عدم آزادسازی سهام عدالت مغایر با قانون بازار است! / تکلیف سهامداران ثانویه چیست؟

فرآیند آزادسازی سهام عدالت در سال ۱۳۹۹ به دو روش انتقال مستقیم و غیرمستقیم انجام شد. در روش مستقیم، حدود ۱۹ میلیون نفر از مشمولین سهام عدالت را انتخاب کردند تا سهام خود را به صورت مستقیم مدیریت و اداره کنند. همچنین، در روش غیرمستقیم، حدود ۳۰ میلیون نفر از مشمولین سهام عدالت سهام خود را از طریق شرکت‌های سرمایه‌ گذاری استانی و کانون متشکل از شرکت‌ های سرمایه‌ گذاری استانی مدیریت خواهند کرد. این دسته از مشمولین پس از پذیرش شرکت‌ های سرمایه ‌گذاری استانی، سهامداران این شرکت ‌ها شدند.

طی آخرین تصمیمات شورای عالی بورس و اوراق بهادار، شورا مقرر کرده است که مجامع شرکت‌ های سرمایه ‌گذاری استانی سهام عدالت در تاریخ‌ های ۲۰/۰۴/۱۴۰۲ و ۰۹/۰۸/۱۴۰۲ برگزار شود. پس از برگزاری این مجامع، سهامداران می‌توانند به تدریج خرید و فروش سهام خود را در بازار بورس آغاز کنند.

بر همین اساس خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه به بررسی ابعاد مختلف و ابهامات موجود در موضوع آزاد سازی سهام عدالت پرداخته است که در ادامه این گزارش با هم می خوانیم.

آزاد سازی سهام عدالت بار عرضه را افزایش می دهد

احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: در مورد سهام عدالت ۲ روش مدیریت سهام اعلام شد. روش اول کسانی هستند که سهام عدالت به صورت مستقیم به نام شان شد و روش دوم کسانی هستند که از طریق سهام عدالت استانی و غیر مستقیم است. بخشی از افراد که سهام عدالت توسط سرمایه گذاران از بازار خریداری شد، بخش غیر مستقیم است که سهام عدالت استانی را خریداری کردند. بنابراین با توجه به اینکه آزادسازی سهام عدالت می تواند، عرضه را در بازار سرمایه افزایش دهد و شاید پول به اندازه کافی برای پاسخگویی به عرضه سهام عدالت نداشته باشد، دوستان در حال بررسی بنیادی این موضوع هستند.

وی افزود: بررسی ها حول این محور است که به چه صورتی سهام عدالت آزاد شود و یا این اتاق مشمول همه دراندگان سهام عدالت خواهد بود و یا اینکه این اتفاق برای کسانی باشد که در مرحله آزادسازی سهام اقدام به خرید کردند. باید بازارگردانی مخصوص این سهام ایجاد شود و نحوه آزادسازی و پتانسیل کشش بازار بررسی شود.

تکلیف سهامداران ثانویه سهام عدالت

کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: از طرفی دعوای حقوقی بین سازمان بورس، تعاونی سهام عدالت و ارکان هایی که از قبل خودشان را متولی سهام عدالت می دانند، ادامه دارد و موضوع به شورای عالی بورس ارجاع شده است. این شورا هم نوع تصمیماتی که می گیرد خیلی با واقعیت آزادسازی سهام عدالت مطابق نیست و منوط به برگزاری مجامع کرده است که بعد از این اتفاق آزادسازی سهام عدالت صورت خواهد گرفت، بنابراین ابهامات کماکان به قوت خود باقی است.

اشتیاقی ادامه داد: باید برای کسانی که به صورت ثانویه، از بازار سرمایه سهام عدالت استانی را خریداری کردند، می توان آن بخش را آزاد کرد. یعنی بخشی از سهام عدالت که صاحبان آن از طریق آزادسازی اقدام به خرید کردند در یک بازار توافقی خارج از بازار روزمره و در یک تابلوی دیگر، بتوانند سهام خود را به فروش برسانند و به نقدینگی دسترسی پیدا کنند. سهام عدالت خریداری شده توسط سهامداران حدود ۲ سال است که از دسترس خارج است و طبق مقررات ناظر بر بازار که می گوید هیچ سهمی نباید بیش از ۶ ماه متوقف بماند، مغایر با تمام دستورالعمل سازمان بورس است که همچنان آزادسازی سهام عدالت صورت نگیرد.

راهکار منطقی برای آزاد سازی سهام عدالت

وی تاکید کرد: راهکار طبیعتا وجود دارد اما باید اراده ای وجود داشته باشد نسبت به این موضوع با توجه به اینکه فشار فروش به بازار تحمیل نشود و آن بخشی که افراد در معاملات ثانویه اقدام به خرید کردند و آمار چشمگیری نیز ندارند، تعیین تکلیف شده و در نتیجه این اتفاق منجر به فشار فروش هم نشود.

کارشناس بازار سرمایه در طرح مثالی توضیح داد: در یک عرضه اولیه که به صورت حق تقدم است مثل صبا فولاد خلیج فارس، حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان تامین مالی صورت گرفته است. اما این سهام هایی که افراد به صورت ثانویه اقدام به خرید کرده اند با توجه به عددی که در تابلو می توان دید، مشخص است که کسی در این سهام های استانی درصدی نشده است و فقط یک حقوقی در این استانی ها وجود دارد. بنابراین حداکثر پولی که به سهامداران استانی تخصیص یافته است نباید بیشتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان باشد، بنابراین برای این افراد می توان تسهیلاتی قائل شد تا به نوعی به نقدیگی مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند.

اشتیاقی اضافه کرد: اما موضوع اصلی که در مورد سهام عدالت وجود دارد این است، برنامه عملیاتی مبتنی بر قانونی که قابلیت تغییر هم نداشته باشد، مورد نیاز است. سهام عدالت مجموع مستقیم و غیر مستقیم تقریبا چیزی حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش روز آن است. یعنی ۱۵ درصد ارزش بازار را سهام عدالت شامل می شود و بنابراین باید یک پروسه حداقل ۵ ساله تدوین شود و اعلام کنند برنامه برای سهام عدالت به این شیوه است.

سهامداران سالانه ۲۰ درصد حق فروش داشته باشند

وی در ادامه گفت: فرض کنید دولت اعلام کند که با یک پروسه ای دارندگان سهام عدالت بتوانند سالی ۲۰ درصد سهام خود را بفروش برسانند، بازار هم یک براوردی داشته باشد که از دارندگان سهام عدالت ۲۰ تا ۳۰ درصدشان فروشنده هستند، پس بنابراین هر ساله این مقدار عرضه از ناحیه سهام عدالت داریم. یعنی برای یکبار تکلیف آن مشخص شود که بازار سرمایه هم بداند به چه طریقی استراتژی خود را بچیند.

اشتیاقی در پایان به گسترش نیوز گفت: در نبود یک قانون مشخص، سهامدار هر لحظه این ریسک را احساس می کند که فردا ممکن است ۱۰۰ درصد سهام عدالت آزاد شود، در مقابل این موج عرضه ها، چه کسی و با چه پولی می تواند خریدار باشد؟ بنابراین یک ابهامی وجود دارد و همچنان بر بازار حاکم است و پیشنهاد بنده این است که برای یک بار تکلیف سهام عدالت برای همیشه مشخص شود که این اتفاق بسیار بر بازار تاثیر گذار خواهد بود.