عامل ناکارآمدی آموزش / حقوق این افراد بیش از حد بودجه است

 بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد تا آبان ۱۴۰۲ تنها ۶۷.۵ درصد از اعتبارات هزینه‌ای آموزش و پرورش که در قانون بودجه این سال تصویب شده بود، محقق شده است که به گزارش این مرکز ۹۰ درصد آن صرف حقوق و دستمزد شده است. همچنین اعتبارات سرمایه‌ای نیز که باید صرف توسعه فضاهای آموزشی شود تنها به میزان ۲۵ درصد محقق شده است. بنابراین عمده بودجه ۱۴۰۲ در هشت ماهه نخست سال برای دستمزد کارکنان خرج شده و بودجه چندانی برای توسعه آموزشی باقی نمانده است. در این گزارش به بررسی میزان تحقق بودجه وزارت آموزش و پرورش در هشت ماه نخست سال جاری پرداخته شده است.

۹۰ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف دستمزد کارکنان

 ریشه بسیاری از ناکارآمدی‌ها در نظام آموزشی کشور و عدم تحول شایسته در این حوزه عدم تخصیص بودجه کافی است، به طوری که در وضعیت فعلی بودجه تخصیص داده شده تنها کفاف هزینه‌های جاری این سیستم و حقوق و دستمزد را می‌دهد.

 به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مجموع اعتبارات هزینه‌ای عمومی وزارت آموزش و پرورش در بودجه ۱۴۰۲ یعنی همان هزینه‌های جاری و روزمره آن در بودجه برابر با ۱۹۴ هزار و ۲۴۱ میلیارد تومان به این وزارت‌خانه ابلاغ شده بود که تا به حال ۶۷.۵ درصد این اعتبار معادل با ۱۳۱ هزار و ۸۲ میلیارد تومان محقق شده است. این میزان تحقق در کل مثبت است، زیرا بیش از میزان برنامه‌ریزی‌شده تحقق در هشت‌ماهه نخست است. به عبارت دیگر از بودجه تخصیص‌یافته در کل سال ۱۲۹ هزار و ۴۹۴ میلیارد تومان آن مربوط به هشت ماهه نخست بود اما تا پایان آبان بیش از ۱۳۱ هزار میلیارد تومان به این وزارت‌خانه تخصیص داده شده است.

 با این حال نکته قابل توجه این است که ۹۰.۱ درصد از بودجه تحقق‌یافته آموزش و پروش برابر با ۱۱۸ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان صرف حقوق و دستمزد کارکنان و بازنشستگان آن شده است. به عبارت دیگر بررسی درصد تحقق ردیف‌های بودجه آموزش و پرورش به تفکیک نشان می‌دهد به اکثر موارد کمتر از حد انتظار هشت‌ماهه بودجه تخصیص داده است و تحقق بالاتر از انتظار بودجه کل این وزارتخانه مربوط به تخصیص بیش از حد بودجه به ادارات استانی است که آن هم صرف حقوق و دستمزد شده است.

 خرج بیش از حد بودجه برای حقوق و دستمزد در حالی است که بودجه نوسازی و توسعه مدارس در وضعیت بحرانی قرار دارد به طوری که تنها ۲۵ درصد از میزان مصوب‌شده آن تا آبان امسال محقق شده است.

سهم ناچیزی از بودجه برای توسعه آموزش

 بخش مهمی از وظیفه آموزش و پرورش توسعه و تجهیز فضاهای آموزشی است که در فرایند یادگیری اهمیت زیادی دارد و تحول فرایند آموزش را رقم می‌زند. این بخش از وظایف را سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس بر عهده دارد. بنابراین عملکرد بودجه این سازمان می‌تواند بازتابی از میزان توجه سیاست‌گذاران به توسعه آموزش باشد. 

 در بودجه امسال ۱۸۲ میلیارد تومان بودجه برای اعتبارات هزینه‌ای این سازمان مصوب شده بود که معادل آن برای هشت ماهه نخست سال برابر با ۱۲۱ میلیارد تومان است. با این حال تا به حال تنها ۴۰ میلیارد به این سازمان پرداخت شده است.

 اما مهم‌تر از اعتبارات هزینه‌ای اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این سازمان است، یعنی بودجه‌ای که باید برای پروژه‌های مدرسه‌سازی، بازسازی و مقاوم‌سازی مدارس صرف شود. بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد تنها ۲۵ درصد از این اعتبارات تحقق یافته است، در بودجه این سال ۷ هزار و ۶۳۰ میلیارد تومان برای این منظور ابلاغ شده بود با این حال تا پایان آبان تنها یک هزار و ۹۰۹ هزار میلیارد تومان تخصیص یافته است. بنابراین این پروژه‌ها از نظر بودجه در وضعیت وخیمی قرار دارند.

 در نهایت مرکز پژوهش‌های مجلس نتیجه‌گیری کرده است که تقریبا همه چیزی که به آموزش و پرورش تخصیص داده شده برای پرداخت حقوق کارکنان و بازنشستگان این وزارت‌خانه صرف شده و به پروژه‌هایی که وضعیت آموزشی را متحول خواهند کرد، چیزی نرسیده است.