گرانی اینترنت ایران / مساله تحریم است یا زیرساخت؟

بسیاری از تحلیل‌ها و بررسی‌های قیمت اینترنت بر اساس آمارها و مقایسه آن با سایر کشورها انجام می‌شود. اما ممکن است اعتماد به این روش آماری (مقایسه درآمد و هزینه) ما را به پاسخ و قضاوت صحیح نرساند.

برای مثال هند و اسراییل در زمره ارزان‌ترین‌های قیمت اینترنت شناخته می‌شوند. اگرچه هر دو مورد در هزینه اینترنت جزو ارزان‌ترین‌ها هستند اما به طور مشخص از نظر میزان درآمد عمومی، وسعت و جمعیت، تفاوت زیادی میان این دو دیده می‌شود.

حال پرسش اینجاست که چطور این تناقض قابل ملاحظه در شاخص درآمد، وسعت و جمعیت نتیجه متفاوتی در نرخ تمام شده اینترنت آنها نداشته و هر دو در زمره ارزان‌ترین‌ها هستند!؟

اینجا پای مسایل دیگری به میان می‌آید که قاعدتا نگاه گذری به آمارها نمی‌تواند پاسخگوی ما باشد.

از تعداد کاربران گرفته تا وسعت کشورها، سیاست‌گذاری دولت‌ها، میزان سوبسیدهای دولتی (مبتنی بر اهداف و سیاست کشورها) و غیره از جمله عوامل تعیین‌کننده نرخ تمام شده هر گیگابایت اینترنت در هر کشور است که نشان می‌دهد با قیاس خشک آماری نمی‌توان نتیجه‌گیری درستی داشت و عوامل زیادی اعم از تسهیلات گرفته تا تورم بر نرخ نهایی تاثیرگذار است.

در ایران ما با افزایش مستمر نرخ دلار و تورم و تمامی خدمات و کالاها و دستمزدها در ۶ سال اخیر مواجه بوده‌ایم.

نکته دیگری که شاید از نگاه آمارها و برخی رسانه‌ها مغفول باشد این است که تامین‌کننده انحصاری اینترنت کشور شرکت ارتباطات زیرساخت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و قاعدتا نرخ تمام شده و تعرفه‌های اعلامی از سوی این شرکت دولتی نیز بر نرخ نهایی اینترنت مصرفی کاربران موثر است.

استفاده از فیلترشکن‌ها و هزینه‌های اتصال نیز یکی دیگر از مواردی است که خاص کشور ایران است.

بر اساس آمارها، ۴۵ درصد از درآمد ایرانسل و ۴۳ درصد از درآمدهای همراه اول به دولت تعلق می‌گیرد. (توجه داشته باشید که تقریبا نیمی از درآمد و نه سود اپراتورها به دولت می‌رسد و در این مورد هم اپراتورها نقشی ندارند.)

به جز موضوع تفاوت نرخ ارز و ریال و وابستگی حجم بالایی از تجهیزات زیرساخت اینترنت به شرکت‌های خارجی و خریدهای ارزی، کشور ما با مساله تحریم‌های فناورانه نیز مواجه است که این مساله نیز نرخ تمام شده توسعه زیرساخت‌های کشور را تشدید می‌کند.

مخلص کلام اینکه با در نظر گرفتن تمامی آنچه ذکر شد و نه صرفا مشاهده جداول آماری و فاقد تحلیل‌هایی که ذکر شد، بهتر می‌توان به این جمع‌بندی رسید که در مجموع قیمت فعلی و تمام شده اینترنت در ایران ارزان است یا گران؟

قیمت اینترنت جهانی

قیمت اینترنت جهانی بستگی به کشور و منطقه مورد نظر دارد و می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در برخی کشورها، قیمت اینترنت به دلیل رقابت بالا و توسعه زیرساخت‌های قوی، نسبتاً مناسب است. اما در برخی کشورها، به دلیل عواملی مانند کمبود زیرساخت‌های ارتباطی یا کنترل دولتی بر روی اینترنت، قیمت‌ها بالا و دسترسی به اینترنت محدود است.

همچنین، قیمت اینترنت جهانی نیز تحت تأثیر عواملی مانند سرعت اتصال، حجم داده، نوع ارائه‌دهنده خدمات و نوع اتصال (ثابت یا همراه) قرار می‌گیرد. بسته به این عوامل، قیمت‌ها متفاوت خواهد بود.