قطع سهمیه بنزین این افراد

بازار سوخت را می توان، بنزین، نفت، گاز و ... نام برد که این ۳ حامل سوخت، از سایرین ارزش بیشتری دارند و نبود آن ها مشکل ساز است.

«سهم ثروتمندان از یارانه بنزین ۱۷.۵ برابر فقراست»، این جمله بخشی از گزارش شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت (تصویر ۱) است که از بازتوزیع ناعادلانه یارانه انرژی در کشور خبر می‌دهد.

بنزین یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی در دنیا است و قیمت بنزین  در هر کشوری متفاوت است، بسته به عوامل مختلفی مانند تولید محلی، واردات، فروش و تقاضا و همچنین قوانین مالیاتی و سیاسی. در بسیاری از کشورها، دولت یا سازمان‌های دولتی نظارت بر تعیین قیمت بنزین دارند و ممکن است قیمت بنزین بر اساس آنچه دولت می‌خواهد به‌عنوان یک مبلغ ثابت تعیین شود.

طبق این گزارش دهک دهم جامعه سالانه ۴.۵ میلیارد دلار یارانه بنزین می‌گیرد؛ رقمی ۱.۵ برابر ضرر کشور از ناترازی بنزین که منجر به واردات (تهاتر یا سوآپ) روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین شده است.

در این راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش اخیر خود پیشنهاد کرده که به‌منظور برقراری عدالت در بهره‌مندی از یارانه بنزین در جامعه، دولت از ابتدای خردادماه سال ۱۴۰۳ به سرپرست خانوارهای فاقد خودرو به ازای هر عضو خانواده، ماهیانه ۱۵ لیتر بنزین سهمیه‌ای اعطا کند.

این سهمیه اعطایی از محل حذف سهمیه خانوارهای دارای سه خودرو و بیشتر اختصاص داده می‌شود و ضروری است دولت امکان تبادل سهمیه بنزین را در بازار انرژی فراهم کند. طبق این پیشنهاد، قیمت بنزین سهمیه‌ای و آزاد و میزان سهمیه خودروهای عمومی تغییری نمی‌کند.

پیش‌تر دولت سیزدهم در اسفند ۱۴۰۰ قصد داشت طرح «بنزین برای همه» را با هدف تخصیص بنزین به هر کد ملی به جای هر خودرو اجرایی کند که طرح آزمایشی آن برای مدت سه ماه در کیش اجرایی شد.

استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر مرتضی زمانیان با اشاره به طرح بنزین کیش می‌گوید که معلوم نیست با وجود موفقیت در اهداف تعیین شده، دلیل توقف در اجرای این طرح چه بوده است.

طبق گزارش شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، درحال‌حاضر ۱۳ میلیون خانوار در ایران (معادل ۴۵ درصد از کل)، خودرویی نداشته و از یارانه بنزین سهمی ندارند، درحالی که ۱.۳ میلیون خانوار ثروتمند دارای بیش از ۲ خودرو هستند و ۲۲ درصد از کل خودروهای کشور را در اختیار دارند. به بیان دیگر هم‌اکنون سهمیه بنزین ۱۰ خانوار بدون خودرو در جیب یک خانوار با دو خودروی بیشتر است.

طبق آمار تنها در دو دوره تاریخی مصرف بنزین کاهش یافته که تجربه اول مربوط به اجرای طرح کارت سوخت و هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۶ بوده و تجربه دوم به سال ۹۸ و اتفاقات مربوط به شوک‌درمانی بنزینی و سپس شیوع کرونا بازمی‌گردد؛ دو تجربه کاملا متفاوت از نظر موفقیت و شکست.

با تداوم روند فعلی، ایران در ۱۰ سال آینده نیازمند سالانه ۲۵ میلیارد دلار واردات بنزین خواهد بود؛ معادل نیمی از ظرفیت صادرات نفت خود. با این وجود طرح پتروپالایشگاه شهید سلیمانی برای تولید روزانه ۷ میلیون لیتر بنزین بعد از گذشت ۲  سال همچنان روی کاغذ باقی مانده است، در حالی که سالانه ۱۵ میلیون لیتر به مصرف روزانه بنزین کشور اضافه می‌شود.