.

عسگرزاده تصریح کرد: از جمله موارد مهمی که باید در این بخش مورد ارزیابی دقیق و کارشناسانه قرار بگیرد‌، این است که ظرفیت‌های شناسایی‌شده به درستی پیش‌بینی شود، زیرا عدم تحقق ظرفیت‌های پیش‌بینی شده باعث تغییر الگوی شارژ کوره‌های القایی می‌شود.

مجوزهایی که برای فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی انجام می‌شود باید براساس مزیت‌های منطقه‌ای و آمایش سرزمینی صادر شود. همچنین سیاست‌های حمایتی دولت باید بر مبنای راهبردهای کلان کشور باشد تا توازن زنجیره فولاد به هم نخورده و چالشی در رسیدن به اهداف پیش‌بینی شده ایجاد نشود.

وی اظهار کرد: مجوزهایی که برای فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی داده می‌شود باید براساس مزیت‌های منطقه‌ای و آمایش سرزمینی صادر شود‌. همچنین سیاست‌های حمایتی دولت باید بر مبنای راهبردهای کلان کشور باشد تا توازن زنجیره فولاد به هم نخورده و چالشی در رسیدن به اهداف پیش‌بینی‌شده ایجاد نشود، چراکه جانمایی درست واحدهای زنجیره فولاد یکی از مهم‌ترین موارد موازنه زنجیره ارزش است.

او عنوان کرد: باید شرایطی فراهم شود تا در بخش صنعت و معادن کشور از نظرات کارشناس این بخش هم برای پیشبرد اهداف استفاده شود، زیرا مطالعات کارشناسی و تجربیاتی که آنها دارند، می‌تواند در ایجاد موازنه زنجیره فولاد تاثیرگذار باشد.

به گفته وی، البته باید این مورد مهم را هم در نظر گرفت که تولید انواع محصولات در زنجیره فولاد، با استفاده از مواد اولیه و انرژی ارزان قیمت انجام می‌شود که این مساله خودش یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های تولیدکنندگان در بخش‌های مختلف زنجیره فولاد است.

عسگرزاده عنوان کرد: اهمیت جانمایی کارخانه‌های تولیدی به اندازه‌ای اهمیت دارد که می‌بینیم، کارخانه‌هایی که در سواحل جنوبی کشور راه‌اندازی شده‌اند، در زمینه تولید، صادرات محصولات و واردات مواد اولیه مشکلات و چالش‌های کمتری دارند. درحالی که کارخانه‌هایی که در مرکز کشور احداث شده‌اند با مشکلات عدیده‌ای از جمله تامین آب، تامین مواد اولیه و همچنین حمل‌و‌نقل روبه‌رو هستند. در نتیجه توجه به موارد اینچنینی بسیار حائز اهمیت است.

وی خاطرنشان کرد: یک واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن این است که تا زمانی که به مرحله تثبیت نرسیده باشیم و درحال توسعه بخش فولاد باشیم، این موضوعات کاملا طبیعی خواهد بود. یعنی طبیعی است که یک واحد گندله‌سازی مثلا پنج میلیون تن وارد مدار تولید می‌شود. این میزان نیازمند پنج واحد آهن‌اسنفجی است تا بتواند تولیدات خودش را به حلقه بعدی زنجیره فولاد ارائه کند و بفروشد.

عسگرزاده خاطرنشان کرد: این چیز خیلی عجیبی نیست که بگوییم این مساله فقط خواست این شرایط است و امکان دارد همین وضعیت در نقطه دیگری از زنجیره هم اتفاق بیفتد. مثلا امکان دارد چند واحد آهن اسفنجی راه بیفتد و هنوز یک واحد گندله‌سازی راه نیفتاده باشد و ما کمبود گندله داشته باشیم.

وی تصریح کرد: این موارد به لحاظ مرکز حاکم بر فضای کسب‌و‌‌کار کاملا طبیعی است. اما چه چیزی در این رابطه غیرطبیعی است؟ اینکه ما بخواهیم بگوییم به هرحال هرآنچه که در مراحل مختلف زنجیره، تولید می‌شود الزاما باید در داخل کشور و توسط حلقه‌های بعدی مورد استفاده واقع شود. این حرف منطقی و درستی نیست. کاملا هم علتش معلوم است؛ برای اینکه اگر این عدم توازن که طبیعی بود‌ه و بارها هم اتفاق افتاده است، اگر بخواهد به این شکل مدیریت شود به معنی آن است که آنهایی که دارند تولید بیشتری می‌کنند از تولیدات خودشان باید کم کنند. زیرا به این صورتی که کار می‌کنند منطقی نیست.

وی اظهار کرد: آن بخشی مشکل ایجاد می‌کند که ما آزادی‌عمل را از قسمت‌هایی که دارای توسعه بیشتر یا تولید بیشتری هستند بگیریم و بگوییم شما حق ندارید به بازار خارجی فکر کنید یا اینکه فکری برای فروش محصولات‌تان داشته باشید. یا اینکه برای فروش محصولات‌تان برای تقاضاهای خارجی کاری انجام دهید. در این صورت است که انگیزه کار از تولید‌کنندگان گرفته می‌شود و به کل زنجیره تولید فولاد ضربه وارد می‌کند.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران تصریح کرد: آن محصولاتی که مازاد تولید دارند مزیت‌های بزرگی را دارا هستند‌. اولا اینکه نشان‌دهنده رشد بیشتر آن مرحله هستند و باید از طرف مسوولان مورد تقدیر قرار بگیرند نه اینکه تنبیه شوند. همچنین صادرات یک مزیت بزرگ ایجاد می‌کند و آن هم این است که قیمت‌ها را واقعی‌تر می‌کند. برای همین طبیعی است که اگر ما مازاد محصولی در یک کشور داشته باشیم‌، حتما دولت باید بخش‌هایی که تولیدات بیشتری دارند را مورد حمایتش قرار دهد تا صادرات آن محصول به خوبی انجام شود و در نتیجه توازن قیمتی در زنجیره فولاد را با خودش همراه کند.

وی در خصوص بهبود اوضاع صنایع معدنی در ایران گفت: به نظر می‌رسد شرایط صنایع معدنی درحال حاضر در بازار بورس خوب است، یعنی هم دولت اعتماد خوبی به ما کرده است ‌و هم خودمان ملاحظات را انجام‌داده و مسائل را مدیریت کرده‌ایم.

دبیر کل انجمن سنگ‌آهن ایران اظهار کرد: در واقع با این همراهی‌ای که ایجاد شده، هم مصرف‌کننده و هم تولید‌کننده و هم بورس کالا از این فرآیند راضی هستند و برخلاف چیزی که تصور می‌شد رشد تولید هم اتفاق افتاده است.