نبرد تورمی ۲ رئیس جمهور/ تورم در دوره روحانی بیشتر بود یا رئیسی؟

 تورم نقطه‌به‌نقطه که تغییرات شاخص تورم را نسبت به مدت مشابه سال قبل مقایسه می‌کند، یک استاندارد جهانی است که توسط بسیاری از کشورها محاسبه و اعلام می‌شود. گزارش‌هایی که در مرکز آمار ایران تولید می‌شود نیز براساس استانداردهای روز جهان انجام می‌شود؛ بنابراین، این شاخص ساخته دولت نیست.

در واقع شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه بهترین شاخص برای مقایسه عملکرد و تغییرات در یک سال اخیر است. ضمن اینکه در گزارش مرکز آمار در کنار تورم نقطه‌ای، تورم ماهیانه و سالانه نیز اعلام می‌شود که هر یک از این شاخص‌ها کاربرد خود را دارد.

تورم نقطه به نقطه از بررسی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در هر مـاه نـسبت بـه مـاه مـشابه سـال قبـل حاصل می‌آید. برای مثال، شاخص قیمت اردیبهشت ۱۴۰۰ (میانگین موزون قیمت سبد خانوار) به شاخص قیمت مدت مشابه سال قبل یعنی شاخص قیمت در اردیبهشت ۹۹ مقایسه می‌شود که به آن تورم نقطه به نقطه می‌گویند.

جدال دو رئیس جمهور با نرخ سرکش تورم

نرخ تورم یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی است. این شاخص اقتصادی برای سال‌های متوالی در ایران نرخ‌های بالایی را تجربه کرده و به یکی از معضلات اقتصادی ایران تبدیل شده است. به همین دلیل، کنترل تورم همواره یکی از اهداف اصلی روسای جمهور بوده است.

اکنون آمار تورم در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی منتشر شده و در دسترس است. مقایسه تورم نقطه‌به‌نقطه و سالانه در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری رئیسی با همتای پیشین او، حسن روحانی، نشان می‌دهد که روحانی توانسته سطوح پایین‌تری از این شاخص را در دو سال و نیم ابتدایی ریاست جمهوری خود به جای بگذارد. به بیان دقیق‌تر، تورم نقطه‌به‌نقطه در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری روحانی بین ۳۹.۴ تا ۹.۶ درصد بوده است.

این در حالی است که این نرخ در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری رئیسی بین ۵۵.۵ تا ۳۲.۹ درصد در نوسان بوده است. البته بررسی ۲۸ ماه آخر ریاست جمهوری روحانی نسبت به مدت مشابه در ابتدای شروع دوره او ارقام بالاتری از تورم نقطه‌ای را ثبت کرده و حدودا در ۴ ماه تورم نقطه‌ای بالای ۵۰ درصد را به ثبت رسانده است.

بهترین رکورد حسن روحانی در تورم نقطه‌ای طی ۲۸ ماه ابتدایی ریاست: ۹.۶ درصد

حسن روحانی اواسط مرداد ۱۳۹۲ کار خود را در اتاق ریاست ساختمان پاستور شروع کرد. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در این زمان برابر با ۳۹.۴ درصد بود. به دلیل آن که ریاست جمهوری روحانی از اواسط مرداد شروع شده و مدیریت اقتصاد کشور به طور کامل در دست او نبوده، مبنای مقایسه از ماه شهریور ۹۲ شروع شده است. تورم نقطه‌ای در این زمان ۳۸.۲ درصد برآورد شده است. تورم سالانه نیز برابر با ۳۷.۲ درصد بوده است.

بنابراین می‌توان گفت اولین ماهی که حسن روحانی در آن رئیس جمهور بوده نرخ تورم نقطه‌ای حدود ۲ واحد درصد کمتر از کانال ۴۰ درصد بوده است. بررسی ها نشان می‌دهد که در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری روحانی نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در اغلب ماه‌ها کاهشی بوده به طوری که حتی به کمتر از ۱۰ درصد و تورم سالانه به کانال ۱۲ درصد رسیده است.

به بیان دقیق‌تر، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه از شهریور ۹۲ تا آذر ۹۴ به جز چند مقطع کوتاه روند نزولی داشته است. این نرخ در دی ۹۲ برابر با ۲۷.۹ درصد و در آبان ۹۳ برابر با ۱۳ درصد بوده است. کمترین نرخ به ثبت رسیده از تورم نقطه‌به‌نقطه در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری حسن روحانی، ۹.۶ درصد بوده که مربوط به آخر این بازه زمانی و آذر ۹۴ است. البته باید توجه داشت که در این برهه از زمان‌، اخبار مثبتی که از توافق برجام منتشر شده بود به طور کلی فضای اقتصادی جامعه را از لحاظ روانی آرام کرده بود و اغلب شاخص‌های اقتصادی به طور نسبی وضعیت مطلوبی در این زمان از خود به جای گذاشته بودند.

به منظور دستیابی به یک دید کلی و جامع در این مقایسه، ۲۸ ماه آخر ریاست جمهوری روحانی نیز بررسی شده است. عملکرد او در کنترل نرخ تورم در ۲۸ ماه انتهایی دوره ریاست جمهوری متفاوت از ۲۸ ماه ابتدایی آن است. با این که نرخ تورم نقطه‌ای در ابتدای دوره روحانی نزولی بوده اما در تقریبا دو سال و نیم آخر فعالیت او صعودهای قابل توجه داشته است. این رفتار در تورم سالانه نیز تکرار شده است.

به بیان دقیق‌تر، این نرخ از فروردین ۹۸ تا فروردین ۹۹ نزولی بوده و کمترین سطح خود را نیز در فروردین ۹۹ با ثبت رقم ۱۹.۸ درصد تجربه کرده است. به دلیل این که تورم سالانه نسبت به تورم نقطه ای با وقفه خود را نمایان می‌کند، کمترین تورم سالانه در مرداد ۹۹ و با نرخ ۲۵.۸ درصد ثبت شده است.

سپس دوره صعود این نرخ از اردیبهشت ۹۹ شروع شده و تا فروردین ۱۴۰۰ ادامه می‌یابد و نرخ ۵۱.۱ درصدی را ثبت می‌کند. در نهایت، ریاست جمهوری روحانی در تیر ۱۴۰۰ با نرخ نقطه‌ای ۴۴.۳ درصد به پایان می‌رسد. تورم سالانه نیز در این ماه ۴۴.۷ درصد برآورد شده است. ۲۸ ماه انتهایی ریاست جمهوری روحانی همزمان با خروج آمریکا از برجام و شیوع بیماری کرونا بود.

بهترین رکورد رئیسی در تورم نقطه‌ای طی ۲۸ ماه ابتدایی ریاست جمهوری: ۳۲ درصد

پس از روحانی، ابراهیم رئیسی در اواسط مرداد ۱۴۰۰ کلید ساختمان پاستور را از روحانی تحویل گرفت و به عنوان رئیس جمهور دولت سیزدهم شروع به کار کرد. تورم نقطه‌به‌نقطه در مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۴۳.۷ درصد بود. این نرخ در شهریور به عنوان اولین ماهی که رئیسی به طور کامل ریاست جمهوری را بر عهده داشته ۴۳.۹ درصد بوده است.

بهترین عملکرد رئیسی در کنترل نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه، آبان ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱ بوده است. در این بازه زمانی تورم نقطه‌به‌نقطه به سطح ۳۲.۹ درصد نیز در فروردین ۱۴۰۱ رسیده است. با این حال، این روند نزولی پایدار نبوده و در تابستان، پاییز و زمستان ۱۴۰۱ نرخ‌های بالای ۴۰ درصد را تجربه کرد. یکی از دلایل افزایش تورم نقطه‌ای در تابستان ۱۴۰۱، اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی بود که منجر به تورم ماهانه بالای ۱۰ درصد در خرداد این سال شده بود. بالاترین تورم نقطه‌به‌نقطه ثبت شده در ۲۸ ماه ابتدایی فعالیت رئیسی ۵۵.۵ درصد بوده که در فروردین ۱۴۰۲ اردیبهشت رسیده است.

سرانجام، تورم نقطه‌به‌نقطه در تابستان و پاییز ۱۴۰۲ تا حدی کنترل شده و به کانال ۴۰ درصد بازگشته است. تورم سالانه نیز در آذر ۱۴۰۲ نسبت به آبان ماه با کاهش مواجه شده و به نرخ ۴۴.۴ درصد رسیده است.

همچنین، بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین تورم ماهانه در ۲۸ ماه ابتدایی ریاست روحانی یک درصد بوده است. یعنی هر ماه به طور میانگین در طول این ۲۸ ماه سبد یکسانی از کالا و خدمات که مورد استفاده مردم است یک درصد با افزایش قیمت مواجه شده است. این نرخ در ۲۸ ماه پایانی روحانی به ۲.۵ درصد رسیده و نشان می‌دهد که سبد مصرفی مردم در دو سال و نیم آخر ریاست جمهوری روحانی با سرعت بیش‌تری گران شده است. در نهایت، میانگین تورم ماهانه در ۲۸ ماه نخست ریاست جمهوری رئیسی به ۳ درصد رسیده که حاکی از افزایش ۳ درصدی قیمت سبد مصرفی مردم به طور میانگین در هر ماه است.