آخرین خبرها از بدهی دولت به تامین اجتماعی / ثروتمندان مالیات دهند تا کارگران نفس بکشند

در روز سه‌شنبه، ۲۱ آذرماه ۱۴۰۲، کلیات لایحه بودجه سالیانه سال ۱۴۰۳ دولت، با وجود مذاکرات گسترده‌ای که توسط "منظور" (رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور) با نمایندگان مجلس انجام شده بود، توسط نمایندگان مجلس رد شد. در رد این لایحه، نمایندگان مجلس به مواردی نظیر بخش "مالیات‌ها" و عدم تعادل و عدم توازن در این بخش، عدم تعادل منابع و مصارف در بحث‌هایی مانند تناسب حقوق بازنشستگان، بودجه با کسری بالا، تعیین حقوق مستمری کارکنان و بازنشستگان دولت به نسبت بیش از ۴۰ درصد تورم و سایر موضوعات مشابه، اعتراض کردند.

با این وجود، امسال در رد کلیات لایحه بودجه سال آتی، بیش از هر چیز سایه مسئله حقوق بگیران، بازنشستگان و تورم ناشی از کسری بودجه و ناعدالتی مالیاتی -که همگی متوجه منافع کارگران، کارمندان و بازنشستگان است- پررنگ‌ترین نقش را در تردید وکلای مردم نسبت به سند ارسالی دولت به مجلس داشته است. اینکه در نهایت چه متنی از لایحه توسط مجلس تایید می‌شود، خود سوال مهمی است، اما مهمتر اینکه از نگاه جامعه کارگری و بازنشستگان کشور، چه مقولات و مباحثی بیش از همه اهمیت و اولویت دارد؟ 

باوجود محوریت بازنشستگان و صندوق‌های بزرگ مثل تامین اجتماعی در بحث‌های برنامه هفتم توسعه و بودجه سالانه، بازنشستگان مهمترین غایب بحث‌ها را سهم و حق سازمان تامین اجتماعی در بودجه می‌دانند که هرسال باید توسط دولت بخشی از آن پرداخته شود. دولت البته در ابتدای سال متعهد به پرداخت ۷۰ هزار میلیارد تومان (از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی‌اش به تامین اجتماعی) شده است. اما اکنون نه آن مبلغ ۷۰ هزار میلیارد تومان در بودجه آمده و نه مبلغی مازاد بر آن که قول دولت به مجلس بوده، در بودجه مشخص شده است. هرچند دولت تمایل دارد چنین مطرح کند که بالاخره حقوق بازنشستگان سازمان با تعهد دولت پرداخت خواهد شد اما بازنشستگان همه‌ساله بر پرداخت بخشی از دیون سازمان توسط دولت تاکید ویژه دارند. 

فتح الله بیات (دبیراجرایی خانه کارگر شرق تهران و رئیس اتحادیه کارگران پیمانی و قراردادی) در رابطه با کاستی‌های موجود در لایحه بودجه که موجب رد شدن آن توسط نمایندگان شد، اظهار کرد: لایحه بودجه ۱۴۰۳ را مجلس نپذیرفت که مهمترین علت آن این بود که این سند بودجه پیشنهادی دولت همین حالا بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومان کسری دارد و دولت یک سند همراه با کسری فراوان تقدیم مجلس کرده است که این کسری بطور واضح و آشکاری اگر تایید شود به افزایش موج تورمی تبدیل خواهد شد و بیش از همه گریبان ما کارگران، حقوق‌بگیران و جامعه بازنشستگان کشور را خواهد گرفت. 

وی افزود: در مواردی مثل ناترازی مالیات‌ها و کسری بودجه، عمده فشار بر گرده جمعیت‌ها و اقشار فقیر و فرودست اقتصادی جامعه خواهد بود. 

بیات در رابطه با بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی اشاره کرد: بنابر روایتی بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان و بنابر روایت دیگری در خود سازمان تامین اجتماعی، نزدیک به ۷۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی به روزرسانی شده ریالی دولت به سازمان تامین اجتماعی بابت تعهدات پرداخت نشده بیمه‌ای و سایر هزینه‌ها باقی مانده است. دولت‌های مختلف همگی به این سازمان بدهکار هستند و اگر برنامه زمانبندی مشخص برای پرداخت گام به گام این بدهی در دولت وجود نداشته باشد، قطعا این سازمان به مشکلات جدی خواهد خورد. لذا ما توقع داشته و داریم که بحث بدهی دولت به سازمان حتما در بودجه دیده شود و از این منظر فعلا رد شدن کلیات این بودجه اتفاق خوبی است. 

رئیس اتحادیه کارگران پیمانی و قراردادی خطاب به نمایندگان مجلس گفت: بالاخره ما انتخاباتی را در پیش داریم که مشارکت عمومی از سوی جامعه کارگری نقش زیادی در آرایش آتی مجلس خواهد داشت و نمایندگان مجلس بطور روشن و آشکاری باید بدانند که چه انتظاراتی می‌تواند در تداوم حضور آن‌ها در خانه ملت نقش ایفا کند. چه اینکه بازنشستگان و حقوق‌بگیران و اقشار فرودست همواره از ابتدای انقلاب تاکنون نقش محوری را در حفظ و حمایت از نظام و مشارکت در مسیر انقلاب اسلامی داشته‌اند. 

وی افزود: دولت باید مبلغی ماهانه (حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان) بابت سهم حق بیمه کسانی که خود مهمان سازمان تامین اجتماعی کرده به این سازمان می‌داد. بازنشستگان می‌گویند که دولت از جیب خود باید هزینه بیمه این افراد را بدهد و نه از جیب بیمه شدگان! نمی‌توان مهمانی خود مهمان دیگری دعوت کند و خرج مهمان جدید را از جیب صاحب‌خانه بدهد. لذا تصویب نشدن این بودجه فرصتی است برای دولت برای آنکه بتواند سهم سازمان تامین اجتماعی را جبران کند. 

بیات تصریح کرد: دولت با بهانه کنترل تورم درحال فریز کردن حقوق بازنشستگان و کارکنان دولت است و همین منطق را قرار است درباره حقوق کارگران نیز در پایان سال بکار ببرد زیرا می‌گوید حقوق کارمندان و بازنشستگان خودم را نیز ۲۰ درصد افزایش دادم! اما راه کنترل تورم اصلا محدود کردن سفره حقوق‌بگیران نیست زیرا دقیقا گروه‌هایی که باعث رونق تولید و مصرف در جامعه می‌شوند و تقاضا را تحریک می‌کنند، همین حقوق‌بگیران کارگر و بازنشسته هستند. این‌ها دقیقا اقشاری هستند که نمی‌توانند نقدینگی و ثروت خود را کنز کنند و افزایش حقوق آن‌ها به فرآیند تولید بازمی‌گردد و موجب تورم نخواهد شد. آن‌ها هستند که قدرت خرید کالاهای تولید داخل را در جامعه ایجاد می‌کنند و اگر نتوانند چیزی بخرند، رکود تولید در داخل بیشتر خواهد شد و با کمتر شدن نسبت تولید به تقاضا، تورم تشدید خواهد شد. 

این فعال کارگری با رد این ادعا که دولت حقوق بازنشستگان را ماهانه تضمین می‌کند و پرداخت دیون سازمان تامین اجتماعی حیاتی نیست، تاکید کرد: اگر سهم سازمان تامین اجتماعی توسط دولت به عنوان بدهی قوه مجریه به این سازمان پرداخت نشود، سازمان نه تنها در پرداخت حقوق مشکل پیدا می‌کند، بلکه در بسیاری از خدمات دیگر نیز مشکل خواهیم داشت. برای مثال می‌بینیم که در درمان سازمان تامین اجتماعی که طبق قانون الزام باید رایگان باشد، چنان وضعیت متفاوت شده که بسیاری از داروها، خدمات و امکانات درمانی سازمان تامین اجتماعی دیگر رایگان نیست. بیش از ۳۰۰ قلم دارویی مهم بدون سروصدا از لیست تحت پوشش بیمه خارج شده و آزاد حساب می‌شود و اینکه بازنشستگان برای بسیاری از موارد درمانی نیازمند بیمه تکمیلی و مکافات‌های آن هستند، نشان دهنده ضعف سازمان در تامین منابع لازم برای خودش هست. 

وی افزود: اینکه سازمان تامین اجتماعی نمی‌تواند مستمری بازنشستگان خود را بنابر مواد ۹۶ و ۱۱۱ قانون تامین اجتماعی به اندازه تورم و سبد معیشت موجود ارتقاء دهد یا متناسب‌سازی حقوق را اجرا کند، بازتاب انبوه کسری سازمان تامین اجتماعی است که دولت باید به آن می‌داد. لذا فشار کسری سازمان تامین اجتماعی را بطور کامل در خدمات و مشکلات سازمان حس می‌کنیم و هر سال این مشکلات ناشی از فشار کسری‌ها بیشتر گریبان بازنشستگان سازمان را می‌گیرد. 

بیات ادامه داد: ما در زمینه مالیاتی نیز نقد جدی به لایحه بودجه داشتیم. بیشترین فشار مالیاتی بر گردن حقوق‌بگیران، مستمری‌بگیران و کارگران است که قبل از دریافت حقوقشان مالیات می‌دهند و سپس افرادی که کسب و کارهای رسمی دارند یا در تولید هستند، باید مالیات بدهند. اما انبوه سرمایه‌داران بخش ساخت و ساز ساختمان، صاحبان سرمایه مالی و تجاری، دلالان، شرکت‌های خصولتی و پیمانکاران فعال در پروژه‌های نفت، گاز و مخابرات، همه و همه دارای فرارهای مالیاتی متعدد هستند که دولت باید بیشترین میزان مالیات خود را از آن‌ها بگیرد تا بودجه خود را با کسری نبندد. اگر دولت می‌خواهد بودجه بدون کسری ببندد، باید به سراغ منابع مالیاتی از میان فرادستانی باشد که مالیات نمی‌دهند.

رئیس اتحادیه کارگران پیمانی و قراردادی در پایان بیان کرد: انتظار ما از مجلس و دولت این است که بودجه‌ای تایید شود که بیش از هرچیز حامی طبقات فرودست باشد و بدون بودجه تورمی، شاهد اصلاح بخش مالیات‌ها در بودجه باشیم و سهم سازمان تامین اجتماعی پرداخته شود و افزایش حقوق به صورت منطقی و با معیار تورم موجود انجام شود. بازنشستگانی که ۳۰ سال حق بیمه پرداخت کردند، انتظار دارند متناسب‌سازی بازنشستگان و تامین مالی خدمات سازمان تامین اجتماعی با اختصاص منابع توسط دولت و مجلس انجام شود تا معیشت آنان با سختی کنونی مواجه نباشد.