تنش بین ایران و پاکستان / مبادلات تجاری مانع یک جنگ تمام عیار می شود؟

از هفته گذشته و در پی درگیری نظامی ایران و پاکستان مباحث زیادی درخصوص قطع روابط تجاری دو کشور شکل گرفته است اما دولتمردان این کشورها در این چند روز بر عدم تاثیر این اتفاقات بر مناسبات سیاسی و اقتصادی خود تاکید داشتند. ماجرا از آنجا شکل گرفت که ایران در ساعت های پایانی ۲۶ دی ماه ۱۴۰۲ به خاک پاکستان حمله کرد. این حمله به مواضع گروه ترویستی جیش العدل بود. منطقه‌ای به نام کوه سبز واقع در ایالت بلوچستان پاکستان مورد حمله موشکی ایران قرار گرفت.  در همان ساعت های ابتدایی دولت پاکستان، ضمن محکومیت این اقدام، آن را نقض حریم هوایی و نقض تمامیت ارضی کشور خود دانست. پاکستان همچنین سفیر خود از ایران را فراخواند.

البته ماجرا به همین جا ختم نشد و دو روز پس از حملات پهپادی سپاه پاسداران به خاک پاکستان، در روز پنجشنبه ۲۸ دی، شاهد حمله پاکستان به استان سیستان و بلوچستان در ایران بودیم. در این حمله مخفیگاه چند گروه شبه نظامی مخالف پاکستان در استان سیستان و بلوچستان مورد هدف قرار گرفت. این تنش سیاسی آسیبی به روابط اقتصادی دو کشور وارد نکرد و در همان ساعت های اولیه مبین علی میر مدیر بازارچه‌های مرزی استانداری سیستان و بلوچستان گفت: تجارت در همه مرزها و بازارچه‌های مرزی ایران و پاکستان ادامه دارد و این اتفاقات گذراست و دو کشور روابط برادرانه‌ای با یکدیگر دارند. از ابتدای سال تاکنون ۱۰۴ هزار تریلی کالا به دو کشور همسایه پاکستان و افغانستان صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴ درصد رشد داشته است. واردات کالا از مرز ایران و پاکستان نیز نسبت به سال گذشته ۵۰۰ درصد رشد داشته است. در این گزارش نگاهی خواهیم انداخت بر پیشینه ی روابط تجاری دو کشور که مبلغ آن حدود ۵ میلیارد دلار گزارش شده است.

تجارت نفتی و فرآورده های آن

ایران یکی از بزرگترین تولیدکننده های نفت در جهان شناخته می شود و کشور پاکستان جمعیتی بالغ بر ۲۵۰ میلیون نفر دارد. در این راستا به واسطه تحریم های بین المللی پاکستان مشتری اصلی سوخت ایران بوده است. آمارها نشان می دهد، این کشور ۳۵درصد از نیاز سوخت خود را از طریق مبادلات تجاری با ایران برطرف می کند. برخی پروژه‌های مشترک مانند خط لوله گازی که به منظور انتقال گاز طبیعی از ایران به پاکستان و هند طراحی شده است، نشان از همکاری دو کشور در زمینه انرژی دارد.

تجارت غیر نفتی

تجارت غیر نفتی ایران  و پاکستان در سال ۱۴۰۱ در حدود ۲ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار برآورد شده بود. باتوجه به رشد ۳۰ درصدی در وزن و ۴۸ درصدی در ارزش؛ نسبت به سال گذشته آن در سال ۱۴۰۲ این آمار رشد چشمگیری داشته است.

تجارت غیر نفتی ایران و پاکستان در مسیر صادرات کالا روند خوبی را داشته است. در این مسیر کالاهای مختلفی مثل انواع روغن صنعتی و روغن موتور، میوه و تره بار، صیفی و سبزی، مصالح ساختمانی ، محصولات فولادی ، کاشی و سرامیک، لوازم خانگی، کود، قیر، حلال ها و مواد شیمیایی، شوینده ها و محصولات آرایشی و بهداشتی، محصولات پلاستیکی، لوله و شیلنگ، لاستیک و تیوپ خودرو و موتور سیکلت، پوست دباغی شده، کاغذ، دستمال کاغذی، نخ و پارچه، فرش و موکت، پوشاک و کفش، شیشه و آئینه، یخچال، اجاق گاز، گاو صندوق کولر، لوازم آشپزخانه، سیم و کابل، لوستر و... بین دو کشور مبادله می شود.

کلام پایانی

باتوجه به همسایه بودن دوکشور و از همه مهم تر مسلمان بودن کشور ایران و پاکستان این امیدواری وجود دارد تا در روز های آینده مناقشه نظامی با روش مذاکرات دیپلماتیک یا حتی با امضای یک توافقنامه رسمی به پایان برسد. هرچند این پروسه ممکن است زمان بر باشد و نیاز به تلاش‌های بسیاری از طرف هر دو کشور داشته باشد؛ اما در نهایت، با توافق و تعهد هر دو طرف، مناقشه به پایان خواهد رسید و حتی زمینه برای توافقات بیشتر در مورد مبارزه با تروریسم فراهم گردد.