بانک مرکزی / نئوبانک
نحوه فعالیت نئوبانک‌ها تعیین شد / با اعلام رسمی بانک مرکزی
ضوابطی برای نظارت و فعالیت در واحدهای دیجیتالی ارائه دهنده خدمات بانکی توسط موسسات اعتباری ابلاغ شده است.
بانک مرکزی دستورالعملی را برای فعالیت نئوبانک‌ها ابلاغ کرده است. در این دستورالعمل، فعالیت مستقل نئوبانک‌ها ممنوع شده و برای فعالیت آنها، شعب دیجیتالی بانک‌ها و دریافت مجوز ویژه از بانک مرکزی الزامی است.
طبق «ضوابط ناظر بر نحوه ایجاد، فعالیت و نظارت بر واحد دیجیتال ارائه خدمات بانکی توسط موسسات اعتباری» ارائه خدمات و انجام عملیات بانکی به صورت غیرحضوری و از طریق اینترنت یا سایر بسترهای دیجیتالی تحت عنوان‌های مختلف اعم از نئوبانک، شعبه مجازی و سایر موارد مشابه، از سوی موسسه اعتباری صرفاً در قالب واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی و با شناسه اختصاصی مربوط به آن مجاز است.
همچنین، معرفی واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی در تبلیغات موسسه اعتباری به نحوی که واحد مذکور را به عنوان یک موسسه اعتباری مستقل در ذهن مخاطب متبادر سازد مجاز نیست.
موسسه اعتباری موظف است در تبلیغات واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی خود، از نام موسسه اعتباری در انتهای عنوان واحد مذکور به طور برجسته استفاده کند و در تمامی رسانه‌ها و تبلیغات، عبارت کامل «عنوان واحد دیجیتال ارائه خدمات بانکی+ نام موسسه اعتباری» به همراه نشان تجاری موسسه اعتباری را درج کند.
در این بخش بانک مرکزی نئوبانک‌هایی را که تاکنون فعالیت کرده و فعالیت‌های تبلیغاتی انجام داده‌اند ملزم کرده که دیگر به صورت مستقل از نام تجاری خود استفاده نکنند و در کنار نام خود حتماً نام موسسه اعتباری و بانکی را که در زیرمجموعه آن قرار دارند نیز استفاده کنند. طبق این بند، بلوبانک و بانکینو به عنوان اولین نئوبانک‌ها که به صورت مستقل هم فعالیت تجاری انجام داده‌اند از این پس باید در کنار نام خود نام موسسه اعتباری را که ذیل آن فعالیت می‌کنند نیز قید کنند.
هرچند این بند از دستورالعمل بانک مرکزی بیشتر به دلیل آگهی‌رسانی به مردم و جلوگیری از فعالیت موسسات اعتباری غیرمجاز قید شده است اما از سویی بیشتر به سمت ساده‌تر کردن نحوه نظارت خود و محدود کردن فعالیت نئوبانک‌ها پیش رفته است.
تاکنون بانک مرکزی به طور مشخص در دستورالعمل‌های خود نحوه معرفی یا تبلیغات محصولات مختلف بانک‌ها و موسسات اعتباری را مشخص نکرده بود، حال در این دستورالعمل به طور مشخص نحوه فعالیت‌های تبلیغاتی را مشخص کرده است.
چگونگی دریافت مجوز برای نئوبانک‌ها و شعب دیجیتالی بانک‌ها
از سویی بانک مرکزی علاوه بر اینکه تاکید کرده هرگونه فعالیتی از سوی نئوبانک‌هاــ در این دستورالعمل تاکید بر واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی استــ باید به طور مشخص تحت نام بانک و موسسه اعتباری اصلی انجام گیرد، مقرر کرده که فعالیت واحد دیجیتالی بانک‌ها به صورت مشخص باید به تایید بانک مرکزی نیز برسد.
طبق این دستورالعمل «موسسه اعتباری متقاضی تاسیس واحد دیجیتال ارائه خدمات بانکی، مکلف است تقاضای خود را به اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی ارائه دهد» و اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی پس از دریافت تقاضای موسسه اعتباری استعلام‌هایی در خصوص اجرای ضوابط مبارزه با پولشویی و عملکرد موسسه از حیث شاخص‌های سلامت بانکی و کفایت ریسک و رعایت ضوابط ابلاغی مرتبط با سامانه‌های ملی پرداخت انجام خواهد داد و در نهایت آن استعلام‌ها را باید به تایید معاون نظارت بانک مرکزی برسد و پس از تایید او مراتب در کمیسیون مقررات و نظارت موسسات اعتباری به منظور اتخاذ تصمیم در خصوص درخواست موسسه اعتباری متقاضی مطرح شود.
در صورت موافقت کمیسیون مقررات و نظارت موسسات اعتباری با ایجاد واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی از سوی موسسه اعتباری متقاضی، اداره مجوزهای بانکی مراتب را به آن موسسه اعتباری اعلام کرده و ضمن اعطای مجوز یک شناسه اختصاصی برای واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی تخصیص می‌دهد.
بانک مرکزی در این دستورالعمل اجازه فعالیت مستقل به نئوبانک‌ها را نداده است اما از سویی دست بانک‌ها را نیز برای ایجاد شعب دیجیتالی باز نگذاشته و آنها برای فعالیت در این بخش باید از بانک مرکزی مجوز بگیرند.
در اصل واحدهای دیجیتالی بانک مرکزی هرچند به صورت مستقل فعالیت نمی‌کنند و تحت نظر بانک هستند اما برای فعالیت خود نیازمند دریافت مجوزهای مستقل‌اند.
در این دستورالعمل همچنین آمده است که خدمات ارائه‌شده در واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی موسسه اعتباری صرفاً باید از طریق سامانه جامع بانکداری متمرکز در بستر مرکز داده مسوسسه اعتباری ارائه شود و ارائه این خدمات از طریق سامانه متمرکزی دیگر را ممنوع کرده است.
این در حالی است که ارائه خدمات از طریق سامانه یکپارچه مستقل دیگر امکان فعالیت و ارائه سرویس‌های متنوع‌تری را در اختیار نئوبانک‌ها می‌‌گذارد.
در این دستورالعمل قید شده است که موسسه اعتباری مجاز به ایجاد یا تملک شرکت مستقل برای فعالیت واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی خود نیست و اگر موسسه اعتباری برای فعالیت واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی خود قصد برون‌سپاری بخشی از خدمات فناوری اطلاعات را داشته باشد، صرفاً می‌تواند از طریق قرارداد مستقیم با شرکت‌ها و پیمانکاران برون‌سازمانی، مشروط به رعایت مفاد دستورالعمل حداقل الزامات ناظر بر ریسک فناوری اطلاعات اقدام کند.
چگونگی نظارت بر نئوبانک‌ها و واحدهای دیجیتالی بانک‌ها
در بخش نظارت این دستورالعمل قید شده است که اگر پس از صدور مجوز برای فعالیت واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی، شرایط لازم برای فعالیت از بین برود و موسسه اعتباری نیز اقدامی در جهت اصلاح آن انجام ندهد و با گذشت سه ماه پس از اخطار و تداوم نقض مقررات فعالیت واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی موسسه اعتباری تعلیق خواهد شد و در نهایت موسسه اعتباری موظف است به مشتریان واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی خود، خدمات لازم را از طریق سایر بسترهای بانکداری الکترونیکی یا به صورت حضوری ارائه کند.
در این دستورالعمل قید شده است موسسه اعتباری که در زمان ابلاغ این ضوابط دارای واحد مشابه با واحد دیجیتالی ارائه خدمات بانکی هستند حداکثر ۶ ماه فرصت دارند که مجوزهای لازم برای واحد مربوطه را اخذ کنند.
ارسال نظر