شورای جهانی سفر هشداد داد / تأثیر توریسم بر بحران کم آبی

بحران های زیست محیطی کره زمین در حال ورود به فاز تازه ای از بحران های خود است. علاوه بر بحران گرم شدن کره زمین و نابودی مراتع و جنگل ها و سایر بحران های زیست محیطی، جهان با بحران کم آبی هم روبرو شده است. صنعت گردشگری هم متأثر از این چالش ها، به دنبال چاره اندیشی در اینباره است.

مسأله کمبود آب که با تشدید تغییرات اقلیمی و وقوع رویدادهای مخرب آب و هوایی به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌‌‌های جهان در تمامی بخش‌‌‌ها تبدیل شده است، به بخش سفر و گردشگری نیز تسری یافته و این صنعت قرار است در مدیریت و حفظ منابع آب در جهان پیشرو باشد. از این رو، سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌‌‌ها، شرکت‌های بین‌المللی و در مجموع تمامی فعالان حوزه گردشگری، با تغییر استراتژی‌‌‌های خود در حوزه توریسم، به سمت پایدار شدن این صنعت پیش رفتند. در همین راستا شورای جهانی سفر و گردشگری در همکاری مشترک با مرکز پیش‌بینی اقتصاد جهانی آکسفورد اکونومیس (Oxford Economic) و شرکت هواپیمایی اکسنتور (Accenture) به بررسی کمک بخش سفر و گردشگری جهان در تعیین اهداف آبی، کاهش ردپای آب و افزایش انعطاف‌‌‌پذیری در موضوع آب پرداخته است. حتی مرکز جهانی گردشگری پایدار مستقر در عربستان نیز در این تحقیقات مشارکت داشته است.

شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) در جدیدترین گزارش پیشگامانه خود با عنوان «نقشه راه آب برای سفر و گردشگری» نشان می‌‌‌دهد با ادامه رشد این بخش، میزان کل آب مصرفی در سفر و گردشگری جهانی همچنان کاهش می‌‌‌یابد. در این گزارش آمده است، به‌رغم اینکه گردشگری یکی از بخش‌‌‌هایی است که سریع‌‌‌ترین رشد را داشته و از هر ۱۰ شغل در سطح جهان یک شغل را به خود اختصاص داده و ۱۰.۴‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را در سال ۲۰۱۹ به خود اختصاص داده است، مصرف آب سفر و گردشگری در سال‌‌‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۱۹ به ترتیب بین ۳.۵ تا ۵.۸‌درصد از آب شیرین موجود جهانی بوده است. البته این سهم نسبت به سایر بخش‌‌‌های کلیدی، مانند کشاورزی و غذا، که ۷۰‌درصد مصرف جهانی آب را به خود اختصاص داده‌‌‌اند، کمتر است، زیرا کمبود آب به یکی از مهم‌ترین چالش‌‌‌های توسعه پایدار تبدیل شده است.

امروزه بیش از ۲.۲ میلیارد نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند، در حالی که ۴.۲ میلیارد نفر از خدمات بهداشتی سالم محروم هستند. آب یک منبع طبیعی و حیاتی است که حیات روی زمین را حفظ می‌‌‌کند و آن را به یک دارایی ضروری تبدیل کرده است که باید از آن محافظت شود. این گزارش بر این موضوع تاکید دارد که اگر ذی‌نفعان سفر و گردشگری مجموعه‌‌‌ای از اقدامات را انجام دهند و سیاست‌‌‌هایی در رابطه با پایداری آب در سطح جهانی اجرا کنند، پیشرفت بیشتری می‌توان حاصل کرد.

بر اساس این پژوهش، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹، آسیا و اقیانوسیه، آمریکا و خاورمیانه شاهد افزایش استفاده از آب در بخش سفر و گردشگری بوده‌‌‌اند، در حالی که رشد قابل‌توجهی در ورودی‌‌‌های بین‌المللی داشته‌‌‌اند. اروپا و آفریقا بین سال‌‌‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ به ترتیب ۵ و ۴‌درصد افزایش سالانه ورودی‌‌‌های بین‌المللی را تجربه کردند، اما در مدت مشابه یک‌درصد کاهش مصرف آب را تجربه کردند. این دستاورد فرصت‌‌‌های موجود در بخش سفر و گردشگری را برای کاهش بیشتر مصرف آب و برداشتن گام‌‌‌های بیشتر به سمت اهداف توسعه پایدار ۲۰۳۰ در دستور کار اقدام جهانی آب برجسته می‌‌‌کند. جولیا سیمپسون، رئیس و مدیرعامل شورای جهانی سفر و گردشگری در رابطه با اهمیت موضوع آب در جهان و سهم گردشگری در آن، گفت: «کمبود آب یک مشکل جهانی است که نیاز به اقدام جمعی دارد.  با این گزارش، هدف ما الهام بخشیدن به یک سفر تحول‌‌‌آفرین به سمت استفاده مسوولانه از آب و آینده احیاکننده منابع آبی است و پیشرفت به سمت دستیابی به هدف ششم توسعه پایدار را تسریع می‌‌‌کند.»

جسکو فیلیپ نئونبرگ مدیر بین‌المللی سفر و هوانوردی پایدار در Accenture هم به اهمیتی که فناوری در پایدار شدن آب دارد، پرداخته و گفت: «این برنامه جدید قدرت تحول داده‌‌‌ها و فناوری را برای پیشبرد همکاری، اطلاع‌‌‌رسانی برای تصمیم‌گیری، تقویت نوآوری و اجرای طرح‌‌‌های اقدام کاهش آب و انعطاف‌‌‌پذیری در این حوزه را برجسته می‌‌‌کند. براین اساس، تحقیقات انجام شده در این گزارش نشان می‌‌‌دهد که دنیای دیجیتال نیز قرار است به کمک کاهش مصرف آب در سفر و گردشگری بیاید. از هوش مصنوعی، حسگرهای هوشمند و IOT، تا بلاک‌چین و متاورس، فناوری و داده‌‌‌های توانمندساز «پایداری» هستند که می‌توانند نقش مهمی در تلاش برای مدیریت آب در سراسر زنجیره تامین سفر ایفا کنند، در عین حال که به امنیت و حفظ حریم خصوصی نیز می‌‌‌پردازند.

باتوجه به اینکه با رونق گرفتن تقاضای جهانی سفر، خطرات زیست محیطی نیز افزایش می‌‌‌یابد، اکنون زمان آن فرا رسیده است که سازمان‌های مسافرتی و گردشگری تلاش‌‌‌های خود را دوباره احیا کنند و استراتژی‌‌‌های عملی، تاثیرگذار و پاسخگو برای این منبع گرانبها اما محدود طراحی کنند. از آنجا که تغییرات آب و هوایی وقایع تلخ اقلیمی را تشدید می‌‌‌کند، منعطف شدن ساختمان‌‌‌ها به‌‌‌عنوان یک طرح استراتژیک برای بقای دراز مدت آن، امری حیاتی می‌شود. در حال حاضر تشخیص وابستگی‌‌‌های متقابل و تعیین ارزش پولی برای ریسک‌‌‌های مربوط به آب، حرکت‌‌‌های محوری به‌‌‌شمار می‌‌‌روند. در این راستا باید ریسک‌‌‌های بخش سفر و گردشگری نیز بررسی شود، انتظارات ذی‌نفعان برآورده شده و مدیریت جهانی آب را در اولویت قرار دهند.

به گفته شورای جهانی سفر و گردشگری، در بحبوحه خطرات در حال ظهور، پذیرش فناوری‌‌‌های دیجیتال نه تنها به یک گزینه، بلکه به رویکردی نوآورانه برای مقابله با پیچیدگی‌‌‌ها تبدیل می‌شود. همچنین چارچوب اقدامات مربوط به مدیریت آب را معرفی می‌‌‌کند و بر کاهش ردپای آب و ایجاد انعطاف‌‌‌پذیری در زنجیره‌‌‌های تامین تاکید دارد. شورای جهانی سفر و گردشگری با به رسمیت شناختن نقش حیاتی سفر و گردشگری، فراخوانی قاطع برای اقدام جمعی برای حفاظت از اکوسیستم‌‌‌های آبی صادر خواهد کرد. این چارچوب می‌تواند به هدایت ذی‌نفعان سفر و گردشگری در مسیر پایداری، با تاکید بر اهداف مبتنی بر علم، اولویت‌‌‌بندی داخلی، بودجه مناسب و اقدامات مشترک برای آینده‌‌‌ای انعطاف‌‌‌پذیر کمک کند.