دو راهی بین پس انداز و خرید / کدام به صرفه تر است؟

پس‌انداز یک فرآیند است که در آن فرد یا خانواده بخشی از درآمدهای خود را جمع‌آوری و ذخیره می‌کنند تا در آینده برای استفاده‌های مختلف بهره‌برداری کنند. به طور ساده، پس‌انداز به معنای صرفه‌جویی و نگهداری منابع مالی است. هدف اصلی پس انداز، تأمین منابع مالی برای زمان‌های نیاز است.

پس‌انداز می‌تواند به صورت منظم و برنامه‌ریزی شده انجام شود. دراین صورت، مبلغی از درآمد به‌طور منظم جدا شده و در حساب بانکی، صندوق یا سایر وسایل نگهداری مالی ذخیره می‌شود. همچنین، پس‌انداز می‌تواند به صورت پس اندازهای بزرگتر و محدوده زمانی طولانی‌تر نیز انجام شود.

در همین زمینه به مناسبت روز جهانی پس‌انداز با آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی گفتگو کردیم که در ادامه این گزارش با هم می‌خوانیم.

آیا پس‌انداز کردن در شرایط تورمی تصمیم درستی است؟

آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: تعریفی که برای پس‌انداز گفته می‌شود این است که مازاد بر مصرف است. یعنی شما درآمدی دارید، مصرفی از آن داشتید و مازاد بر آن را به عنوان پس‌انداز می‌توانید داشته باشید. بنابراین لازمه پس‌انداز کردن درآمد داشتن است.

وی افزود: موضوع بعدی این است که در صورت داشتن درآمد مازاد، آیا باید پس‌انداز صورت بگیرد یا در بازار دیگری سرمایه‌گذاری شود. معمولا در شرایط تورمی، پس‌انداز جزء اولویت‌های آخر به حساب می‌آید. به این معنی که نیازهای موجود برطرف شده است و پول مازاد را به عنوان پس‌انداز ذخیره می‌شود. در مجموع دیدگاهی که در مورد پس‌انداز وجود دارد این است که نرخ بهره منفی دارد. یعنی اگر تورم را ۵۰ درصد در نظر بگیریم و نرخ سود بانکی را ۲۳ درصد، در این شرایط ۲۷ درصد عقب‌تر هستیم. در این شرایط تصمیم عاقلانه این است که به سمت بازارهای دیگر رفت و این بازارها می‌تواند در حوزه ارز، طلا، مسکن یا خودرو باشد.

جایگاه قرض الحسنه در بین مردم

کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: بحث دیگری وجود دارد و این است که قرض الحسنه در بین مردم ما رواج دارد و از لحاظ دینی نیز به آن توصیه شده است. برخی از مردم نیز به دلیل مسائل شرعی ترجیح دهند که از دریافت سود بانکی بگذرند و درآمد مازاد خود را به صورت قرض الحسنه نگه دارند.

بغزیان در ادامه گفت: البته لازم به ذکر است که افراد بیشتر مایل به پس‌انداز نکردن هستند و اغلب دوست دارند که پول مازاد خود را به یک کالا تبدیل کنند. بازارهای دیگر معمولا با تورم جلو می‌روند ولی سود بانکی مشمول تورم نمی‌شود. باید فرض را بر این گذاشت که عده‌ای قرض الحسنه را دوست دارند و اساسا نرخ بهره را حرام می‌دانند و از طرفی به ثواب قرض الحسنه فکر می‌کنند. بانک‌ها معمولا در این شرایط مجبور می‌شوند که نرخ‌های کم سودشان را بالاتر ببرند تا در ادامه جذب سرمایه بیشتری را داشته باشند.

ابتکارات بانک‌ها در شرایط تورمی

وی افزود: بانک‌های ما نشان داده‌اند که در این شرایط ابتکاراتی هم داشتند، به این صورت که نرخ سود پایین باشد ولی عملا دریافتی بیشتری دارد. در مورادی هم بانک‌ها منابع خود را صرف خرید املاک می‌کنند و در جهت تخصیص وام از آن استفاده نمی‌کنند. بنابراین اگر دولت می‌خواهد عمل پس‌انداز را بین مردم بیشتر کند تا به واسطه آن پرداخت وام را بیشتر کند، تنها راه آن این است که تورم را مهار کند. اینکه نرخ سود را بالا ببریم هم می‌تواند انگیزه پس‌انداز را بالا ببرد اما به دنبال آن تورم نیز بالا می‌رود.

کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در کشورهای خارجی پس‌انداز به صورت مازاد وجود دارد و کسی با انگیزه ۱ تا ۲ درصد سود پول خود را ذخیره نمی‌کند. حتی در برخی از کشورها نیز مالیات هم وجود دارد. پس اندازها با نرخ‌های بهره پایین عملا جذابیتی برای فرد ندارد. در کشورهایی که بانک‌ها منابع مالی کمی دارند و تورم وجود دارد، راحت‌ترین درآمدی که بدون ریسک می‌توان به دست آورد از طریق پس‌انداز و سود بانکی است.

بغزیان در ادامه گفت: با توجه به شرایطی که در کشور ما وجود دارد، بهترین جایی که می‌تواند پول انتقال پیدا کند، با توجه به ثباتی که نرخ ارز نسبتا حفظ کرده است، بانک‌ها از همه گزینه‌ها امن‌تر است. البته این شرایط مربوط به وضع فعلی کشور است و در ۲ سال پیش ما این شرایط را نداشتیم. این گزینه هم در شرایطی است که بانک‌ها نسبت به بازار ارز و خودرو آنچنان دچار جهش نمی‌شود و بنابراین پس‌انداز امن‌تر از دیگر بازارها است. البته باید تاکید کرد که پس‌انداز در دراز مدت منجر به کاهش ارزش پول می‌شود اما عده‌ای ریسک گریز وجود دارد که دنبال به دست آوردن سود بالاتر نیستند و به همان حدی که برای سود بانکی مشخص شده است، رضایت دارند.